NESİM MUHAMMED KHAH

Bukan- Rojhilat Kürdistan’a bağlı Urmiye kentinin Serdeşt Bölgesi’nde mevsimlik işçiler nohut hasadına başladı. İş imkanlarının olmayışı nedeniyle kadınların çoğu tarım alanında çalışırken, günde 300 ila 400 arası işçi, eskimiş minibüslerle 200 kilometreden fazla yol kat ediyor. Mahabad ve Bukan kentlerindeki tarım alanlarına giden işçi kadınlar, kavurucu güneşin altında saatlerce çalıştıktan sonra evlerine dönüyor.

Bu zor ve yorucu koşullar, sigorta primleri ve uygun olanaklar olmadan, düşük maaşlarla zor çalışma koşulları altında yapılıyor. Mesafenin uzun olması nedeniyle her gece 03.00’te uyanan tarım işçileri, minibüslerde çalışacakları alana henüz varmadan yorgunluk hissetmeye başlıyorlar. Zorlu yollarda meydana gelen kazalar da tarım işçilerinin hayatını riske atıyor.

Kayıt dışı çalışıyorlar

05.00 ila 16.00 arası çalışan işçilerin en önemli sorunlarından biri de sağlık güvencelerinin ve haklarının olmayışı. Resmiyette işçi olarak kayıtlı olmadıkları için de hiçbir destekten yararlanamıyorlar. Bu konu özellikle yerel düzeyde ve hatta genel olarak İran'da erkeklere göre daha düşük maaş alan kadınlar için önem taşıyor. Çalışan kadınlar, erkeklerle eşit hatta daha fazla iş yapmalarına rağmen genellikle daha az ücret alıyorlar. Ayrıca mevsimlik işçiler, yiyecek ve iş eldivenleri dahil tüm iş ihtiyaçlarını da kendileri karşılamak zorunda kalıyor.

‘Yaklaşık olarak 3 saat yol gidiyoruz’

Serdeşt bölgesinde tarım ve sanayiye yatırım yapılmaması nedeniyle kadınlara uygun iş yok. Serdeşt’te iş imkanlarının azlığı nedeniyle birçok kadın çalışmak için başka şehirlere gitmek zorunda. Nohut hasat döneminde yüzlerce kadın gelir elde etmek amacıyla Bukan şehrine seyahat ediyor. Nohut hasadı için başka şehirlere giden mevsimlik işçilerin durumuyla ilgili olarak bir işçi ve bir sivil aktivist ajansımıza konuştu.

Serdeşt’in Harbat kasabasında yaşayan 17 yaşındaki mevsimlik kadın işçi Hero S. tarım işinde yaşadıkları zorlukları şöyle anlattı: "Bu yıl annemle birlikte nohut toplamaya karar verdik. Geçmiş yıllarda babam kolberdi ve tarım işi yapmıyorduk. Ancak bu yıl babam yaralandı ve çalışamadı. Bu nedenle bu sene annemle birlikte nohut toplamaya gittik. Her gün sabah 03.00’te uyanıyoruz ve diğer işçilerle birlikte mahallemizde toplanıp minibüslere biniyoruz. Genellikle Mahabad ve Bukan köylerinden Xelifan bölgesine ulaşmak için yaklaşık olarak 3 saat yol gidiyoruz. Tarla sahipleri bize buz ve soğuk su getiriyor. Sabah kahvaltımızı ve öğle yemeğimizi ise evden götürüyoruz. Öğle yemeği için yaklaşık bir saatimiz, kahvaltı ve dinlenme için ise yarım saatimiz var. Yorucu günün ardından 16.00’da işimiz bitiyor ve sonra minibüslere binip eve dönüyoruz. Eve döndüğümüzde ise yemeğimizi yedikten sonra 20.00 sıralarında uyuyoruz.”

Aldıkları maaş çok düşük

Sivil aktivistlerden Shida N. ise işçilerin yaşam koşullarına ilişkin, "Çoğunlukla genç kadınlar ve kadın denetçilerin yer aldığı genç işçiler, olabilecek en zor çalışma koşullarıyla karşı karşıya kalıyor. Yoğun çalışma saatleri dışında günde 4-5 saatten fazla minibüslerde yolculuk yapmak zorunda kalıyorlar. Bu işte çocuklar da çalışmakta ve çocuk işçi sayılmaktadır. Ancak bu işçilerin maaşı 600 bin toman civarında ve çok düşük. İşçiler yemeklerini evden getirirken, iş için kullandıkları eldivenleri dahi kendileri alıyorlar” sözlerine dikkat çekti.

Nohut işçilerinin çalışma koşullarının daha fazla ilgi ve desteğe ihtiyacı olduğunu kaydeden Shida N. “Sosyal yardım kuruluşları, sigorta ve sosyal destek sağlamak, bu insanların yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirilmesine büyük katkı sağlayabilir. Ayrıca Serdeşt bölgesine artan yatırımlar kadınlara daha fazla iş fırsatı yaratarak onların başka şehirlere zorunlu göçünü engelleyebilir” diye belirtti.