MEDİNE MAMEDOĞLU

Amed – Türkiye’nin yüzde 60 gibi önemli bir koza üretiminin sağlandığı Amed’in Kulp ilçesinden koza üreticileri, bahar ayının gelmesi ile birlikte tırtıllarını beslemeye başladı. Geçtiğimiz yıl beslenmeden kaynaklı tırtılların büyük ölçüde yaşamını yitirdiği ilçede bu sene üreticiler aynı sorun ve mağduriyetin yaşanmaması için destek istiyor. Şuan dördüncü uykusunda olan tırtıllar, uykularının 10’uncu gününden sonra dut ağaçları ile beslenilip koza haline getirildikten sonra satılacak.

Koza aşama aşama elde ediliyor

İlçede üretilen ipek ise Türkiye’nin ihtiyacının yüzde 10’luk ihtiyacını karşılarken, ilçe halkı için de bu kozalar geçim kapısı oluyor. İlçede önemli bir meslek olarak görülen ipek böcekçiliğini en çok kadınlar yaparken, aşama aşama kozaya dönüşen tırtılların beslenmesi ve korunması da hayli emek istiyor. İpek böceği önce kozanın dış kısmını sonra kendi vücudunun etrafını örerek, görünmez oluyor. Eğer ipek böceği kendi haline bırakılırsa iki üç hafta içinde kelebek haline gelerek ördüğü kozayı parçalayarak dışarı çıkıyor. Bu yüzden kozayı parçalamadan kozalar sıcak suya atılır veya sıcak su buharına tutularak tırtıl öldürülür. Böylece ipek kozaları elde edilir. Bu kozalardan da tel şeklindeki ipek lifleri çıkarılıp ham ipek üretilir.

Kozalar on gün sonra toplanacak

Aşama aşama elde edilen kozaların oluşması bir ayı bulurken, ilçede yaşayan koza üreticileri Haziran ayı başında topladıkları kozaları satmaya başlıyor. 18 yıldır ipek böceği besleyerek para kazanan ve tek başına bu işi yapan Sevda Eren, kendilerine gelen ilk tırtılların çok küçük olduğunu ve onları besleyerek büyüttüklerini söyledi. Dağdan topladıkları cılo ve dut ağacı yaprakları ile tırtılları beslediklerini belirten Sevda Eren, beslediği tırtılların şuanda son uykularında olduğunu ifade etti. Sevda Eren, “Bu meslek ilçede herkes tarafından yapılıyor. İnsanların çoğu bu işten para kazanıp geçimini sağlıyor” sözleriyle ipek böcekçiliğinin ilçede herkes tarafından yapıldığını kaydetti.

“Eskisi gibi paramızı hemen alamıyoruz”

Dördüncü uykularının 10’uncu gününden sonra asıl işe başladıklarını dile getiren Sevda Eren, “Son uykularından sonra gerekli her şeyi yapıp onları kozaya dönüştürüp topluyoruz. Topladıktan sonra da götürüp satıyoruz. Satıyoruz ama ilk zamanlar bu kozalarımızı verdiğimizde köylerden insanlar gelip kozaları satıp paramızı veriyorlardı. Şimdi kozalarımızı sattıktan sonra hemen paramızı vermiyorlar. Haziran’da verdiğimiz kozalarımızın parası Ocak başında bizlere veriliyor” şeklinde konuştu.

“Devletin destek vermesi gerekiyor”

Verdikleri zahmet ve zorluğa rağmen emeklerinin karşılığını alamadıklarını kaydeden Sevda Eren, “Bu kozaları yapana kadar perişan oluyoruz ama hiçbir zaman da emeğimizin karşılığını alamıyoruz. Koza için insanlar bizlere yer vermiyor. Tırtıllar için yiyecek bulmakta zorluk çekiyoruz. Bu işi yapıyoruz ama devlet bize hiçbir şekilde destek vermiyor. Geçen sene destek verilmediği için de bütün tırtıllarımız öldü. Emeğimizin hepsi yok oldu. Devletin bakanlığın bu noktada bize destek vermesi gerekiyor. O kadar emek veriyoruz, dağlardan cılo topluyoruz, geceleri uyanıp tırtılları besliyoruz ama elimize geçen hiçbir şey olmuyor. Hem bu mesleğin hem de emeğimizin korunması ve sahip çıkılması gerekiyor” sözlerini kullandı.