NESİM AHMEDÎ

Kirmanşah- Çalışma yaşamında kadınlar ayrımcılık, eşitsizlik ve emek sömürüsünün yanında baskı, tehdit, taciz ile de karşı karşıya kalıyor. Özellikle kadınların kamusal alanlardaki varlığının kısıtlandığı İran gibi ülkelerde kadınların yükü daha da ağır. Yaşanan ekonomik kriz karşısında hayat mücadelesi veren kadınlar, salt cinsiyetlerinden kaynaklı ikinci sınıf muameleye maruz bırakılıyor.

İran’ın Kirmanşah kentinde Doğu Parkı’nda kadınlar erkeklerin taciz, hükümet görevlilerinin baskısına ve ayrımcı yaklaşımlara rağmen ekonomik bağımsızlıkları ve ailesinin geçimini sağlamak, gelir kaynağı yaratmak için mücadele ediyor.

Kadınlar taciz ve baskı altında

Konuşmak için yanına gittiğimiz 25 yaşındaki Amena, annesiyle birlikte açtıkları tezgâhta satıcılık yapıyor. Parkta en iyi satış yerlerini erkeklerin aldığını söyleyen Amena, annesinin bir kadın olarak yaşadığı zorlukları şu sözlerle anlattı:

“Yıllar önce babamı kaybettim ve annem genellikle cuma günleri burada, Kirmanşah’nın Doğu Parkı’nda mal satıyor. Başlangıçta annem yalnız geliyordu ama bir süre sonra yalnız bir kadın olduğu için diğer erkek satıcılar onu rahatsız etmeye başladılar. Bu yüzden ben ve 14 yaşındaki erkek kardeşim annemle gelmeye karar verdik, çünkü kimse onun yalnız olduğunu düşünmesin istedik. Garip olan şu ki, annem 53 yaşında ve yalnızken erkekler ona rahatça rahatsızlık verebiliyorlar. Ancak erkek kardeşim yanına geldiğinde, kimse ona dokunmaya cesaret edemiyor. Sanki toplumumuz, yalnız bir kadının tacize uğramayı kabul ettiğini düşünüyor ve bir erkek, hatta 14 yaşında bir çocuk bile yanında olduğunda, kimse ona yaklaşmıyor.”

Ayrımcılık, tehdit, eşitsizlik

Amena’nın yanından ayrılıp diğer tezgâha Sara’nın yanına gidiyoruz. Sara’da yaşadıkları ayrımcılığı dikkat çekerek, “Kadınlara genellikle küçük bir alan açılıyor, belki de tüm alan bir metrekareyi geçmez. Çünkü erkekler çoğu yeri kaplar ve kadınların alanlarını genişletmelerine engel olurlar. Ama bu zorluklar bununla da bitmiyor. Belediye görevlisi, her alan için ücret alırken, bizim bir metrekarelik alanımıza da tıpkı erkeklerin beş metrekarelik alanları için aldığı kadar ücret alıyor. Mesela erkeklerin beş metrekarelik alanı için 20 bin toman alıyorsa, bir metrekarelik alanımdan da aynı miktarı alıyor. Ben itiraz ettiğimde ise, ‘Şikâyet ediyorsanız tüm malınızı toplarım’ diyor” diye ifade etti.