یکی از سنت­‌های کهن در مزوپوتامیا خالکوبی است که به زبان کوردی دَق (Deq) و  در زبان عربی وَسم نام دارد. این سنت که اغلب در میان زنان و گاهی مردان دیده می­‌شود سنتی با خاستگاه تاریخی است که دارای سمبل­‌های خاصی بوده و هر یک از نقش­‌های آن دارای معنای ویژه­ای است. دق در فرهنگ جوامعی که از آن استفاده می­‌کنند، به نوعی هویت اتنیکی نیز محسوب می­‌شود و دارای کاربرد آیینی و مذهبی است. این نقش­‌ها بیشتر بر روی لب­‌ها، چانه، گردن، پاها و دست­‌ها مشاهده می‌­شود. دَق سنت گذشتگان برای زیبایی (استتیک) بوده است با توجه به اینکه هر  جامعه­‌ای دیدگاه‌­های منحصر به خود درباره­‌ی زیبایی دارد. علاوه بر آن نمادی از زیبایی بر پایه‌­ی یک باورداشت نیز می‌­باشد و دارای بار معنایی عرفانی و اجتماعی است. با وجود تغییرات و تحولات اجتماعی در طی هزاران سال هنوز هم سنت دق حفظ شده و در میان مردمان برخی از قبایل و جوامع دیده می‌­شود. در حفاری­‌های گوبکلی تپه و  بر روی سنگ‌­های آن نقش­‌هایی مشابه خالکوبی­‌هایی که زنان انجام داده­‌اند، دیده شده است. علاوه براین بر روی مومیایی‌­های مصر نیز خالکوبی دیده شده  که نشان از کهن بودن این سنت است و اطلاعات بسیاری را در مورد تاریخ یک منطقه و یا یک تمدن آشکار می­‌کند. در میان رومیان خالکوبی بر روی بدن برده‌­ها و اسرا به منظور شناخت آنها در همه جا مورد استفاده قرار گرفته است. دیدگاه مردم­شناسان و باستان­شناسان و به ویژه مورخان به این سنت متفاوت است. از دید آن­ها نقوش و خطوط بر روی بدن تجسم فرهنگ است که در آن بدن، حامل فرهنگ است و می‌­تواند در مورد تاریخچه‌­ی جوامع و آداب و رسوم آن­ها داده‌­های ارزشمندی در اختیار ما قرار دهد. اما لازم به ذکر است که این سنت تنها برای زیبایی استفاده نشده در عین حال یک هنر و  نشانه‌­ی عشق، عصیان و اعتراض و حفظ خود در برابر بدی­‌ها و شرّ است. دق در گذشته تعیین کننده‌­ی موقعیت اجتماعی و ویژگی­‌های یک عشیره نیز بوده است و نقش‌­های آن بر اساس فرهنگ و رسوم جوامع تغییر می­‌کند.

دق در میان زنان کورد، ایزدی، عرب، ترکمن و سریانی بیشتر دیده می‌­شود. این سنت هنوز هم در برخی از مناطق کوردستان همچون اورفا، ماردین، مَرَش، ماکو، خوی، اورمیه و کوردهای ایزدی وجود دارد و در میان فرهنگ کوردها دارای جایگاه مهمی است و جنبه­‌ی روحانی دارد. امروزه خالکوبی با روش‌­های سنتی و با همان اهداف صورت نمی­‌گیرد. معیارهای زیبایی، جذابیت، عشق و  احترام و حتی باورداشت­‌ها و جایگاه افراد در جامعه را می‌­توان از نقوش بر روی بدن مشاهده کرد. بسیاری از این نقوش، تصویر فیگورهایی بوده که انسان‌­ها به آن باور داشته­‌اند و برایشان مقدس بوده و این سنت اغلب با یک آیین صورت می‌گرفته است. به عبارتی جوامعی که از دق استفاده می­‌کنند به شکل و انرژی آن باور دارند و آن را درونی می‌­کنند و برای آنان فرمی از زندگی است. دلیل استفاده‌­ی بیشتر از نمادهای آسمانی همچون ماه، خورشید و ستاره با سنت­‌های پاگانی مزوپوتامیا در ارتباط است. در این نمادها، ماه زنانگی را سمبلیزه می­کند و نماد برکت است. در هر فرهنگی میان زن و ماه پیوندی وجود دارد. ماه در نظام مادرتباری نماد باکرگی، ازدواج و پیری با توجه به مراحل کامل شدن ماه است. ستاره تقریبا نماد همه­‌ی ایزدبانوان شناخته شده است. کلمه­‌ی «Ya Star» با تاثیر شدید از فرهنگ زن-مادر هنوز هم در زبان کوردی مورد استفاده قرار می‌­گیرد. خورشید نماد فرزانگی و روشنایی است و  در گذشته­‌های کهن مبنی بر باورداشت خدای خورشید است. خورشید در میان کوردها مقدس است. خورشید و ماه در دوران پالئولیتیک و نوسنگی در زندگی انسان­‌ها در جایگاه کانونی قرار داشتند. درخت زندگی نماد جاودانگی، باروری و بهبود بیماری است و در بسیاری از فرهنگ­‌ها با مرگ، زندگی و تولد شناخته م‌ی­شود. بر این اساس دق در میان کوردها همچون یک آیین بوده و آنها با این باور که دق برای آنان شادی، برکت و ثروت خواهد آورد، آن را انجام داده­‌اند. بسیاری از زنانی که بر روی صورت و دست­‌های خود دق دارند، به انرژی تصویری که از آن استفاده شده باور دارند. به عنوان مثال زنانی که سردرد و  یا درد چشم دارند بر روی شقیقه‌­های خود و برای درمان بیماری روماتیسم بر روی مفاصل خود خالکوبی کرده­‌اند. بنابراین می­توان گفت دق به منظور شفادهی نیز مورد استفاده قرار گرفته است. نقش چشم بیشتر برای حفظ شخص در مقابل چشم‌­زخم (در زبان کوردی Nezer نام دارد) استفاده می‌­شود. در سنت کهنِ دق بیشتر از تصاویر ستاره، شانه، پرنده، درخت، قیچی و آینه استفاده می­‌شود که هر یک از آنان معنایی مختص به خود دارد و در نظام­‌های اعتقادی پاگانیسم، بودایی و زرتشتی مقدس شمرده می‌­شود. برخی از این نقش­‌ها ارتباطی است. به عنوان مثال هر یک از این نقش­‌ها نشان می‌­دهد که فرد چه می­‌خواهد؟ در میان زنان کورد صدها موتیف وجود دارد که هریک برای نشان دادن زیبایی و قدرت زنان است. سلامت، شانس، برکت، باروری و حفظ کودکان از مرگ یکی دیگر از دلایل استفاده از دق است. به همین دلیل می­‌توان گفت دق در عین حال یک دانش کهن نیز محسوب می‌­شود.

بایستی به این نکته اشاره کرد که میان دق و خالکوبی تفاوت وجود دارد بدین معنا که دق دارای موتیف‌های خاص خود، معنای ویژه­ و دارای خاستگاهی تاریخی است در حالی که در خالکوبی اشکال و تصاویر  به دلخواه فرد و با مرکّب انجام می‌­شود. در دق از شیر مادری که نوزاد دختر زاییده و دوده­‌ی چراغ استفاده و با یک سوزن انجام می‌گیرد. علاوه بر این از آب انگور سیاه و زرده‌ی تخم مرغ نیز استفاده شده است. رنگ سبز و لاجوردی دق به خاطر وجود دوده­‌ی چراغ است. خالکوبی‌های انجام شده با روش سنتی قابل پاک شدن نیستند و کسی که عمل دق را انجام می‌­دهد، دقاق نام دارد.

دق زبانی سمبلیک و پر رمز و راز بشریت است و بازگو کننده‌ی شادی­‌ها، انتظارات و ترس‌هاست. اگرچه کاملا مشخص نیست که نخستین بار از سوی چه کسانی مورد استفاده قرار گرفته است اما می­‌توان همچنان در میان زنان و مردان کهنسال مزوپوتامیا مشاهده نمود. این سنت کهن بیانی از شادی‌ها، عصیان و سرگذشت زنانی است که امروزه نیز این سنت را حفظ کرده‌اند و هر یک بازگو کننده­‌ی حکایتی است. این سنت ما را به ژرفای تاریخ می­‌برد و با زوایا و جنبه­‌های دیگری از زندگی و اسرار زنان آشنا می‌کند و منعکس کننده‌ی تقدس و  پیوند میان زن و زندگی در اغلب نمادها است. این نمادها بیانگر معنایی است که انسان­‌ها به زندگی داده‌اند و می‌­توان گفت یکی از راه‌های جستجوی راز زندگی است.