زنان سوری؛ میان حاشیه‌نشینی سیاسی و خشونت اسلام‌گرایانه، محور نشستی در مصر
در حضور زنانی از چندین کشور، نشستی برگزار شد تا درباره وضعیت زنان سوریه، میان کنار گذاشته شدن سیاسی و خشونت اسلامی بحث کنند و به چالش‌های کنونی و راه‌حل‌های ممکن بپردازند.
أسماء فتحی
قاهره- وضعیت زنان سوریه در حال حاضر در صدر بحث‌های منطقه‌ای قرار دارد، به‌دلیل چالش‌هایی که پس از به قدرت رسیدن گروهک جهادی هیئت تحریر الشام با آن مواجه هستند، وضعیتی که افق حضور آن‌ها به‌عنوان شریک فعال در جامعه را تهدید می‌کند، مشابه آنچه در بسیاری از کشورهایی که مرحله انتقالی مشابهی را تجربه کرده‌اند رخ داده است.
در نشستی که دیروز شنبه ۱۷ اردیبهشت/مه برگزار شد، مسائل و چالش‌های متعددی که زنان سوری در دوره‌های تاریخی مختلف با آن مواجه بوده‌اند، مورد بحث قرار گرفت و اینکه چگونه توانسته‌اند تا امروز فشارهای گوناگون را پشت سر بگذارند.
شرکت‌کنندگان از چندین کشور از جمله مصر، سودان، الجزایر و فلسطین، تجربیات خود را درباره وضعیت زنان در کشورهایشان و نگرانی‌های اصلی‌شان نسبت به وضعیت سوریه و چالش‌هایی که زنان در این زمینه تحمل می‌کنند، به‌ویژه اینکه برخی از آن‌ها دوران حکومت اسلامی را تجربه کرده‌اند که در آن زنان از تبعیض و کنار گذاشته شدن رنج برده‌اند، مانند مصر، تبادل کردند.
بحث درباره ریشه‌های تاریخی به درک بهتر وضعیت زنان سوریه کمک می‌کند
لیلى موسى، نماینده مجلس سوریه دموکراتیک در مصر، تأکید کرد برای درک آنچه زنان سوری امروز از آن رنج می‌برند؛ یعنی کنار گذاشته شدن و حاشیه‌نشینی سیاسی، باید به ریشه‌ها و مسیر تاریخی آن‌ها بازگشت، از زمان استقلال از اشغال فرانسه تا امروز. او بر اهمیت بازگشت به مراحل مختلفی که زنان سوری پشت سر گذاشته‌اند، نوع و کیفیت مشارکت‌شان و دلایل ناتوانی‌شان در غلبه بر حاشیه‌نشینی سیاسی در بسیاری از مناطق سوریه طی چندین دهه تأکید کرد.
او اشاره کرد که پس از سال ۲۰۱۱ تجارب خاصی شکل گرفته است، از جمله در مدیریت خودگردان که در آن نقش زنان برجسته شد و توانستند این بحران را پشت سر بگذارند. همچنین افزود که مشکلی واقعی وجود دارد که ناشی از سیاست‌های جاری دولت دمشق است و تلاش‌هایی برای بازگرداندن سیاست‌های پیشین در جریان است.
لیلی موسى معتقد است وضعیت فعلی نیازمند بازگشت به تاریخ، خوانش دقیق وضعیت و ارزیابی درست آن است تا بتوان با ارائه پیشنهاداتی، برای تغییر وضعیت زنان سوری و رسیدن به اهداف انقلاب‌شان گام برداشت.
در مورد تأثیر چنین بحث‌هایی بر داخل سوریه، او اشاره کرد که مصر جمعیت بزرگی از کشورهای عربی را در خود جای داده که با بحران‌هایی روبه‌رو هستند و بسیاری از زنان آن‌ها از وضعیت زنان سوری بی‌اطلاع‌اند. این نشست‌ها نور بیشتری بر وضعیت زنان سوری می‌اندازد و باعث ایجاد تعامل با زنان مهاجر دیگر می‌شود که با مشکلات مشابهی مواجه‌اند. این تبادل نظر و آشنایی با تجارب زنان کشورهای مختلف زمینه همگرایی و تعامل در بسیاری از مسائل را فراهم می‌کند.
لیلی موسى همچنین بیان کرد که اسلام سیاسی یک روش خاص دارد، هرچند نام‌ها متفاوت است، اما میزان تأثیر و نقشی که ایفا می‌کند تا حد زیادی به ویژگی‌های هر جامعه بستگی دارد. با این حال، شباهت‌هایی در این نشست‌ها و بحث‌ها آشکار می‌شود که برای ارتقای وضعیت زنان مشترک است. او خاطرنشان کرد که مشکلات زنان در همه جا یکی است، هرچند زمان و مکان فرق کند، و این شباهت‌ها کافی است تا پل‌های تعامل میان زنان ساخته شود.
سوریه از نظر عقیده و مذهب متنوع است و کنترل کامل اسلام‌گرایان بر آن غیرممکن است
روزنامه‌نگار سوری، سناء حسن، نیز توضیح داد که زنان سوری از آغاز بحران در سال ۲۰۱۱ با چالش‌های زیادی روبه‌رو بوده‌اند، اما اکنون حرکت زنانگی در حال شکل‌گیری است.
او تأکید کرد که زنان نقش پررنگی در شمال سوریه داشته‌اند و اکنون در همه زمینه‌ها حضور و نقش فعال دارند و در تلاشند تا مسیر پیشرفت را ادامه دهند، هرچند فشارهایی بر آن‌ها وارد می‌شود. همچنین اشاره کرد که تعدادی از انجمن‌ها در تلاش‌اند تا با شبکه‌سازی میان خود، یک هم‌افزایی زنان سوری ایجاد کنند که به عنوان الگویی موفق شناخته شود.
سناء حسن توضیح داد که ترکیب جمعیتی سوریه با مصر متفاوت است، زیرا در سوریه عقیده و مذهب دینی متعددی وجود دارد که مانع از تسلط کامل جریان اسلامی بر آن می‌شود و این امر تقریباً غیرممکن است. او افزود یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که زنان سوری اکنون با آن مواجه‌اند، تلاش برای اسلامی کردن سوریه و یکدست کردن رنگ مذهبی است که کاملاً بر خلاف ساختار متنوع جامعه‌ای است که از عقیده و مذهب مختلف تشکیل شده و هر کدام در حال شکل دادن مسیری هستند تا جامعه را به حالت سابق بازگردانند و هارمونی ترکیب اجتماعی را حفظ کنند، حتی با وجود تفاوت‌ها.
اراده مردم سوریه همانند تجربه مصر پیروز خواهد شد
نویسنده و روزنامه‌نگار، أسماء الحسینی، مدیر تحریریه روزنامه «الأهرام» اظهار کرد که وضعیت پیچیده کنونی سوریه ناشی از ابعاد تاریخی عمیقی است، به ویژه در دوره بحران که از چهارده سال پیش آغاز شده و تا امروز ادامه داشته است؛ دوره‌ای که زنان سوری انواع ظلم و تحقیر را از جمله آوارگی، مهاجرت، پناهندگی و خشونت گروه‌های تندرو تجربه کرده‌اند.
او تأکید کرد که زنان سوری با روحیه‌ای قوی و اراده‌ای استوار همه این چالش‌ها را پشت سر گذاشته‌اند. همچنین اشاره کرد که این نشست به بررسی وضعیت کنونی زنان سوری و راه‌های توانمندسازی آن‌ها برای غلبه بر مشکلات گذشته و یافتن مسیر آزادی، استقلال و شهروندی کامل می‌پردازد.
أسماء الحسینی توضیح داد که سوریه کشوری با اسلام معتدل است، مشابه مصر، و هرگونه افراط‌گرایی محکوم به شکست است، زیرا زنان سوری همانند زنان مصر در برابر آن مقاومت می‌کنند و در نهایت اراده ملت‌ها و حقوق انسانی پیروز خواهد شد. او همچنین بر این باور است که برخورداری زنان از حقوق برابر با مردان، به خدمت به میهن‌ها کمک می‌کند.