سمسور- شهر باستانی پره با مقبرەهای صخرەایش، یکی از پنج شهر بزرگ پادشاهی کوماگنه می‌باشد کە توسط تمدن روم باستان در سال ۳۲۵ پس از میلاد ساخته شدە است. این شهر باستانی دارای مکان‌های تاریخی مهمی است و طی کاوش‌هایی که در سال ٢٠٠١ آغاز شد، کشف گردیدە و امروزە در لیست مناطق حفاظت شده قرار دارد. اطلاعات بە دست آمدە حاکی از آن است  در این شهر باستانی محوطه وسیعی وجود دارد که نیازمند  کاوش است، این در حالی است که در سال ٢٠٢٠ تصمیماتی  مبنی بر تملک عمومی شهر باستانی گرفته شد. در منطقە اورنلی، با دریافت مجوز از  وزارتخانەهای مسکن، شهرسازی و محیط زیست، پروژەی ساختمان‌سازی آغاز شدە است.  انفجار دینامیت‌های مورد استفادە در این پروژە، بە شهر باستانی پرە خساراتی را وارد کردە است.

شهر باستانی پرە در محله اورنلی (پیرین) در ناحیه مرکزی استان سمسور (ادیامان)، در پنج کیلومتری مرکز شهر واقع شده است.  در منابع تاریخی ذکر شده است که شهر پرە یکی از پنج شهر بزرگ پادشاهی کوماگنە یکی از پادشاهی‌های دوره هلنیستی بودە است. معماری شهر باستانی پرە کە بر روی تپەایی واقع شدە  بە گونەایی است کە در ساخت آن هیچ گونە خشت یا پارە سنگی بە کار نرفتە است، بلکە معماران و مردم این شهر، تنها با حجاری صخرەهای موجود، سکونت‌گاهای خود را بنا نهادەاند. این شهر باستانی با دخمەها، غارهای صخرەایی، انبارهای شراب و خانەهای منحصر بە فرد خود، گردشگران زیادی را جذب می‌کند.

 

انفجار دینامیت‌ها خسارت زیادی را به شهر باستانی وارد می کند! 

در شهری که هزاران ساختمان پس از زلزله ویران شدەاند،  شصت هزار خانە با هماهنگی وزارت‌های محیط زیست، برنامه‌ریزی شهری و تغییرات اقلیمی ترکیه در حال ساخت می‌باشد. در این پروژە دینامیت‌های زیادی منفجر می‌شود. صدای انفجار دینامیت موجب ایجاد ترس در میان زلزلە‌زدگان ساکن در منطقە شدە و همچنین به شهر باستانی پره که درست در کنار منطقە ساخت‌وساز قرار دارد، خسارتی وارد کردە است. در حالی که مردم با اعتراض به این وضعیت واکنشهای شدیدی نشان دادند، مشخص شد که منطقه‌ای که در آن ساختمان‌سازی صورت می‌گیرد، بخشی از شهر باستانی و حفاظت شدە پره است. این شهر باستانی که از زلزله ششم فوریە جان سالم به در برد، اکنون در اثر عملیات ساخت‌وساز دولت آسیب دیده است.

 

بقایای این شهر باستانی نابود خواهد شد! 

 کارمند شهر باستانی پرە که در این زمینه با او صحبت کردیم، اظهار داشت هر دینامیتی که منفجر می‌شود به شدت در منطقه احساس شدە و خطر ریزش اتاق‌ها در مناطق حفاری نشده وجود دارد. کارمندی کە بە دلایل امنیتی نخواست نامش ذکر شود، اعلام کرد منطقەی ساختمان‌سازی، بر روی بخشی از شهر باستانی در حال انجام است کە بە دلیل حفاری نکردن، در زیر زمین ماندە و قابل رویت  نیست.  وی خاطر نشان کرد کە انفجار دینامیت‌ها  تا حد زیادی بر دخمەهای این منطقه تأثیر گذاشته و پیش‌بینی می‌شود که غارهای صخرەای این شهر باستانی به دلیل افزایش انفجارها آسیب ببینند. و این در حالی می‌باشد کە برای منطقه‌ای که به عنوان منطقه حفاظت شده از سوی اداره کل گردشگری وفرهنگ استان ثبت شده است هیچ گونه تدابیری اتخاذ نگردیدە و سازمان مذکور در این خصوص توضیحی ارائە نکردە است.