ساریا دنیز

مرکز خبر - صدای خواهران میرابال از ۶۴ سال پیش تاکنون در سراسر دنیا پژواک می‌یابد. سه زنی که در ۲۵ نوامبر ۱۹۶۰ به قتل رسیدند، امروز از پیشگامان فراموش‌نشدنی جنبش زنان به شمار می‌روند.

خواهران پاتریا، مینروا و ماریا ترزا میرابال که با مقاومت خود علیه حکومت فاشیستی در جمهوری دومینیکن نامشان را در تاریخ ماندگار کردند، به دلیل مبارزه برای حقوق بشر و دموکراسی علیه رژیم تروخیو بارها دستگیر و شکنجه شدند.

نام مستعار یکی از این سه خواهر «پروانه» بود و به همین دلیل آنها به «پروانه‌ها» معروف شدند. خواهران میرابال علی‌رغم تمام تلاش‌های حکومت دیکتاتوری، هرگز از مبارزه دست نکشیدند. این خواهران که در تمام عرصه‌های زندگی مورد ستم قرار گرفتند، ابتدا هدف قرار گرفته و سپس به قتل رسیدند. آنان که گمان می‌کردند با کشتن خواهران میرابال می‌توانند صدایشان را خاموش کنند، نتوانستند پیش‌بینی کنند که صدای این خواهران توسط زنان جهان شنیده خواهد شد. سرانجام، مرگ پروانه‌ها به پایان دیکتاتوری انجامید.

 

تبدیل خواهران میرابال به نماد مقاومت جهانی

به سه خواهر که از ملاقات زندان باز می‌گشتند، ابتدا تجاوز شد و سپس به قتل رسیدند. اجساد خواهران که از دره‌ای به پایین پرتاب شده بود، توسط رسانه‌های حامی دیکتاتور به عنوان «تصادف رانندگی» معرفی شد. اما آشکار بود که این قتل‌عام توسط حکومت انجام شده است. پس از ۲۵ نوامبر ۱۹۶۰، تأثیر پروانه‌ها تمام کشور را فرا گرفت. دیکتاتوری سقوط کرد و خواهران میرابال که نقش بزرگی در سرنگونی دیکتاتوری داشتند، به نماد روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان در ۲۵ نوامبر تبدیل شدند.

 

جنبش جهانی و کمپین مبارزه با خشونت

زنان آمریکای جنوبی و کارائیب نخستین کسانی بودند که نام خواهران میرابال را گرامی داشتند. آنها در کنگره‌های خود ۲۵ نوامبر را به عنوان روز مبارزه با خشونت اعلام کردند. ۲۵ نوامبر که در سراسر جهان بازتاب یافت، ضرورت مبارزه زنان علیه خشونت دولتی مردسالار را نمایان ساخت. از آن زمان تاکنون، زنان با خواسته‌های مشترک خود علیه خشونت در خیابان‌ها حضور می‌یابند. سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۹ رسماً ۲۵ نوامبر را به رسمیت شناخت و از آن پس، زنان در سراسر جهان علیه خشونت به خیابان‌ها می‌آیند.

 

رنگ نارنجی نماد مبارزه با خشونت علیه زنان

UNWOMEN امسال نیز کمپین خود را از ۲۵ نوامبر تا روز جهانی حقوق بشر در ۱۰ دسامبر برگزار می‌کند. رنگ نمادین رویدادهای امسال نیز همچون سال‌های گذشته نارنجی است. زنان بار دیگر با شعار «متحد شوید» صدای خود را بلند می‌کنند. این سازمان که خواستار پایان خشونت علیه زنان در جهان است، به سی‌امین سالگرد اعلامیه پکن در سال ۲۰۲۵ اشاره می‌کند. اعلامیه پکن که در سال ۱۹۹۵ در پایان چهارمین کنفرانس جهانی زنان توسط سازمان ملل پذیرفته شد، مجموعه‌ای از اصول مربوط به برابری زن و مرد را در بر می‌گیرد. سازمان ملل که امسال توجه ویژه‌ای به قتل‌عام زنان دارد، ضمن تأکید بر افزایش آمار قتل‌ها، اعلام می‌کند: «این کشتار زنان باید متوقف شود.» این سازمان ۱۶ روز از ۲۵ نوامبر را به عنوان روزهای کنشگری تعیین کرده و هر روز در صفحات رسانه‌های دیجیتال خود، پیشنهادهای عملی برای فعالیت زنان ارائه می‌دهد.

 

گسترش فقر در میان زنان جهان

پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۳۴۰ میلیون زن که ۸ درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، در فقر شدید زندگی خواهند کرد. فقر برای زنان به معنای نابرابری عمیق، خشونت و نقض حقوق‌های متعدد است. حتی بحران اقلیمی نیز به عاملی برای دشوارتر شدن زندگی زنان تبدیل شده است. تخمین زده می‌شود تنها بحران اقلیمی می‌تواند ۱۵۸ میلیون زن را به فقر سوق دهد. در حالی که بر ضرورت اقدامات فوری و ملموس برای تضمین برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان تا سال ۲۰۳۰ تأکید می‌شود، برآورد شده که برای دستیابی به این هدف سالانه به ۳۶۰ میلیارد دلار اضافی نیاز است. با این حال، هیچ دولتی بودجه خود را به نفع زنان تخصیص نمی‌دهد. تنها ۲۷ کشور دارای سیستم‌های جامع برای تأمین برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان هستند و می‌توانند در این زمینه‌ها بودجه اختصاص دهند.

 

عمیق‌تر شدن مشکلات زنان در سطح جهانی

علاوه بر درگیری‌های بین روسیه و اوکراین و سایر مناطق، آخرین حملات اسرائیل وضعیت دشوار زنان را آشکارتر کرده است. در حالی که تعداد زنان متأثر از درگیری‌ها به طور چشمگیری افزایش می‌یابد، مشخص است که در این مناطق به‌ویژه زنان هدف قرار می‌گیرند. این وضعیت به افزایش ازدواج‌های زودهنگام، محرومیت از تحصیل و دیگر مشکلات دامن می‌زند. در حالی که شکاف نیروی کار و درآمد بین زنان و مردان همچنان در سطح بالایی قرار دارد، به دلیل بحران اقتصادی گسترده، اولین کسانی که شغل خود را از دست می‌دهند باز هم زنان هستند.

 

آمار نگران‌کننده قتل زنان در ترکیه

زنان در ترکیه نیز با صدای خواهران میرابال که از ۶۴ سال پیش تا امروز طنین‌انداز است، به مقاومت خود علیه استبداد ادامه می‌دهند. خشونت علیه زنان در ترکیه همچنان رو به افزایش است. زنانی که می‌خواهند در زندگی خود صاحب اختیار باشند و تصمیم‌گیرنده، در خیابان، در خانه‌هایی که امن می‌پندارند و در محل کار به قتل می‌رسند. در حالی که زنان به قتل می‌رسند، تلاش می‌شود پرونده‌هایشان بی‌نتیجه بماند. بسیاری از پرونده‌های زنانی که مرگشان مشکوک ثبت شده، یکی پس از دیگری به عنوان پرونده‌های قتل بازنگری می‌شود. بر اساس داده‌های جمع‌آوری شده توسط JINNEWS از اخبار منتشر شده در رسانه‌ها، از ۲۵ نوامبر ۲۰۲۳ تا نوامبر امسال، ۳۷۹ زن توسط مردان به قتل رسیدند. مرگ ۲۱۲ زن نیز مشکوک تشخیص داده شده است.

 

اعمال خشونت سیستماتیک علیه زنان

آمار مربوط به قتل‌عام در کشوری که هویت زنان تحت حمله سیستماتیک ذهنیت مردسالارانه قرار دارد، نشان می‌دهد که به مرحله نگران‌کننده‌ای رسیده است. در جنگی که به اصطلاح علیه زنان آغاز شده، آزار، تجاوز، ناپدید شدن، قتل‌عام و حتی مثله کردن زنان توسط سیستم عادی تلقی می‌شود. در ترکیه که از تقدس بی‌قید و شرط مفهوم «خانواده» دفاع می‌شود، بدن زنان نیز در این راه «فدا» می‌شود. دولت ائتلافی حزب عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی که زنان را در خانواده محبوس می‌کند و تلاش می‌کند آنها را از فضای عمومی حذف کند، هر لحظه از هدف قرار دادن دستاوردهای زنان دست نمی‌کشد. دولتی که زنان را نادیده می‌گیرد، زنانی را که «مناسب» یا «مقبول» نیستند، دشمن خود اعلام می‌کند.

بر اساس گزارش شکاف جنسیتی جهانی ۲۰۲۴ مجمع جهانی اقتصاد (WEF)، برای دستیابی به برابری جنسیتی در سراسر جهان ۱۳۴ سال دیگر لازم است. ترکیه در میان ۱۴۶ کشور در رتبه ۱۲۷ قرار دارد.

بی‌توجهی به مطالبات اساسی زنان

دولتی که اهداف ۲۰۲۳ آن در قفسه خاک می‌خورد، در سال ۲۰۲۴ نیز به وعده‌های خود به زنان عمل نکرد. در سال ۲۰۲۴ همه چیز همانطور که بود باقی ماند. متأسفانه اگرچه خشونت با حوادث رخ داده روزها مورد بحث قرار گرفت، اما از نظر برخی فراتر از موضوع «خبر زرد» نرفت. خشونت هر روز لایه‌های بیشتری پیدا کرد. حتی زنان تحت حفاظت دولت نیز به قتل رسیدند. در حالی که زنان در چنگال بیکاری دست و پا می‌زدند، با بحران اقتصادی به گرسنگی محکوم شدند. بیکاری زنان به سطح نگران‌کننده‌ای رسید. در حالی که زنان و کودکان حتی به مواد غذایی اساسی دسترسی نداشتند، تعداد کودکانی که مجبور به ترک مدرسه و کار شدند بسیار بیشتر از حد تخمین زده شده بود. کسانی که مدرسه را ترک کردند، در سن پایین ازدواج کردند، مجبور به کار شدند و در برابر هر نوع سوء استفاده بی‌دفاع ماندند، در جداول آماری خشونت جای گرفتند.

 

گسترش خشونت به مجلس

خشونت نه تنها در خیابان یا خانه، بلکه در مقابل چشم همه در مجلس نیز رخ داد. گلستان کلیچ کوچ‌ییغیت، نماینده حزب دموکراسی و پیشرفت (DEM)، در درگیری‌های مجلس هدف قرار گرفت و از ناحیه ابرو مجروح شد. نمایندگان حزب دموکراسی و پیشرفت در تظاهراتی که شرکت کردند با خشونت پلیس مواجه شدند. پیشنهادهای تحقیقاتی نمایندگان به نفع زنان پذیرفته نشد. علاوه بر این، زنانی که صدای زنان را بلند می‌کردند و در این زمینه فعالیت داشتند، بازداشت شدند. زندانیان سیاسی آزاد نشدند. زنان حاضر در مدیریت محلی بار دیگر با ذهنیت قیم‌مآبانه مواجه شدند. دولت در مجلس در برخی دروس نظام آموزشی، برای مشروعیت‌بخشی بیشتر به مفهوم «خانواده» اقداماتی را به امضا رساند.

 

استمرار مقاومت زنان علیه تبعیض و خشونت

دولت ائتلافی حزب عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی که هر مخالف و هر کسی خارج از گفتمان خود را دشمن می‌پندارد، امروز تلاش می‌کند تعریف «زن مقبول» را تحت حاکمیت خود شکل دهد. زنانی که در برابر این وضعیت می‌ایستند، درست مانند آنچه خواهران میرابال ۶۴ سال پیش تجربه کردند، با شرایط مشابهی روبرو می‌شوند. زنانی که در راه خواهران میرابال قدم برمی‌دارند - که علیه دولتی که زنان مخالف را نادیده می‌گیرد مبارزه کردند و توسط دولت به قتل رسیدند - به همین دلیل با وحشیانه‌ترین شکل دولت ترکیه مواجه می‌شوند. با این حال، زنان از سازماندهی و ایجاد راه‌های مبارزه جمعی دست نمی‌کشند. زنانی که از مبارزه خواهران میرابال الهام می‌گیرند، عزم خود را برای تبدیل قرن ۲۱ به قرن زنان نشان می‌دهند. به همین دلیل است که شعار «ژن، ژیان، آزادی» همچنان در همه جا طنین‌انداز است. زنانی که سیستم مردسالارانه تحمیلی را رد می‌کنند، برای زندگی و آینده‌ای آزاد از مقاومت و مبارزه دست نمی‌کشند.