سازمان عفو بین‌الملل: طالبان ۱۵۰۰ زن را زندانی کرده‌اند
گزارش تازه‌ی عفو بین‌الملل از افغانستان نشان می‌دهد که طالبان از زمان تسلط بر این کشور، هزاران زن را بازداشت کرده، ده‌ها تن از آنان را هدف خشونت جنسی قرار داده و محدودیت‌های بی‌سابقه‌ای علیه حقوق، آموزش و استقلال اقتصادی زنان اعمال کرده‌اند.
مرکز خبر- روز سه‌شنبه ۹ اردیبهشت‌ماه، سازمان عفو بین‌الملل در گزارش سالانه‌ی خود ضمن اشاره به تشدید بحران جهانی حقوق‌بشر، به نقض گسترده‌ی حقوق بشر، حقوق زنان و حقوق اتنیک‌ها در افغانستان اشاره کرد و اعلام کرد وضعیت افغانستان تحت سلطه‌ی گروه طالبان از اوت ۲۰۲۱ تاکنون بحرانی و وخیم بوده است.
در گزارش سازمان عفو بین‌الملل آمده است: مردم افغانستان در دوران حاکمیت عملی طالبان با افزایش شدید نقض حقوق بشر مواجه شدند. زنان قربانی جنایت علیه بشریت از نوع «آزار جنسیتی» بودند و به‌طور فزاینده‌ای از حقوق خود برای آزادی رفت‌وآمد و آزادی بیان محروم شدند. دسترسی به خدمات درمانی همچنان دشوار باقی ماند و آموزش برای زنان فراتر از مقطع ابتدایی همچنان ممنوع بود. جامعه هزاره همچنان هدف حملات و قتل‌های هدفمند، عمدتاً توسط شاخه خراسان دولت اسلامی (IS-KP)، قرار داشت. طالبان به حاشیه‌راندن زنان و همچنین اتنیک‌ها از مشارکت سیاسی، دسترسی به خدمات عمومی و کمک‌های بشردوستانه ادامه دادند.
در این گزارش همچنین با اشاره به بازداشت‌های خودسرانه، ناپدیدسازی‌های اجباری، شکنجه و دیگر بدرفتاری‌ها و همچنین اعدام‌های فراقضایی کارکنان سابق دولت، مدافعان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران و صداهای منتقد توسط گروه بنیادگرای طالبان ر افغانستان آمده است: آنان به حمله و بازداشت روزنامه‌نگاران پرداختند و آزادی رسانه را به‌شدت محدود کردند و صدها زندانی به اعدام محکوم شده‌اند.
حقوق زنان
در این گزارش همچنین به نقض حقوق زنان توسط گروه طالبان اشاره کرده و آمده است: طالبان به گسترش محدودیت‌های سختگیرانه علیه زنان ادامه دادند. «قانون امر به معروف و نهی از منکر» را اعلام کرد که در آن صدای زنان در فضای عمومی ممنوع شده و استفاده از وسایل نقلیه بدون همراه مرد (محرم) برای آنان ممنوع گردید. این محدودیت‌ها تمامی جنبه‌های زندگی زنان را تحت تأثیر قرار داده است. آنان همچنان از تحصیل بالاتر از پایه ششم، از تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی، شرکت در فعالیت‌های ورزشی، رفتن به پارک‌ها و حمام‌های عمومی، و سفر بیش از ۷۲ کیلومتر یا حضور در فضای عمومی بدون محرم منع شدند.
این محدودیت‌ها استقلال مالی زنان را نیز نابود کرد و خانواده‌هایی را که به سرپرستی زنان اداره می‌شوند، به‌سوی فقر عمیق سوق داد و برای زنانی که کسب‌وکارهای خانگی دارند، مشکلات ایجاد کرد.
این گزارش همچنین به افزایش خشونت جنسیتی در افغانستان تحت سیطره‌ی طالبان پرداخته و آمده است: طالبان از ژانویه کارزار بازداشت زنانی را آغاز کردند که قوانین اجباری پوشش را رعایت نمی‌کردند. این کارزار منجر به بازداشت ده‌ها زن در طول سال شد و بسیاری از آنان گزارش‌هایی از بدرفتاری‌های تحقیرآمیز، شکنجه و حتی تجاوز ارائه دادند. گزارش‌ها حاکی از افزایش شدید خشونت مبتنی بر جنسیت، ازدواج‌های اجباری و زودهنگام بود. بین ژانویه ۲۰۲۲ تا ژوئن ۲۰۲۴، گروه «شاهد افغان» ۸۴۰ مورد خشونت جنسیتی علیه زنان را ثبت کرد، از جمله ۳۳۲ مورد قتل، که بر اساس رصد اطلاعات منابع آزاد انجام شده بود. مصونیت از مجازات همچنان ادامه دارد، چرا که نهادها و چارچوب‌های قانونی برای مقابله با خشونت مبتنی بر جنسیت توسط طالبان از بین رفته‌اند.
حملات و کشتارهای غیرقانونی
این گزارش همچنین به هدف قرار دادن سیستماتیک اتنیک هزاره در افغانستان پرداخته و آمده است: شیعیان هزاره به‌طور سیستماتیک هدف حملات و قتل‌ها در مکان‌های مذهبی، آموزشی و غیرنظامی در سراسر کشور قرار گرفتند. گروه دولت اسلامی ولایت خراسان (IS-KP) مسئولیت اکثر این حملات را برعهده گرفت.
ناپدیدشدگی‌های اجباری، بازداشت‌ها و حبس‌های خودسرانه
براساس این گزارش تا ماه ژوئن، ۲۰ هزار نفر، از جمله یک هزارو ۵۰۰ زن، تحت حبس طالبان قرار داشتند.همچنین در این گزارش آمده است: طالبان به بازداشت‌های خودسرانه، ناپدیدسازی‌های اجباری و بازداشت‌های غیرقانونی ادامه داده‌اند. بازداشت‌شدگان، به‌ویژه کارکنان دولت سابق یا منتقدان، با خطر شکنجه، بدرفتاری و حتی اعدام فراقضایی مواجه بودند. دفتر نمایندگی سازمان ملل (یوناما) بین ژانویه تا ژوئن حداقل ۹۸ مورد بازداشت خودسرانه، ۲۰ مورد شکنجه و ۹ مورد قتل غیرقانونی را ثبت کرده است.
سازمان عفو بین‌الملل همچنین در گزارش خود به فقر گسترده در افغانستان اشاره کرده و آورده است: فقر که پس از تسلط طالبان در سال ۲۰۲۱ شدت یافته بود، در پی بحران‌های اقلیمی، جابه‌جایی‌های داخلی و بحران اقتصادی، عمیق‌تر شد. حدود ۸۵٪ مردم افغانستان با کمتر از یک دلار در روز زندگی می‌کنند و ۲۳.۷ میلیون نفر، بیش از نیمی از جمعیت کشور نیازمند کمک‌های انسانی‌اند. از این میان، ۱۲ میلیون نفر با ناامنی غذایی مواجه‌اند و ۲.۹ میلیون نفر در وضعیت گرسنگی اضطراری به سر می‌برند. حدود ۲.۹ میلیون کودک دچار سوء تغذیه شدید هستند و ۸۵۰ هزار نفر از آنها در معرض خطر مرگ قرار دارند.