آگرین حسینی

دیواندرە- کرفتو یکی از اصیل‌ترین هویت باستانی مادها و معبد هراكلس (هركول) سال‌هاست چشم انتظار ثبت جهانی است. آرزویی که با این وضعیت حاصل نخواهد شد! در حالی کە شرط ثبت آن آزادسازی حریم از ساخت‌و‌سازهای موجود و اجرای استانداردهای مقبول سازمان‌های بین‌المللی می‌باشد، اما به محض انتشار خبر قرار گرفتن ثبت جهانی کرفتو افراد ذی‌نفوذ حکومت با استفاده از رانت، تلاش برای خرید، واگذاری زمین و احداث تأسیسات تولیدی و تفریحی در این محوطه را آغاز کرده و مجوز چند واحد در قالب بوجاری و بسته‌بندی حبوبات صادر شده و با وجود اینکە این غار جزو آثار باستانی دیواندره ثبت شده اما مجوز ساخت سوله حبوبات و بوجاری را شهر تکاب  امضا کرده  و این یک هدفی سازماندهی شدە  در راستای نابودکردن این بنای جهانی است کە مانع ثبت جهانی این بنا می‌شود مرثیه‌ای که هر روز در مورد آثار باستانی تکرار می‌شود و تنها چیزی که برای جمهوری اسلامی اهمیت ندارد حفظ نگهداری این آثار است، این کار مصداق عینی تخریب است نمونه‌های تخريب يا اقدامات منجر به تخريب يا بی‌توجهی به ساخت و سازهای منتهی به نابودی آثار باستانی بی‌شمارند.

کرفتو Karaftou) )  یکی از غارهای مهم روژهلات کوردستان در استان سنە می‌باشد کە در ۶۷ کیلومتری شهر دیواندرە و در دل صخره‌های مرتفع، در ۷۴ کیلومتری شرق سقز واقع شده است، غار کرفتو از دو بخش طبیعی و دست‌ساز (آثار معماری صخره‌ای) تشکیل شده و اکنون شامل چهار طبقه مجزا می‌باشد. این غار در سینه یک رشته کوه آهکی و در شمال دره‌ای عمیق قرار گرفته که آثار متعددی از پناهگاه‌ها، دخمه‌ها و حفره‌ها نیز در کنار دهانه غار اصلی دیده می‌شوند. این غار در طول دوران مختلف با تغییراتی جزئی و کلی محل امنی برای زندگی انسان‌ها بوده است. این غار با طول حدود ۷۵۰ متر از لحاظ بافت ساختمانی بی‌نظیر است به گونه‌ای که ارتفاع دهانه ورودی آن از سر تپه به بیش از ۲۵ متر می‌رسد که در گذشته راهی بس دشوار و مشکل برای ورود به درون آن بوده است. با توجه به مطالعات باستان شناسی احتمالا از اواخر هزاره پنجم پ.م تا هزاره چهارم پ.م این غار مورد استفاده قرار گرفته و از دوره سلوکی به بعد یعنی در دوره‌های اشکانی، ساسانی و اسلامی نیز از آن برای سکونت استفاده شده است. 

راه دسترسی به این غار از طریق روستای میرسعید سقز، مسعودآباد یا ترکان بلاغ دیواندره، دو راهی تکاب گورباباعلی و  مسیر جاده خاکی روستای علی‌آباد امکان‌پذیر است. کتیبه‌ای یونانی بر سر در یکی از اتاق‌های طبقه سوم این غار وجود دارد که از این غار به عنوان معبد «هراکلس» نام برده‌ است. در معماری این غار علاوه بر ایجاد اتاق‌ها و راهروهای عبوری، سعی شده تا اتاق‌ها با هم مرتبط باشند. نورگیرهایی به سمت بیرون تعبیه شده‌ و بر دیوارهای غار در بعضی از اتاق‌ها نقوشی به صورت تجریدی از حیوانات، انسان و گیاه حجاری شده ‌است.

مقامات جمهوری اسلامی اصولا تاريخ ايرانِ پيش از اسلام را به رسميت نمی‌شناسند، به آن ارجاع نمی‌دهند و آن را جزيی از تاريخ که بايد بدان توجه شود نمی‌دانند. از اين جهت ميراث اين بخش از تاريخ را بە فراموشی سپردە تا به مرور تخريب شود. بيشتر سرمايه‌گذاری در حفظ ميراث فرهنگی بر مساجد و امامزاده‌ها متمرکز است تا معابد و غارها قصرها و پل‌ها و ديگر بناهای تاريخی.

بهترين سياست برای نابودی يک بخش از ميراث فرهنگی عدم توجە بە آن است کە این سبب‌ تخريب تدريجی و فراموشی است. يک نمونه جالب از اين حيث، همین غار پر عظمت کرفتو است که متعلق به دوران ما قبل اسلام است کە به حال خود رها شده تا به مرور بر اثر فرسايش از ميان برود. دليل ديگر بی توجهی، گذاشتن بناهای تاريخی در اختيار حفاران غير مجاز است که بر کار آنها نيز نظارتی نمی‌شود تا از این طریق نیز مانع ثبت جهانی این آثار بشوند.