مرکز خبر – جنگ‌ها، درگیری‌ها، نابرابری و برابری به شدت بر نقض حقوق کودکان تأثیر گذاشته و آینده‌ی آنها را به خطر انداخته است. آنها محرومیت از آموزش، خدمات بهداشتی و حمایت را تداوم می‌بخشند. میلیون‌ها کودک در سراسر جهان به دلیل کشور یا جنسیت از فرصت‌های منصفانه محروم هستند.

از این رو، جهان باید توجه می‌کرد و منافع کودک و حقوق او را در اولویت‌های خود قرار می‌داد و آنها را در صحنه به واقعیت تبدیل می‌کرد. سازمان ملل متحد در سال ۱۹۵۴ اقدام کرد که روز کودک یا روز جهانی کودک را اعلام کرد که در روز جهانی کودک جشن گرفته می‌شود. ۲۰ نوامبر از سال ۱۹۹۰، آغاز تشدید تلاش‌های جهانی برای دفاع و حمایت از کودکان و بهبود شرایط زندگی و تحصیل آنها بود، همان روزی که مجمع عمومی اعلامیه‌ی حقوق کودک در سال ۱۹۵۹ و کنوانسیون مربوط به حقوق کودک توسط اکثریت کشورهای جهان در سال ۱۹۸۹ تصویب شد.

 

به خاطر کودکان... اعلامیه و کنوانسیون حقوق کودک و یونیسف

پس از پایان جنگ جهانی اول، اعلامیه‌ی حقوق کودک ژنو در سال ۱۹۲۴ به تصویب رسید که در سال ۱۹۵۹ به تصویب سازمان ملل متحد تحت عنوان اعلامیه‌ی حقوق کودک رسید. این حقوق برای نجات کودکان از سوء‌استفاده، قاچاق، خشونت و همچنین درگیری مسلحانه و استثمار و تضمین حق هویت، سلامت، آموزش و زندگی خانوادگی برای هر کودک تدوین شده است.

این اعلامیه ده اصل را بیان می‌کند که در آنها تأیید شده است که هر کودک، بدون استثنا، حق دارد از این حقوق بدون هیچ گونه تمایز یا تبعیض بر اساس نژاد، رنگ یا جنسیت بهره‌مند شود، همچنین باید از حمایت ویژه برخوردار باشد یا از فرصت‌های لازم برخوردار شود. تسهیلات برای رشد ذهنی و جسمی کودک حق دارد نام و ملیت داشته باشد و از مزایای تامین اجتماعی برخوردار شود و کودک ناتوان جسمی یا ذهنی تحت درمان و آموزش ویژه قرار گیرد.

این اصول همچنین شامل حق کودک برای بزرگ شدن تا حد امکان تحت مراقبت و مسئولیت والدین، حق برخورداری از آموزش رایگان و اجباری، و قرار گرفتن کودک در هر شرایطی از جمله اولاً برای برخورداری از حمایت و امداد و همچنین محافظت در برابر همه‌ی اشکال غفلت و ظلم استثمار و قاچاق به هر شکلی ممنوع است و باید از تمام اعمالی که ممکن است منجر به تبعیض نژادی، مذهبی یا هر شکل دیگری شود محافظت شود.

کنوانسیون ۱۹۸۹ حقوق کودک بیان می‌کند که کودک فرد زیر ۱۸ سال است، مگر اینکه سن بلوغ کمتر از سن بلوغ در قوانین کشوری خاص باشد. از نظر اصطلاحی، اصطلاح فرزند بیانگر مرحله‌ی زندگی انسان از بدو تولد تا رسیدن به بلوغ است.

هدف اصلی کنوانسیون برآوردن تمام نیازها و حقوقی است که منجر به رشد سالم و یکپارچه‌ی کودک می‌شود. این توافقنامه شامل حقوق کودکان مربوط به آموزش، حفاظت از انواع سوء‌استفاده‌ها، رفاه و دسترسی به استانداردهای مناسب زندگی می‌شد.

در دوره‌ی پس از جنگ جهانی دوم در اروپا، مصیبت وحشتناکی بر سر فرزندان این کشور آمد، بنابراین تنها در آن دوره باید به آنها کمک کرد. در سال ۱۹۴۶، سازمان ملل متحد صندوق کودکان سازمان ملل متحد "یونیسف" را تأسیس کرد. از طریق کمک‌های مالی برای انجام کارهای میدانی تأمین می‌شود و به لطف پاسخ به نیازهای کودکان یونیسف به کار خود پس از جنگ به عنوان یک سازمان ملل متحد که به طور خاص به کودکان اختصاص داده شده است، ادامه داد.

این چیزی بیش از کمک‌های بشردوستانه است. تغذیه، بهداشت، آموزش و مسائل خانواده به حوزه‌های مورد توجه سازمان تبدیل شده است. اکنون توسط دولت‌های جهان موظف به ترویج، حمایت و ارتقای رفاه کودکان است. یونیسف بیش از هفت هزار نفر کارمند در ۱۹۰ کشور و منطقه در سراسر جهان دارد و در سال ۱۹۶۵ جایزه‌ی صلح نوبل را دریافت کرد.

 

واقعیت کودکان به عنوان یک موضوع جهانی

بر اساس گزارش یونیسف در سال ۲۰۱۷، نزدیک به ۲۲ میلیون کودک گرسنه، بیمار، آواره و بازمانده از مدرسه به دلیل جنگ، درگیری و خشکسالی در شرق نیجریه، سومالی، سودان جنوبی، یمن و سایرین وجود دارد که از این تعداد ۱.۴ میلیون نفر در معرض خطر قریب‌الوقوع هستند. در همین گزارش، این سازمان تایید کرد که دست کم ۱۰۰هزار کودک در شاخ آفریقا از گرسنگی جان خود را از دست داده‌اند، زیرا جهان به اندازه‌ی کافی سریع حرکت نمی‌کند.

فوریه‌ی سال گذشته، سازمان ملل متحد هشدار داد که حدود نیم میلیون کودک زیر پنج سال در خطر گرسنگی جان خود را از دست می‌دهند و ۵۰ درصد از کودکان هم سن و سال در یمن در معرض خطر سوء‌تغذیه‌ی حاد به دلیل جنگ هستند. که یمن را به مدت هفت سال متلاشی کرده است.

بر اساس گزارش مشترک سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد و یونیسف، یمن شاهد افزایش ۲۲ درصدی نرخ سوء‌تغذیه حاد و حاد شدید در میان کودکان در سال ۲۰۲۰ بوده است.

در گزارشی که یونیسف در ژوئیه‌ی گذشته منتشر کرد، کشته شدن ۳۳۳۶ کودک در یمن از سال ۲۰۱۵ و آواره شدن بیش از ۱.۷۱ میلیون کودک و ۱۱.۳ میلیون نفر دیگر نیازمند کمک‌های بشردوستانه و ۱.۸ میلیون کودک نیازمند به آموزش اضطراری و حمایت و ۷۲.۵ درصد از دختران که زیر ۱۸ سال ازدواج می‌کنند را تایید کرد.

همانطور که گزارش دیگری از یونیسف که در ماه مارس گذشته منتشر شد، ده سال پس از درگیری در سوریه بیان کرد، حدود ۹۰ درصد از کودکان به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. بیش از نیم میلیون کودک زیر پنج سال از سوء‌تغذیه‌ی مزمن رنج می‌برند و حدود ۲.۴۵ میلیون کودک در سوریه و ۷۵۰ هزار کودک سوری در کشورهای همسایه به مدرسه نمی‌روند که ۴۰ درصد آنها دختر هستند.

داده‌های بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ به کشتن یا زخمی شدن بیش از ۱۲هزار کودک و استخدام بیش از ۵۷۰۰ کودک برای جنگ در سوریه، که برخی از آنها در سنین ۷ سال سن داشتند، علاوه بر دو برابر شدن تعداد کودکان مبتلا به علائم خستگی روانی و اجتماعی در سال ۲۰۲۰ به دلیل قرار گرفتن در معرض خشونت و ترس مداوم دو برابر شد.

در ماه اوت، یونیسف تخمینی از تعداد کودکانی را که تحت تأثیر وضعیت کنونی در افغانستان پس از به دست گرفتن قدرت توسط طالبان متاثر شده اند، منتشر کرد و تأیید کرد که حدود ۱۰ میلیون کودک در سراسر کشور برای زنده ماندن به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند و ۴.۴ میلیون کودک از جمله ۲.۲ میلیون دختر از مدرسه بازمانده‌اند.

گزارشی که توسط سازمان بین‌المللی کار و یونیسف در ژوئیه گذشته در آستانه‌ی روز جهانی مبارزه با کار کودک منتشر شد، افزایش چشمگیر تعداد کودکان کار در جهان را به ۱۶۰ میلیون کودک بین ۵ تا ۱۱ سال نشان می‌دهد. افزایش ۸.۴ میلیونی در طول چهار سال گذشته، به طوری که میلیون‌ها کودک دیگر به دلیل شیوع ویروس کرونا در معرض خطر زایمان زودرس هستند.

در سال ۲۰۲۰، و به مناسبت روز جهانی کودک سرباز، که مصادف با ۱۲ فوریه است، سازمان "World Vision"، یک سازمان بین‌المللی غیردولتی مرتبط با امور کودکان، تأیید کرد که ۳۰۰هزار کودک که برخی از آنها زیر هفت سال سن داشتند، در سال ۲۰۱۹ در سراسر جهان، به ویژه در کشورهای فقیر آفریقایی استخدام شدند. فقرا در مأموریت‌های نظامی و لجستیکی به عنوان جنگجو، باربر و حتی برده‌ی جنسی و جاسوس استفاده می‌شدند.

یونیسف در گزارشی با عنوان «گمشده در خانه» تأیید کرد که تعداد کودکانی که در داخل کشورشان آواره شده‌اند در طول سال ۲۰۱۹، به حدود ۱۹ میلیون کودک رسیده است و بیشتر در معرض خطر ابتلا به ویروس کرونا هستند. ۳.۸ میلیون کودک به دلیل درگیری‌های مسلحانه و خشونت و ۸.۲ میلیون کودک به دلیل بلایای ناشی از تغییرات آب و هوایی آواره شده‌اند.

در سال ۲۰۱۸، ناظر حقوق بشر اروپا مدیترانه در گزارش‌های انجمن‌های حقوق بشر در سراسر جهان اعلام کرد که ۳۷ میلیون کودک در سراسر جهان آواره شده‌اند و در چند سال گذشته شاهد افزایش تعداد کودکان بی‌سرپرست بوده‌ایم. در این گزارش اشاره شده است که کودکانی که از مرز عبور می‌کنند، علاوه بر محرومیت از دسترسی به خدمات ضروری مانند آموزش و مراقبت‌های بهداشتی، در معرض خطر بازداشت، خشونت و استثمار قرار دارند.

وی همچنین تایید کرد که ۲۷ درصد از افرادی که به اروپا پناهنده شده‌اند کودک هستند و ۱۰هزار کودک پناهنده بدون همراه رد خود را در اروپا گم کرده‌اند و گمان می‌رود که ۵۰۰۰ نفر از آنها به ویژه در ایتالیا ناپدید شده‌اند.

 

روزهای بین‌المللی حمایت از کودکان

مجمع عمومی برای به رسمیت شناختن رنج کودکان در جریان درگیری‌ها و جنگ‌ها، در سال ۱۹۸۲، چهارم ژوئن هر سال را به عنوان روز جهانی کودکان بی‌گناه قربانی تجاوز اعلام کرد. هدف آن به رسمیت شناختن رنج کودکان قربانی آزار جسمی، روحی و روانی در تمام نقاط جهان است و کار آن به کنوانسیون حقوق کودک بستگی دارد.

دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه‌ی پایدار همچنین طرح کلی را برای تضمین بهترین آینده برای کودکان ارائه می‌دهد، زیرا شانزدهمین هدف از اهداف آن به پایان دادن به همه‌ی اشکال خشونت علیه کودکان، پایان دادن به انواع سوء‌استفاده و جلوگیری از استثمار آنها اختصاص دارد.

فدراسیون بین‌المللی دموکراتیک زنان نیز از سال ۱۹۵۰، روز جهانی حمایت از کودکان را در پاسخ به تخلفات شدیدی که در زمان درگیری علیه کودکان صورت می‌گیرد، تعیین کرده است.

سازمان بین‌المللی کار (ILO) به منظور تمرکز بر گستردگی پدیده‌ی کار کودکان در جهان و تقویت تلاش‌ها برای حذف آن، از سال ۲۰۰۲ هر سال روز جهانی مبارزه با کار کودکان را در ۱۲ ژوئن تعیین کرده است. نزدیک به ۲۱۸ میلیون کودک از سختی کار در تمام بخش‌های مختلف کار می‌کنند و بیش از نیمی از آنها در معرض بدترین اشکال کار مانند کار در محیط‌های خطرناک یا برده‌داری و سایر اشکال کار اجباری هستند.

روز جهانی دختر بچه که توسط سازمان ملل متحد در ۱۱ اکتبر اعلام شده و از سال ۲۰۱۲ جشن گرفته می‌شود، برای حمایت از اولویت‌های اساسی به منظور حمایت از حقوق دختران و دستیابی به فرصت‌های بیشتر برای ساختن زندگی بهتر برای آنها است. علاوه بر تلاش برای افزایش آگاهی در مورد نابرابری علیه دختران در سراسر جهان و حمایت از حق آنها برای تحصیل، تغذیه، حقوق قانونی و حذف کودک و ازدواج زودهنگام جهت حمایت از آنها انجام می‌گیرد.