روز جهانی کتاب کودک؛ کتابهای کودکان در ایران ایدئولوژیکی هستند
«روز جهانی کتاب کودک» در حالی جشن گرفته میشود که دسترسی کودکان به بازیهای رایانهای و تلفنهای هوشمند بسیار افزایش یافته و این مهم، کودکان را از مطالعهی هرگونه کتابی دورتر کرده است.
مرکز خبر- ٢ آوریل، «روز جهانی کتاب کودک» نامیده شده است و هدف از برگزاری این روز برقراری پیوند میان کودکان سراسر جهان با پدیدهی کتابخوانی و مطالعه است.
هر سال در این روز توسط دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان (IBBY)، آیین باشکوهی به مناسبت بزرگداشت جایگاه کتاب کودک و ادبیات کودک و نوجوان در کشورهای جهان جشن گرفته میشود و مدیریت آن را این دفتر که از سال ۱۹۵۳ در سوییس آغاز به کار کرده است برعهدە دارد.
در سطح جهان میان کشورهای گوناگون در حوزه خواندن و دسترسی به مواد خواندنی نابرابری جدی وجود دارد. گرچه ممکن است در برخی کشورها دسترسی کودکان به کتابهای متناسب با سنشان بیشتر و آسانتر باشد اما اینکه چقدر عادت به مطالعه در جوامع جا افتاده باشد اهمیت بالایی دارد.
این در حالی است که در برخی کشورها نیز علیرغم شعارهای زده شده در خصوص امر کتابخوانی، تلاشی جهت در دسترس بودن کتاب برای کودکان صورت نمیگیرد و گاها کودکان حتی از کتابهای تحصیلی نیز بیبهرهاند.
تشویق به خواندن، به ویژه در میان ردههای سنی پایین جامعه برای پیشرفت هر جامعهای، درک درست و عمیق از کارکردها و مفهوم آموزش و پرورش ضرورت اساسی دارد.
در سالهای اخیر، دسترسی کودکان به بازیهای رایانهای و تلفنهای هوشمند بسیار افزایش یافته و این مهم، کودکان را از مطالعهی هرگونه کتابی دورتر کرده است.
در ایران از سال ۱۳۴۹ روزهای ۱۴ تا ۲۰ فروردین به عنوان «هفته کتاب کودک» شناخته میشود. با این حال، سامانهی آموزش و پرورش در یک دوره دوازده ساله محفوظاتی به کودکان و نوجوانان میآموزد که با عنوان سواد غیرکاربردی از آن یاد شده است، «سواد غیرکاربردی یعنی اطلاع از همه چیز، به جز هنر زندگی کردن.»
کتابهای درسی و حتی غیردرسی مختص به کودکان در ایران کاملا ایدئولوژیکی بوده و چنانچه در راستای اهداف و سیاستهای دولت ایران باشند مجوز چاپ دریافت میکنند.
سانسور مطالب و موضوعات مهم و مفید در ترجمه و چاپ کتابهای آموزشی، داستانی و... از جمله اقدامات دولت ایران میباشد که به امر آموزش کودکان در سطح کلی و جهانی صدمه وارد میکند.
ایران بە عنوان کشوری متکثر شناختە میشود کە دارای ملیتهای متفاوت با زبان و فرهنگ متفاوت است و این ملیتها، تحت فشارهای سیاسی و شدید دولت ایران قرار دارند، از این رو کتابهای کودکان به زبان مادری خودشان بسیار اندک بوده و چنانچه کتابی با زبان غیر فارسی به چاپ برسد، باید تحت چارچوب اهداف دولتی باشد. نمونهای بارز در این زمینه کە میتوان اشارە کرد محدودیت در آموزش و چاپ کتابهای کوردی مخصوص کودکان است.
افزون بر این موارد، عدم ترویج کتابخوانی در ایران سبب دوری کودکان و عدم آشنایی آنها با این مهم شده است. مشکلات شدید اقتصادی، فشار و اجبار در تأمین مخارج و مايحتاج اولیه، در عدم تأمین کتاب برای کودکان بیتأثیر نبوده است.
بنابراین، نبود کتاب خوب و مفید، گرانی و قیمتهای گزاف، فشارهای اقتصادی شدید بر خانوادهها و عدم ترویج فرهنگ کتابخوانی در میان مردم و به ویژه کودکان از مشکلات بزرگ و مهمی است که دولت ایران توجهی به آن ندارد. چراکه کتابخوانی باعث افزایش آگاهی مردم میشود و مردم آگاه دولت ناکارآمد را تحت فشار قرار میدهند. پس افزایش آگاهی مردم کاملا با اهداف دولت ایران مغایرت دارد و از این رو، فرهنگ کتابخوانی و چاپ کتاب خوب در ایران به نوعی جرم تلقی میشود.