مرکز خبر- براساس محاسبات مرکز پژوهش‌های مجلس جمهوری اسلامی، نرخ فقر در ایران از ابتدای دهه‌ی ۹۰ تا سال ۹۶ روند ثابتی داشته است. از سال ۹۶ این رویه تغییر کرده و نرخ فقر حدود ۱۰ واحد درصد بیشتر شده و از سطح ۲۰ درصدی به ۳۰ درصد صعود کرده است. افزایش ۱۰ واحد درصدی نرخ فقر در ایران به معنای اضافه شدن ۸ میلیون نفر به تعداد فقرا است؛ به عبارت دیگر، بعد از سال ۹۶ حدود ۵۰ درصد نسبت به گذشته به جمعیت فقرای ایران اضافه شده است.

براساس این بررسی‌ها، خط فقر در سال‌های ۱۴۰۰ به بعد با افزایش بیشتری نسبت به انتهای دهه‌ی ۹۰ مواجه شده، بطوری که دامنه‌ی آن طبقه‌ی متوسط جامعه را نیز در برگرفته است و براساس این داده‌ها نرخ خط فقر درسال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ با رشد بیش از ۶۸ درصدی مواجه شده و تأمین درآمد برای طبقه‌ی متوسط و کارگر را سخت کرده است.

بر اساس آخرین اطلاعات هزینه‌ی خانوار مرکز آمار ایران که متعلق به سال ۱۴۰۱ بوده است، خط فقر سرانه در این سال حدود ۲ میلیون و ۵۶۱ هزار تومان اعلام شده است. خط فقر سرانه، میزان خط فقر را برای یک نفر نشان می‌دهد.

با توجه به محاسبات مرکز پژوهش‌های مجلس و بر مبنای داده‌های تورم در سال ۱۴۰۲ خط فقر سرانه برآوردی در پایان این سال، ۳ میلیون و ۷۴۰ هزار تومان بوده است. یعنی یک خانوار یک نفره برای تامین نیازهای اساسی زندگی خود مانند خوراک و پوشاک بایستی به این مبلغ پول دسترسی داشته باشد. در غیر اینصورت زیر خط فقر بوده و توان تشکیل یک زندگی معمولی را نداشته است.

از آنجایی که در مطالعات رفاهی، خانوار مبنای بررسی است، خط فقر یک خانوار ۳ نفره در سال ۱۴۰۱ حدود ۵ میلیون و ۶۳۴ هزار تومان برآورد شده است. این نرخ در سال ۱۴۰۲ افزایش ۶۸.۴ درصدی داشته و به ۸ میلیون و ۲۳۲ هزار تومان رسیده است. شواهد آماری حاکی از آن است که قبل از سال ۹۶، فقرا به طور متوسط حدود ۷۷ درصد خط فقر، درآمد کسب کرده‌اند.

این رقم در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ وخیمتر شده است. به بیان دقیقتر در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ فقرا ۷۳ درصد خط فقر درآمد داشته و نسبت به نیمه‌ی اول دهه‌ی ۹۰ وضعیت معیشتی بدتری را تجربه کرده‌اند.

این کاهش رفاه عمومی تنها محدود به فقرا نبوده و طبقه‌ی متوسط جامعه را نیز گرفته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۹۶ و ۹۷ طبقه‌ی متوسط به طور میانگین حدود ۱.۸ برابر خط فقر درآمد داشته‌اند. این رقم پس از سال ۹۷ و با شروع تحریم‌ها، وقوع تورم‌های بالا و کاهش شدید ارزش پول ملی، وضعیت رفاه طبقه متوسط و فقرا افت شدیدی داشته است. یعنی در پس از سال ۹۷ طبقه‌ی متوسط جامعه ۱.۶ برابر خط فقر درآمد کسب کرده‌اند. این بدان معناست که این دسته از افراد در سال‌های اخیر به خط فقر نزدیکتر شده‌اند.