مرکز خبر - در پی کشته شدن ژینا امینی، ٢٢ ساله در طی دستگیری و انتقال او به مرکز «آموزش اخلاقی» تهران، هزاران ایرانی برای اعتراض به خیابان‌ها آمدەاند.

تظاهرات، در دەها شهر از سراسر ایران از جمله تهران، از هفتەی گذشتە آغاز شده و معترضان در آن، خواهان توقف خشونت و تبعیض علیه زنان و همچنین پایان یافتن حجاب اجباری شده­اند.

روز شنبه، خبرگزاری دولتی ایران به نقل از یک مقام امنیتی، گزارش داد که تا کنون دست­کم ١٢٠٠ نفر در این اعتراضات دستگیر شده‌­اند. بر اساس گزارشات، تاکنون ده‌ها معترض در درگیری با نیروهای امنیتی جان باختند.

 با این حال بە دلیل عدم دسترسی آزادانەی سازمان‌های حقوق بشری تعیین آمار دقیق کشته‌­شدگان امکان­پذیر نیست و ارزیابی‌های متفاوتی توسط گروه­‌های مختلف، سازمان‌های حقوق بین‌الملل و روزنامەنگاران محلی انجام شده است. بنابر آمار سازمان عفو بین‌الملل، حداقل ٣٠ نفر از جمله چهار کودک و در آمار صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ٣۵ نفر تا کنون جان باخته‌اند.

به گفته‌ی انجمن حمایت از روزنامه‌­نگاران (سازمان غیرانتفاعی ناظر بر آزادی مطبوعات) روزنامه‌­نگاران نیز در این تظاهرات هدف مقامات بوده و تا کنون دست­کم ١٧ روزنامه‌­نگار دستگیر شده­‌اند. این در حالی است که سپاه پاسداران شناسایی معترضان را از تمام مردم خواسته است.

 

دهه‌­ها سرکوب

مقامات امیدوارند با محدود کردن اینترنت، بر آخرین اعتراضات از موج شورش­‌هایی که در سالیان اخیر ایران را فراگرفته، تسلط پیدا کنند. هر چند سرکوب‌ها از همان اوایل انقلاب خلق‌های ایران آغاز شدە بود و با اعدام‌های ٦٧ بە اوج خود رسید اما سرکوب­ جنبش سبز سال ١٣٨٨ بار دیگر آغاز شدە (جنبشی پیرامون نتایج بحث برانگیز انتخابات) و اعتراضات اخیر سال ٩٨ در پی افزایش قیمت سوخت بە اوج خود رسید. بر اساس ارزیابی­‌های سازمان ملل و گروه­‌های حقوق بشر، گمان می‌­رود که صدها نفر در سرکوب خشونت­‌آمیز سه سال پیش کشته و هزاران نفر مجروح شده باشند.

اما اعتراضات امسال در گستره‌ی مقیاس و ماهیت فمنیستی بسیار متفاوت از سایر اعتراض‌هاست. نسل جوانی از ایرانیان، شجاعانه‌­تر ازهمیشه، علیه دهه‌ها سرکوب، در خیابان‌ها قیام کرده‌­اند.

تظاهرات در دەها شهر از ایران، از کوردستان گرفته تا شهرهای محافظه‌کاری مانند مشهد گسترش یافته است. مطالبات اولیه‌ی حقوق و آزادی‌های فردی و اجتماعی،­ به ویژه برای زنانی که دهه­‌ها پس از انقلاب ١٣٥٧ با تبعیض و نقض شدید حقوق خود مواجه بوده‌اند، با شعله­‌ور شدن خشم مردم برای ژینا امینی، آغاز شد.

در همین حال نیز، درخواست­‌ها برای تغییر رژیم در حال شدت گرفتن است. مردم سراسر کشور، با اشاره به رهبر ایران شعار «مرگ بر دیکتاتور» سر می‌دهند و عکس علی خامنه‌ای را پاره می‌کنند. تصاویر چشمگیری از جمعه شب در زادگاه خامنه‌ای در شهر مشهد منتشر شد که در آن معترضان مجسمه مردی را که یکی از نمادهای جدی جمهوری اسلامی است به آتش کشیدند. چنین اتفاقاتی در گذشته قابل تصور نبود.

همه این‌ها ­همزمان با فشار فزاینده­ی پیرامون احیای توافق هسته­‌ای توسط رهبر ایران اتفاق افتاد، این توافق هستەای در سال ٢٠١۵ متوقف شده بود و اکنون از سر گرفته شده است. اقتصاد ایران هم­‌اکنون تحت تحریم‌های ایالات متحده است و مردم عادی ایران برای کنار آمدن با سطوح فزاینده­‌ی تورم تلاش می‌کنند.

در حالی که این اعتراضات بزرگترین چالش سال‌های اخیر دولت بوده است، تحلیلگران بر این باورند که دولت احتمالاً با توسل به تاکتیک‌های سنگین گذشته، برای مهار آنها اقدام خواهد کرد. نشانه­‌هایی مبنی بر سرکوب وحشیانه همراه با محدودیت­‌های اینترنتی در سطحی که از سال ٩٨  تاکنون اتفاق نیفتاده بود، در راه است. اقدامات دیگر شامل بسیج کردن نیروهای حامی دولت در راهپیمایی‌های گسترده­ پس از نماز جمعه نیز در حال انجام است و مقامات تظاهرکنندگان را به عنوان اغتشاشگران و عوامل بیگانه سرکوب کرده و استقرار ارتش و سپاه ایران برای مقابله با اعتراضات را هشدار می­‌دهند.

احمد وحیدی، وزیر ارتباطات ایران، روز جمعه در گفت‌وگو با صدا و سیما گفت: «تا زمانی که اغتشاشات پایان یابد، ما برای جلوگیری از سازماندهی شورش از طریق شبکه‌های اجتماعی، موظف به ایجاد محدودیت‌های اینترنتی هستیم.»

با این حال ویدیوهایی در حال وایرال شدن است کە نشان می‌دهد روز بە روز بر تعداد معترضین افزودە می‌شود وشعار ژن ژیان آزادی بە نماد اتحاد آنها تبدیل شدە است.

اقدامات صورت گرفته در جهت محدودیت اینترنت، همچنین به دنبال درخواست سازمان ملل برای انجام تحقیقات مستقل پیرامون مرگ ژینا امینی و عملکرد نیروهای امنیتی ایران برای پرهیز از استفاده از«نیروی ناعادلانه» علیه معترضان، شدت گرفت.

قتل دولتی ژینا امینی اکنون به نمادی از ظلم خشونت­‌آمیز علیە زنان در ایران تبدیل شده است و نام او را در سراسر جهان فراگیر کرده است. رهبران جهان حتی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، این هفته در شهر نیویورک به مرگ او اشاره کردند.

هر چند مقامات ایرانی اعلام کردند ژینا امینی بر اثر سکته قلبی درگذشت و مرگ او را دلایل طبیعی اعلام کردند. البتە گفتەهای هر یک از مقامات متفاوت با دیگری و متناقض بود با این حال، گزارش‌ها حاکی از آن است که مرگ امینی در اثر شکنجه، خشونت و بدرفتاری بوده است.

 

سخت­­گیری­ها پیرامون اینترنت

آژانس نظارت بر اینترنت نت بلاکس، روز جمعه گفت: «با ادامه اعتراضات، ایرانیان با موج سوم از دست دادن اتصال اینترنت تلفن همراه «در مقیاس ملی» مواجه خواهند شد.»

این گروه دیدەبان اوایل هفته اعلام کرد که ایران با شدیدترین محدودیت­‌های اینترنتی از سال ٢٠١٩ مواجه است، به طوری که شبکه‌های تلفن همراه عمدتاً تعطیل شده‌­اند و شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و واتساپ از زمان شروع اعتراضات در این کشور فیلتر شده‌­اند.

ایرانی‌ها هم در داخل کشور و هم در خارج از کشور برای دور زدن فیلترها، به ارائه‌دهندگان محبوب شبکه خصوصی مجازیVPN) ) مانند Tor Project و Hula VPN  روی آورده­‌اند.

با این حال، نت بلاکس هشدار داده است جنس اختلالی که در حال حاضر در اینترنت کشور مشاهده می‌شود «به کلی با استفاده از فیلترشکن­ها یا VPN‌ها قابل حل نیست.»

محدودیت‌های مشابه‌ی در اینترنت ایران، نوامبر ٢٠١٩ اعمال شده بود که ایرانی‌ها را تقریباً به طور کامل آفلاین کرد، زیرا مقامات در تلاش بودند از گسترش اعتراضات سراسری پیرامون قیمت سوخت، جلوگیری کنند. اوراکل در آن زمان این قطعی را «بزرگترین خاموشی اینترنت مشاهده شده در ایران» نامید.

در همین حال، گروه متشکل ازهکرهای فعال اینترنتی Anonymous نیز طی هفته گذشته به صورت آنلاین دولت ایران را هدف قرار داده و روز پنجشنبه از چندین مورد نفوذ به وب سایت­‌های دولتی خبر داد.

Anonymous روز پنجشنبه در توییتی با هشتگ #OpIran (عملیات ایران) که پس از مرگ ژینا امینی در رسانه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفت، اعلام کرد که موفق به هک کردن بیش از ١٠٠٠ دوربین مداربسته ایرانی شده است.

 

سازمان ملل خواستار تحقیقات شد

 

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز جمعه گفت: «گزارش‌های تظاهرات به اصطلاح مسالمت‌آمیزی که با اعمال زور بیش از حد، منجر به کشته و زخمی شدن دەها نفر شده است، بسیار نگران‌کننده است.»

دوجاریک در نشست خبری روزانه در شبکه­ تلویزیونی سازمان ملل گفت: «ما از نیروهای امنیتی می‌خواهیم از به کار گیری نیروی غیرضروری یا نامتناسب خودداری کنند و از همه می‌خواهیم برای جلوگیری از تشدید تنش، خویشتن‌دار باشند.»

سازمان ملل متحد اعلام کرد اعتراضات ایران را به دقت دنبال می‌کند و از مقامات خواست: «به حق آزادی بیان، اعتراضات مسالمت‌آمیز و تجمعات احترام بگذارند.» خواستەای کە هیچ گاە از سوی دولت ایران برآوردە نشدە است.

«ما همچنین از مقامات می‌خواهیم به حقوق زنان احترام گذاشته، تمامی اشکال تبعیض علیه زنان را متوقف کنند و اقدامات مؤثر خود را در جهت محافظت از آنها در برابر سایر موارد نقض حقوق بشر، مطابق با استانداردهای بین‌المللی به اجرا بگذارند.»

با این حال رئیس جمهور ایران پس از بازگشت از نیویورک اعتراضات را «اغتشاش» نامید و خواستار «برخورد قاطع» با معترضین شد.

Top of Form