شیرین محمد

قامشلو- زنان در شمال و شرق سوریه نقش مهمی در اجرای نظام ریاست مشترک و توسعه‌ی آن ایفا کرده‌اند. آنان توانستند جایگاه خود را در همه‌ی عرصه‌ها از جمله نظامی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی اثبات کنند، و همین امر مسیر را برای توسعه جامعه و گسترش اجرای نظام ریاست مشترک هموار ساخته است.

از زمان تأسیس اداره خودمدیریتی در شمال و شرق سوریه، نظام ریاست مشترک به‌عنوان ابزاری مدیریتی برای اداره نهادها، دفاتر، کمیته‌ها و هیئت‌ها توسط هر دو جنس مورد استفاده قرار گرفته است. در همین حال، پرسش‌هایی درباره میزان اجرای این نظام و راه‌های عبور از موانعی که در مسیر اجرای آن وجود دارد مطرح شده است. به‌منظور بحث در این زمینه، «کنگره ستار» گردهمایی‌ای درباره نظام ریاست مشترک برگزار کرد تا در فضایی گسترده، درباره شیوه توسعه این نظام، چالش‌های پیش‌رو و راهکارهای عملی بحث شود.

 

 

ابتسام حسین، ریاست مشترک شورای آموزش و پرورش در منطقه‌ی جزیره، در این‌باره گفت: «در کنفرانس ریاست مشترک، ما به بررسی موانع و کاستی‌هایی می‌پردازیم که طی اجرای نظام ریاست مشترک با آن‌ها مواجه بوده‌ایم؛ نظامی که توسط رهبر عبدالله اوجالان مطرح شد و در مسیر انقلاب شمال و شرق سوریه به‌طور عملی به‌کار گرفته شد. ما به این نتیجه رسیدیم که لازم است گرد هم آییم و در فضایی گفت‌وگومحور درباره سازوکارهایی که می‌تواند تجربه ما را مورد ارزیابی قرار دهد، و نیز درباره اشتباهات و موانعی که از آن عبور کرده‌ایم، گفت‌وگو کنیم؛ چه از طریق نقد و خودانتقادی، چه از طریق طرح دیدگاه‌ها، تا درک عمیق‌تری از این مدل بیابیم و برنامه‌ای عملی برای عبور از چالش‌های ماندگار ترسیم کنیم.»

او توضیح داد: «یکی از برجسته‌ترین موانعی که با آن مواجه بوده‌ایم، ذهنیت مردسالارانه استبدادی است که از هزاران سال پیش در جوامع ما ریشه دارد و مانعی واقعی برای ساخت یک نظام دموکراتیک فراگیر است. به همین دلیل، ما تأکید داریم که ریاست مشترک صرفاً یک سازوکار اداری نیست، بلکه نظامی فراگیر است که می‌توان آن را مدلی برای حل بسیاری از بحران‌های اجتماعی دانست، چرا که بر پایه شراکت واقعی میان زن و مرد استوار است و تضمین‌کننده نمایندگی همه دیدگاه‌ها و گروه‌هاست.»

او در ادامه درباره نقش زنان در مراکز تصمیم‌گیری و اهمیت آن گفت: «وقتی زنان نقش واقعی در جایگاه‌های تصمیم‌گیری داشته باشند، این امر هم به رشد خودشان کمک می‌کند و هم به رشد جامعه. این، یک حق طبیعی است، نه امتیازی که به آن‌ها داده شود. گرچه هنوز با برخی کاستی‌ها مواجهیم، اما تلاش مداوم برای اصلاح آن‌ها خود نوعی پیشرفت مهم است.»

او افزود: «متأسفانه، در مناطقی خارج از شمال و شرق سوریه، هنوز این نظام (ریاست مشترک) به‌عنوان امری بیگانه تلقی می‌شود، زیرا ذهنیتی در آن مناطق حاکم است که پذیرای حضور و نقش زنان نیست. کسانی هستند که بر طرز فکر تک‌قومیتی، تک‌زبانی و تک‌اندیشی پافشاری می‌کنند و تنوع را نمی‌پذیرند، و این خود بخشی از مشکل است. سوریه کشوری با تنوع فرهنگی و مذهبی است و اگر نتوانیم این مسأله را حل کنیم، کشور به سمت بحران‌ها و جنگ‌های داخلی خواهد رفت.»

او تأکید کرد: «اگر می‌خواهیم سوریه‌ای نوین، دموکراتیک، عادلانه و فراگیر بسازیم، حضور زنان در همه تصمیم‌گیری‌های سرنوشت‌ساز ضروری است.» او با این سخنان، بسیاری از مباحث مطرح‌شده در کنفرانس را خلاصه کرد و تأکید نمود که اجرای نظام ریاست مشترک در سطح سراسر سوریه، گامی واقعی برای عبور از بحران‌ها و ساختن جامعه‌ای بهتر است.

وی همچنین معتقد است: «مسئولیت تنها بر دوش زنان نیست، بلکه مردان نیز باید برای رهایی از ذهنیت مردسالارانه‌ای که قرن‌ها بر آن‌ها تحمیل شده تلاش کنند، چرا که این ذهنیت یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های اجتماعی است؛ چه در شمال و شرق سوریه، و چه در تمام کشور سوریه.»

 

 

در ادامه، شاها خلیل، ریاست مشترک دفتر سازماندهی در جنبش جامعه دموکراتیک، گفت: «نظام ریاست مشترک نخستین بار در شمال و شرق سوریه و در جریان انقلاب روژآوا که به انقلاب زنان شهرت دارد، اجرایی شد. بی‌شک این تجربه با چالش‌های فراوانی روبه‌رو بود، به‌ویژه آنکه ما در این منطقه نه‌تنها با مشکلات داخلی، بلکه با یک منظومه جهانی سرمایه‌داری مواجهیم که تلاش می‌کند از طریق تحمیل ذهنیت مردسالارانه، آگاهی جوامع را تحت سلطه بگیرد.»

او تأکید کرد که برای مقابله با این ذهنیت، باید از پایه آغاز کرد: «برای رویارویی با این ذهنیت، باید از مفاهیم و واژه‌هایی که استفاده می‌کنیم شروع کنیم و به‌طور مستمر روی بازسازی ذهنیت اجتماعی کار کنیم تا این ذهنیت با تحولات منطقه و خاورمیانه هماهنگ شود.»

شاها خلیل افزود: «در واقع، امروز تغییر ذهنیت از خود اجرای نظام هم مهم‌تر شده است. ما بر این باوریم که اگر بتوانیم ذهنیت جامعه را تغییر دهیم، اجرای این نظام به‌صورت طبیعی و سریع اتفاق خواهد افتاد. مبارزه با ذهنیت مردسالارانه از آغاز انقلاب شروع شده و تا امروز ادامه دارد و این مبارزه به زمان، تلاش و اراده فراوان نیاز دارد.» او تأکید کرد: «ما زنان باید حضورمان را در همه عرصه‌ها تثبیت کنیم و در گفت‌وگوها و تصمیم‌گیری‌هایی که آینده جامعه و سوریه را شکل می‌دهد، نقش فعال داشته باشیم. این حق ماست که در تمام مسائل مربوط به جامعه و زن اظهار نظر کنیم.»

او در پایان گفت: «ما باور داریم که با عشق، حمایت متقابل، اتحاد و همبستگی می‌توانیم جامعه‌ای آزاد، عادل و دموکراتیک بسازیم. با شعار زن، زندگی، آزادی به آنچه آرزو داریم خواهیم رسید و این مبارزه را تا ساخت جامعه‌ای عادلانه‌تر و برابرتر ادامه خواهیم داد.»