بهاران لهیب

بامیان- با فرا رسیدن نوروز در افغانستان، رسم بر این است که مردم خانه‌های خود و اماکنی را که با آن‌ها سروکار دارند، پاک‌کاری کنند. هدف از این کار، پشت سر گذاشتن مشکلات سال گذشته و استقبال از سال جدید با طراوت و امید است. اما متأسفانه، افغانستان تحت حاکمیت طالبان قرار دارد که جشن نوروز را حرام اعلام کرده و برگزارکنندگان آن را کافر می‌خواند. در سه سال اخیر، این گروه اجازه گرامی‌داشت از این روز را نداده و حتی تعطیلی رسمی نیز برای آن اعلام نکرده است.

 

با این حال، مردم در منازل خود از این روز تجلیل کرده و سفره‌های هفت‌سین را آماده می‌کنند. از سوی دیگر، مصادف شدن نوروز با ایام ماه رمضان در دو سال گذشته، محدودیت بیشتری برای حضور مردم در اماکن عمومی ایجاد کرده است.

 

برای بررسی وضعیت در آستانه نوروز، به «بازارچه هنر» در ولایت بامیان رفتیم تا ببینیم فروشندگان، به‌ویژه زنان صنعتگر، چه آمادگی‌هایی برای استقبال از سال نو دارند. بازارچه هنر، محلی برای عرضه صنایع دستی است که تمامی فروشندگان و تولیدکنندگان آن زنان هستند. این زنان باوجود مشکلات فراوان، همچنان به فعالیت خود ادامه داده‌اند.

 

یکی از این زنان، شکیلا احمدی است که درباره کسب‌وکار خود و آمادگی‌هایش برای نوروز چنین می‌گوید: «من در بازارچه هنری بامیان فروشگاه صنایع دستی دارم و در بخش‌های مختلف فعالیت می‌کنم. نمد، که از پشم گوسفند و بز تهیه می‌شود، لباس هزارگی، کفش‌های نمدی و گلیم تولید می‌کنیم. نام فروشگاهم "غجری" است. ما به زنان سفارش کار می‌دهیم و در مقابل، دستمزد دریافت می‌کنند. در حال حاضر، ۶۵ زن با من همکاری می‌کنند.»

 

او در ادامه توضیح می‌دهد: «زنانی که با ما همکاری دارند، در شهر بامیان و ولسوالی‌هایی مانند شیبر و یکاولنگ زندگی می‌کنند. آنان برای دریافت مواد اولیه به فروشگاه مراجعه کرده و کار را در خانه انجام می‌دهند. من اصالتاً از غزنی هستم، اما در بامیان زندگی می‌کنم. در غزنی هم به زنان کار سپرده‌ام تا انجام دهند. بیشتر کارمندانم در شهر بامیان ساکن‌اند. ما نمد را به آنان تحویل داده و مدل و اندازه کفش‌های نمدی را تعیین می‌کنیم. بسیاری از زنان خودشان برای کار مراجعه می‌کنند، زیرا نیاز مالی دارند. آنان ترجیح می‌دهند به جای ماندن در خانه، مشغول به کار شوند. ما برایشان کار فراهم می‌کنیم که هم کسب‌وکار ما رونق گیرد و هم آنان درآمد داشته باشند.»

 

شکیلا درباره تأثیرات تغییرات سیاسی اخیر بر فعالیت‌هایش می‌گوید: «با قدرت گرفتن طالبان، کار ما دچار تغییر شد. در زمستان‌های گذشته فروش خوبی داشتیم، اما حالا با محدودیت‌ها، شرایط تغییر کرده است. بامیان یک ولایت سردسیر است و معمولاً گردشگران برای دیدن بند امیر که پارک ملی است و مجسمه‌های بودا به اینجا می‌آمدند. اما حالا، با ایجاد محدودیت‌ها، حضور گردشگران کم شده است. وقتی تنها مردان به بامیان می‌آیند، خرید نمی‌کنند، چون معمولاً همراه خانواده‌های شان خرید می‌کردند. این مسئله تأثیر مستقیم بر کسب‌وکار ما و درآمد کارمندانم گذاشته است. وقتی گردشگری نباشد، فروشات ما کاهش می‌یابد و این بر زندگی همه تأثیر می‌گذارد.»

 

او درباره برنامه‌هایش برای سال آینده می‌گوید: «ما در طول سه تا چهار ماه فروش داریم و در زمستان تولیدات خود را آماده می‌کنیم. در همین فصل، برای سال آینده برنامه‌ریزی می‌کنیم که چه محصولاتی را تولید کنیم تا بازار بهتری داشته باشیم. در کنار نظافت منازل و تهیه لباس نو، من به‌عنوان یک زن تجارت‌پیشه، همیشه به این فکر می‌کنم که چه محصولی تولید کنم تا در سال جدید فروش بیشتری داشته باشم. برای مهمانانی که در نوروز به بامیان می‌آیند، طرح‌های جدیدی ارائه کنم.»

 

در پایان، شکیلا برای زنان افغانستان پیامی دارد: «دست از تلاش برندارید. کار کنید، کار کنید و کار کنید! هر کسی که تلاش کند، حتماً موفق می‌شود. ناامید نباشید. درست است که دانشگاه‌ها بسته شده، مکاتب تعطیل است و همه نگران آینده‌اند، اما شما می‌توانید برای خودتان یک مصروفیت پیدا کنید. اگر تلاش کنید، حتماً به موفقیت خواهید رسید.»