مرکز حقوق بشر افغانستان: ۷۰٪ دختران محروم از آموزش، مجبور به ازدواج شده‌اند
مرکز حقوق بشر افغانستان طی گزارشی تحت عنوان «حق تحصیل زنان تحت حاکمیت طالبان» اعلام کرد حدود ۷۰ درصد از دختران محروم از آموزش، مجبور به ازدواج زودهنگام یا زیر سن قانونی شده‌اند.
مرکز خبر- روز سه‌شنبه۹ بهمن‌ماه، مرکز حقوق بشر افغانستان طی گزارشی تحت عنوان «حق تحصیل زنان تحت حاکمیت طالبان» با اشاره به اینکه ممنوعیت آموزش و تحصیل دختران بالاتر از کلاس ششم، باعث انزوای اجتماعی و به حاشیه رفتن بیشتر زنان شده است، اعلام کرد حدود ۷۰ درصد از دختران محروم از آموزش، مجبور به ازدواج زودهنگام یا زیر سن قانونی شده‌اند.
این نهاد با استناد به گزارش یونیسف اعلام کرد که تا پایان سال ۲۰۲۴ میلادی بیش از سه میلیون دختر از حق آموزش محروم شده‌اند و تنها ۲.۳ میلیون نفر در مدارس ابتدایی (کلاس اول تا ششم) حضور دارند. بر اساس این گزارش، پیامدهای این اقدامات طالبان بر جامعه‌ی افغانستان بسیار گسترده و ویرانگر بوده است.
بر اساس تحقیقات مرکز حقوق بشر افغانستان، حدود ۷۰ درصد از دخترانی که از تحصیل بازمانده‌اند، مجبور به ازدواج شده‌اند و حدود ۶۶ درصد از این ازدواج‌ها در سنین زیر قانونی ۱۸ سال صورت گرفته است و در بسیاری از موارد، خانواده‌ها به دلیل فشار اقتصادی و تهدیدات طالبان، دختران خود را به اجبار به عقد جنگجویان این گروه درآورده‌اند.
این گزارش همچنین با اشاره به اینکه این محدودیت‌ها علاوه بر ازدواج اجباری، پیامدهای روانی گسترده‌ای نیز داشته است، آورده است: حدود ۲۵ درصد از دختران محروم از آموزش، به خودکشی فکر کرده یا اقدام کرده‌اند و ۹۱ درصد از قربانیان ازدواج‌های اجباری، با خشونت‌های خانگی و مشکلات روانی مانند افسردگی شدید مواجه شده‌اند.
در این گزارش همچنین تصریح شده است که محرومیت دختران از آموزش منجر به محرومیت از سایر حقوق بشر، مانند حق کار و مشارکت در جامعه شده است و برمبنای یافته‌های گزارش، نرخ سواد در حال کاهش است و آموزش‌های آنلاین جایگزین کافی برای آموزش حضوری نیست.
در این گزارش همچنین ضمن ابراز نگرانی از تغییر مطالب درسی تحصیلی، آمده است که طالبان برخی مضامین درسی را از مدارس دینی حذف کرده و به جای آن مضامینی با ماهیت افراط‌گرایانه افزوده‌اند. این موضوع را برخی مسئولان و دانش‌آموزان مدارس دینی نیز تأیید کرده‌اند. براساس این گزارش محتوای مطالب درسی، عمدتاً بر مطالعات دینی متمرکز است و ایدئولوژی طالبان را ترویج می‌کند.
در این گزارش همچنین تاکید شده که با وجود ممنوعیت آموزشی علیه دختران، این گروه دختران و زنان را به‌شدت در مدرسه‌های دینی خود جذب می‌کند. طبق گزارش، این اقدامات طالبان نقض حقوق بشر و جنایت علیه بشریت محسوب می‌شود. در گزارش تاکید شده که نقض سیستماتیک حقوق زنان توسط طالبان باید براساس «آزار و تعقیب» بررسی شود.
در این گزارش با اشاره به ممنوعیت‌های آموزش دختران بالاتر از کلاس ششم، آمده است: این ممنوعیت‌ها به دانشگاه‌ها و سایر نهادهای آموزشی و تحصیلی گسترش یافته است.
طبق گزارش، طالبان در اواخر سال ۲۰۲۲ به‌طور رسمی زنان را از تحصیل در دانشگاه‌ها منع و در اواخر سال ۲۰۲۴، زنان را از تحصیل در دانشگاه‌های بهداشت نیز محروم کردند. به گفته این نهاد، طالبان پیش از اعمال این ممنوعیت‌ها، رشته‌های تحصیلی را برای زنان محدود کرده و رشته‌های خبرنگاری، زراعت و مهندسی را در فهرست رشته‌های انتخابی در آزمون کنکور به روی دختران بسته بودند.
مرکز حقوق بشر افغانستان همچنین با اشاره به اینکه محرومیت از آموزش، نقض حقوق اولیه بشر تلقی می‌شود، تأکید کرد: دسترسی به آموزش یک حق اساسی بشری و ضروری است و این اقدامات طالبان تصادفی نیست، بلکه تلاش سیستماتیک و عمدی برای حذف زنان از تحصیل و زندگی عمومی است.
این گزارش به اسناد متعدد بین‌المللی حقوق بشر، مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر و کنوانسیون رفع هر نوع تبعیض علیه زنان، اشاره می‌کند که حق آموزش را تضمین می‌کنند. در گزارش با ارجاع به اسناد بین‌المللی حقوق بشری، اقدامات طالبان به‌عنوان حمله سیستماتیک به حقوق زنان توصیف شده است.
همچنین در گزارش از جامعه بین‌المللی خواسته شده است تا طالبان را به‌خاطر نقض حقوق زنان پاسخگو کنند. این گزارش از جامعه بین‌المللی درخواست کرده که برای اطمینان از حق تحصیل دختران در افغانستان، اقدامات عملی انجام دهند.
مرکز حقوق بشر افغانستان از دادگاه کیفری بین‌المللی نیز خواست که نقض سیستماتیک حق آموزش توسط طالبان را به‌عنوان «آزار و تعقیب» بررسی کند و آن را براساس ماده هفتم اساسنامه رم تحت پیگرد قانونی قرار دهد. در گزارش آمده است که این نقض‌ها باید به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد و طالبان به دلیل نقض گسترده مفاد کنوانسیون منع هر نوع تبعیض علیه زنان، محاکمه شوند. این مرکز همچنین از کشورهایی که سال گذشته اعلام کرده بودند علیه طالبان به دادگاه کیفری بین‌المللی شکایت خواهند کرد، خواست که به وعده‌های خود عمل کنند و اقدامات عملی را در راستای پیگیری حقوق بشر انجام دهند.
سازمان حقوق بشر افغانستان در گزارش از سازمان ملل و دولت‌ها خواست تا برای توقف نقض حقوق بشر و حقوق زنان در افغانستان اقدامات عملی و جدی اتخاذ کنند. همچنین، از جامعه جهانی خواسته شده که برای جلوگیری از سوءاستفاده از دختران در مدرسه‌های دینی اقدام کند.