درخت افسانه‌ای یمن پس از دو هزار سال شکافته شد

درخت الغریب یکی از بزرگ‌ترین و کهن‌سال‌ترین درختان در سراسر شبه‌جزیرهٔ عربی به‌شمار می‌رود و برای نخستین‌بار در تاریخ خود، این درخت مشهور یمنی به‌طور ناگهانی از وسط به دو نیم شکافته شد.

رانيا عبد الله

یمن- درخت الغریب یکی از برجسته‌ترین نمادهای طبیعی در منطقهٔ السمسرة از بخش الشمايتین در استان تعز یمن به‌شمار می‌رود. قدمت این درخت به بیش از دو هزار سال می‌رسد و ارتفاع، محیط تنه و قطر آن به‌ترتیب ۱۶، ۳۵ و ۸ متر است. این ویژگی‌های منحصربه‌فرد، شهرت گسترده‌ای برایش به همراه داشته و آن را در سال‌های گذشته به مقصدی برای گردشگران از سراسر یمن و حتی خارج از کشور تبدیل کرده است.

شکافتن ناگهانی درخت الغریب، باعث شگفتی مردم محلی و ناراحتی فعالان اجتماعی شد. شمار زیادی از یمنی‌ها با انتشار عکس‌های یادگاری در کنار این درخت در شبکه‌های اجتماعی، نارضایتی خود را از نهادهای مسئول ابراز کرده‌اند؛ نهادهایی که در سال‌های گذشته به حفاظت از این درخت تاریخی بی‌توجهی کرده و اقدامی جدی برای حفظ آن انجام نداده‌اند، تا جایی که این بی‌توجهی منجر به وضعیت کنونی آن شده است.

نام «شجرة الغریب» (درخت غریب) از آن‌جا می‌آید که این درخت تنهاست و به هیچ‌یک از خانواده‌های گیاهی شناخته‌شده تعلق ندارد و شکل ظاهری‌اش نیز غیرعادی به نظر می‌رسد. این درخت از گونه‌های نادر و مقاومی‌ست که توانسته در برابر شرایط سخت آب‌وهوایی، از جمله خشکسالی شدید، گرمای طاقت‌فرسا و بادهای سهمگین، مقاومت کند. نام این درخت برای نخستین بار در کتاب «صِفة جَزیرَة العَرَب» نوشتهٔ مورخ مشهور یمنی، ابومحمد حسن همدانی آمده است.

بسیاری از مردم، به‌ویژه زنان سالخورده، روایت‌هایی شبیه به افسانه دربارهٔ این درخت نقل می‌کنند. آنان معتقدند که این درخت سالی یک‌بار میوه می‌دهد و سپس آن میوه به‌طور ناگهانی ناپدید می‌شود. آن‌ها باور دارند که این میوه، میوه‌ای مبارک است. بنا بر گفتهٔ متخصصان محیط زیست و جنگل‌داری، درخت الغریب ایستگاهی طبیعی برای پرندگان مهاجری‌ست که در مسیر حرکت به‌سوی جزیرهٔ سُقطری یمن، در فاصلهٔ اواخر سپتامبر تا اوایل اکتبر، در مسیر خود از قلب قاره به سوی این جزیرهٔ دورافتاده، از آن به‌عنوان نشانه‌ای طبیعی، یک نوع قطب‌نما یا چراغ راه استفاده می‌کنند.

با توجه به اهمیت این درخت به‌عنوان یک نماد تاریخی و مقصد گردشگری، فعالان استان تعز خواستار اقدام فوری نهادهای مسئول برای حفظ آن و بررسی علت شکاف ایجادشده در تنه‌اش شدند. امانی احمد گفته است: «هر بار که در سفرهایمان از کنار درخت الغریب می‌گذریم، توقف می‌کنیم تا عکس یادگاری بگیریم. آن‌چه برای درخت اتفاق افتاده، نتیجهٔ سال‌ها بی‌توجهی و عدم تأمین حفاظت لازم بوده است، در حالی‌که این درخت یکی از مهم‌ترین نمادهای استان است و نهادهای مسئول باید باقی‌مانده‌اش را حفظ کرده و دلایل رسیدن آن به این وضعیت را شناسایی و برای درمان آن تلاش کنند.»