اسماء فتحی

قاهره – مؤسسه «قضايا المرأة المصرية» قطعنامه ۱۳۲۵ را که به نقش زنان در صلح و امنیت می‌پردازد، با حضور تعداد زیادی از افراد مرتبط با این حوزه و با مشارکت فعالان و کنشگران حقوق زنان مورد بحث قرار داد. شرکت‌کنندگان در این میزگرد تأکید کردند که قطعنامه ۱۳۲۵ نیازمند نگاهی عمیق‌تر به مفهوم صلح و فراتر از تعاریف غربی رایج، است، به‌ویژه در پی افزایش نرخ خشونت همزمان با بحران اقتصادی، که ضرورت اجرای آن را بیشتر کرده است.

روز سه‌شنبه ٣٠ اردیبهشت‌ماه، برنامه مشارکت عمومی زنان در مؤسسه «قضايا المرأة المصرية» میزگردی با عنوان «قطعنامه ۱۳۲۵ از دیدگاهی مصری: به سوی مشارکتی مؤثرتر برای زنان» برگزار کرد. در این جلسه، مقاله‌ای پژوهشی با عنوان «دستورکار زنان، صلح و امنیت بین‌المللی – موانع و فرصت‌های برنامه ملی مصر» ارائه شد.

دکتر امل حماده، استاد یار علوم سیاسی در دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه قاهره، مقاله‌ای با همین عنوان را ارائه کرد و به فرصت‌های افزایش مشارکت زنان در اجرای قطعنامه ۱۳۲۵ در بستر مصر پرداخت.

رابحة علام، پژوهشگر مرکز الاهرام برای مطالعات سیاسی و راهبردی، به پیامدهای ورود شمار زیادی از پناهجویان زن از کشورهای درگیر جنگ به مصر و تأثیر آن بر دستورکار مصر در زمینه زنان، صلح و امنیت پرداخت.

امل مختار، پژوهشگر دیگر از همان مرکز، تأکید کرد که اگرچه مصر خود درگیر جنگ مسلحانه نیست، اما به‌واسطه پذیرش شمار زیادی از قربانیان درگیری‌های منطقه، در موقعیت میانی قرار دارد و این خود دلیلی کافی برای تدوین دستورکار ملی در این زمینه است.

 

«چرا به برنامه‌ای ملی برای قطعنامه ۱۳۲۵ نیاز داریم؟»

به گفته ندى نشأت، مدیر برنامه مشارکت عمومی زنان در مؤسسه مسائل زنان مصر، این قطعنامه در سال ۲۰۰۰ از سوی سازمان ملل صادر شد و به زنان، امنیت و صلح، به‌ویژه در شرایط درگیری، می‌پردازد و بر اهمیت مشارکت زنان در فرآیند تصمیم‌گیری تأکید دارد. او خاطرنشان کرد اهمیت این قطعنامه در محورهای آن؛ از جمله مشارکت، پیشگیری و تصمیم‌گیری که تا به امروز به‌طور کامل اجرا نشده‌اند، نهفته است.

وی افزود: اکنون ۲۵ سال از تصویب این قطعنامه گذشته و اگرچه مصر کشوری درگیر جنگ نیست، اما در همسایگی کشورهایی قرار دارد که با درگیری مواجه‌اند، مانند نسل‌کشی در غزه، جنگ در سودان و بی‌ثباتی در لیبی و دیگر کشورها. وی توضیح داد که این قطعنامه نیازمند نگاهی عمیق‌تر به مفهوم صلح و فراتر از تعاریف غربی که آن را صرفاً به وجود یا عدم وجود جنگ محدود می‌کنند، نیازمند است. وی تأکید کرد که نگاه به وضعیت مصر متفاوت است؛ چرا که اگرچه درگیری مسلحانه وجود ندارد، اما در خیابان‌ها صلح واقعی دیده نمی‌شود و همزمان با بحران اقتصادی، نرخ خشونت در حال افزایش است، که این خود نیاز به اجرای قطعنامه را دوچندان می‌کند.

وی همچنین با اشاره به اینکه تعاریف دیگری برای صلح وجود دارد که با شرایط خاص هر ملت و کشور سازگار است، افزود: کشورهای مختلف باید برای اجرای این قطعنامه برنامه عملی تهیه می‌کردند و مصر نیز در سال ۲۰۱۹ اعلام کرد که در حال تدوین چنین برنامه‌ای است، اما تا امروز این برنامه منتشر نشده، که این موضوع سؤالات زیادی را به‌وجود آورده است.

ندى نشأت در رابطه با وضعیت مهاجران با تأکید بر اینکه آن‌ها از کشورهای خود گریخته‌اند تا از فجایع جنگ در امان بمانند، گفت: مهاجرانی که برای در امان ماندن از فجایع جنگ به کشور ما گریخته‌اند، در مصر با موجی از تبلیغات منفی مواجه شده‌اند که آن‌ها را عامل مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشور معرفی می‌کند، در حالی که این موضوع واقعیت ندارد. وی افزود که این‌گونه برخوردها نیازمند نظارت، قوانین و چارچوب‌های مشخص است.

این فعال حقوق زنان در مورد فعالیت‌های مؤسسه «قضايا المرأة المصرية» درباره این قطعنامه، توضیح داد که این نهاد سال‌هاست در این زمینه فعالیت می‌کند و رویکرد آن‌ها، صلح را با ثبات اجتماعی پیوند می‌زند. از این‌رو، تمرکز ویژه‌ای بر موضوع خشونت در جامعه و اجرای برنامه‌های متنوع داشته‌اند، از جمله مقاله‌ای که در کنفرانس ارائه شد و نیاز به برنامه ملی که شامل تعهدات دولت نسبت به این قطعنامه باشد. امید بر آن است که این برنامه‌ها به صورت واقعی، قابل اجرا، قابل سنجش و قابل پیگیری باشند تا به شکلی ملموس در جامعه تحقق یابند.

 

 

«وضع صلح اجتماعی نیاز به بررسی مفصل دارد»

امیره سالم، وکیل و متخصص در حقوق زنان، با تأکید بر اینکه قطعنامه ۱۳۲۵ بر چهار ستون اساسی از جمله، مشارکت زنان، حفاظت از آنان در زمان درگیری، توجه به نیازهای خاص آنان و بازتوانی و ادغام‌شان در جامعه پس از پایان جنگ‌ها و در زمان اسکان مجدد استوار است، تصریح کرد: جامعه نیاز دارد به این‌گونه قطعنامه‌ها با نگاهی متفاوت بنگرد، چراکه در بسیاری از استان‌های مصر هنوز جرایم خشونت‌آمیز رخ می‌دهد و در برخی مناطق باور به انتقام‌گیری (ثأر) همچنان پابرجاست، و این مسأله ضرورت پژوهش در مفهوم صلح اجتماعی را برجسته می‌کند.

وی همچنین توضیح داد که بسیاری از زنان در داخل کشور از نبود صلح اجتماعی آسیب می‌بینند و این وضعیت می‌تواند تهدیدی واقعی برای آنان به همراه داشته باشد، که نیازمند برخوردی جدی و سازوکار مشخص است. او این رویکرد را بسیار مهم دانست، به حدی که برخی آیین‌نامه‌های ویژه برای سازمان‌های جامعه مدنی نیز بر همین ایده استوارند، و این موارد را می‌توان با قطعنامه شورای امنیت ۱۳۲۵ پیوند داد.

 

 

«مصر حامی کشورهای همسایه است و درهایش همیشه باز است»

نهله محمد ابراهیم، وکیل مستقل، نیز با  تأکید بر اینکه با وجود اهمیت قطعنامه ۱۳۲۵ در درک نقش مشارکتی زنان در صلح و امنیت جهانی، از زمان تصویب آن تاکنون هیچ برنامه مشخصی برای اجرای آن تدوین نشده است، افزود: مصر نقش برجسته‌ای در حمایت از کشورهای همجوار و مواجهه با بحران‌های آن‌ها ایفا کرده و شواهد این امر، درهای همیشه باز مصر به روی مهاجران و تلاش‌های مستمر برای کاهش موانع پیش‌روی آنان است. وی این موضوع را دلیلی محکم برای ضرورت اجرای مفاد این قطعنامه و تعامل مؤثر با واقعیت موجود دانست.