چالش‌های پنهان عصر دیجیتال؛ نگاهی به تأثیرات تکنولوژی بر جامعه
شروین نودم، عضو آکادمی ژنولوژی، درباره تأثیر منفی تکنولوژی بر جامعه و افراد اظهار داشت: شبکه‌های اینترنتی و رسانه‌های دیجیتال موجب شکل‌گیری یک نظام استعماری جهانی می‌شوند.
روناهی نودا
قامشلو- در عصر حاضر، تکنولوژی به عنصری ضروری در زندگی انسان‌ها تبدیل شده است. در عین حال، امروزه مسئله‌ای که جامعه بیش از هر چیز با آن روبروست و به چالشی عمده بدل گشته، اختلالات روانی یا روان‌شناختی است. تأثیرات تکنولوژی بر جامعه و شخصیت افراد روز به روز بیشتر می‌شود. مدرنیته سرمایه‌داری در عرصه‌های فکری و ذهنی، بازتاب خود را به شکلی بسیار عمیق ایجاد کرده است. تکنولوژی، به ویژه اینترنت، جدایی از اجتماع را نمایان می‌سازد و فردگرایی را ترویج می‌دهد. تکنولوژی به جایی رسیده که اکنون هوش مصنوعی تولید می‌کند و این وضعیت خطری بزرگ به وجود می‌آورد.
شروین نودم، عضو آکادمی ژنولوژی، در رابطه با تکنولوژی موجود و تأثیر آن بر فرد و جامعه، به ارزیابی پرداخت.
ریشه‌یابی واژه تکنولوژی؛ از هنر دستی تا علم پیشرفته
شروین نودم ابتدا به معنای واژه تکنولوژی اشاره کرد و گفت: واژه تکنیک اصالتاً یونانی است و به معنای هنر یا کارهای دستی است. لوژی نیز به معنای علم است، یعنی علم هنر و علم کارهای دستی. اگر به تاریخ رجوع کنیم، خواهیم دید که نخستین تکنولوژی‌ها توسط زنان توسعه یافته‌اند، مانند آسیاب دستی و دوک. ما ١٠۴ مورد از دستاوردها و ارزش‌ها نیز نگاه می‌کنیم که جنبه‌های متعددی از آن تکنولوژی را توصیف می‌کند. ابزارهایی که در ابتدا توسط زنان ساخته شده‌اند، در خدمت جامعه بوده‌اند. هر دوره‌ای بر اساس نیازهای مختلف، اشکال نوینی به خود گرفته و ایده‌ها پیشرفت کرده‌اند.
تکنولوژی مدرن؛ خالق زندگی مکانیکی و بیگانگی انسان
شروین نودم کاربرد تکنولوژی در قرن ۱۹ را اینگونه ارزیابی می‌کند: تکنولوژی که در قرن۱۹ با صنعتی شدن پیشرفت کرده، عمدتاً با هدف افزایش بهره‌کشی توسط سرمایه‌داران توسعه یافته است. به شیوه‌ای روزافزون، تکنولوژی چنان تأثیری بر زندگی انسان‌ها می‌گذارد که فرد از خود و کار خویش بیگانه می‌شود. انسان‌ها اکنون به مثابه روبات‌هایی شده‌اند که همچون ماشین به کار گرفته می‌شوند، کار می‌کنند اما مشخص نیست در خدمت چه کسی هستند و سود آن‌ها به چه کسی می‌رسد. تکنولوژی همانند جنگی علیه بشریت است، مفهوم انسان بودن را از بین می‌برد و زندگی مکانیکی ایجاد می‌کند.
خطرات پنهان رسانه‌های دیجیتال در عصر حاضر
شروین نودم پیشرفت تکنولوژی در عصر حاضر را چنین توصیف کرد: ما اکنون در قرن بیست و یکم به سر می‌بریم. به دنبال صنعتی‌سازی که تکنولوژی را بر پایه ماشین‌آلات به کار می‌گرفت، تکنولوژی دیجیتال گسترش یافته است. تکنولوژی دیجیتال ظرافتی خاص دارد و برخلاف ماشین‌آلات، صدایی از آن برنمی‌خیزد. تکنولوژی امروزه تمام ابعاد زندگی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عناصری که به عنوان تکنولوژی دیجیتال پس از دهه ١٩۵٠ همچون کامپیوتر و اینترنت ظهور کردند. نخستین گام پیشرفت تکنولوژیکی در حوزه نظامی برداشته شد که هدف آن گردآوری اطلاعات بیشتر بود. در توسعه تکنولوژی سه مرحله وجود دارد: نخست ساخته می‌شود، دوم هدف آن مشخص می‌گردد و سوم در جامعه گسترش می‌یابد. در زمینه تکنولوژی، در بین آنچه در پس پرده نمایان است و آنچه پشت صحنه قرار گرفته است، تفاوت چشمگیری وجود دارد، به‌ویژه در مورد رسانه‌های دیجیتال. رسانه‌های دیجیتال بدون آنکه انسان متوجه شود، مخاطرات فراوانی را به همراه می‌آورند.
اینترنت؛ شکل‌دهنده نظام استعماری جدید در سطح جهانی
شروین نودم با بیان اینکه تکنولوژی انسان‌ها را هدایت می‌کند، چنین ادامه داد: در جهان۹۰ درصد مردم از تلفن‌های هوشمند و رسانه‌های دیجیتال بهره می‌گیرند، اما ما آگاه نیستیم که تنها بخشی از واقعیت ارائه می‌شود. در این حالت، درک حقیقت روز به روز دشوارتر می‌شود زیرا کسی از ماهیت واقعیت آگاه نیست. بسیاری می‌گویند ما از اینترنت استفاده می‌کنیم، اما متوجه نیستیم که اینترنت و تکنولوژی از ما بهره‌برداری می‌کنند. اینترنت خدمات رایگان ارائه می‌دهد اما در واقع رایگان نیست؛ تمام اطلاعات مربوط به شما را جمع‌آوری و ذخیره می‌کند. این اطلاعات را در سطح فردی و اجتماعی مدیریت می‌کند. امروزه تکنولوژی دیجیتال بر فرهنگ‌های جهان تأثیرگذار است. شبکه‌های اینترنتی و رسانه‌های دیجیتال زمینه‌ساز ایجاد یک نظام استعماری جهانی می‌شوند. بسیاری ادعا می‌کنند تکنولوژی بی‌طرف است، اما این ادعا واقعیت را منعکس نمی‌کند. زیرا افرادی که تکنولوژی را توسعه می‌دهند، جنسیت‌گرایی موجود را در عرصه تکنولوژی نیز ترویج می‌کنند. هر میزان که زندگی نژادپرستانه در دنیای واقعی جریان دارد، به همان اندازه در فضای اینترنت نیز وجود دارد. هر اندازه که استثمار در سطح زمین رواج دارد، در اینترنت نیز مشاهده می‌شود. این امر در مورد مذهب نیز صدق می‌کند.
زمان‌ربایی؛ پیامد ناخواسته حضور گسترده در فضای مجازی
شروین نودم پژوهش‌هایی را که ژنولوژی در زمینه تکنولوژی انجام داده، چنین ارزیابی می‌کند: ما در قالب ژنولوژی تحقیقی در مناطق شمال و شرق سوریه، باشور کوردستان، باکور کوردستان و روژهلات کوردستان به انجام رساندیم. نه تنها نسل جوان، بلکه ٩٠ درصد افراد جامعه روزانه ۳ ساعت از وقت خود را صرف تلفن و اینترنت می‌کنند. در میان جوانان نیز ۸۰ درصد از آنان روزانه ۵ ساعت از اینترنت و تلفن استفاده می‌کنند. حتی افرادی هستند که روزانه ۱۸ ساعت وقت خود را در فضای اینترنت سپری می‌کنند. در حقیقت، ما متوجه می‌شویم که زمان از ما ربوده می‌شود. افرادی که وقت خود را در اینترنت می‌گذرانند، با مشکلاتی نظیر بی‌خوابی و انزوا مواجه می‌شوند. در عین حال، اینترنت روح اجتماعی بودن را تضعیف می‌کند.
تکنولوژی و پیچیدگی‌های نوین؛ چالش‌های هویتی در عصر دیجیتال
شروین نودم اظهار داشت که با مفهوم زیبایی، تهاجم عظیمی علیه هویت زنان صورت می‌گیرد و چنین ادامه داد: ژنولوژی در شمال و شرق سوریه، پژوهشی درباره مفهوم زیبایی انجام داد و مطالعه‌ای بر روی چگونگی درک ما از اخلاق و زیبایی‌شناسی صورت گرفت. با مفهوم زیبایی، حمله‌ای بسیار گسترده به روان و هویت زنان انجام می‌شود. بسیاری از زنان خود را با هنرمندان یا بازیگران اصلی سریال‌ها مقایسه می‌کنند. یک بخش جدید مد شکل می‌گیرد. اگر تصویر آن زن در پلتفرم‌های موجود مورد پسند قرار نگیرد، دچار آسیب شده و خود را بی‌ارزش می‌پندارد. احساس بی‌ارزشی و عدم پذیرش خود را تجربه می‌کند، حتی تا مرز خودکشی پیش می‌رود. این عصر انسان‌ها را از طبیعت خود جدا می‌سازد و از ماهیت وجودی‌شان دور می‌کند. بزرگترین فریب این است که رسانه‌های دیجیتال را تحت عنوان«رسانه‌های اجتماعی» معرفی می‌کنند. در رسانه‌های دیجیتال از دوستی سخن می‌گویند، اما هیچ‌کس یکدیگر را نمی‌شناسد و کسی از فرهنگ و اخلاق دیگری آگاه نیست، یعنی روابط مجازی هستند. بیان احساسات نیز از طریق نمادهای تصویری (ایموجی‌ها) به اشتراک گذاشته می‌شود. این امر در رابطه انسان و جوامع، ضعف و درماندگی ایجاد می‌کند و در زمینه ارزش‌گذاری، خودشناسی، هویت و تعاریف، پیچیدگی‌های عمیقی به همراه می‌آورد.
راهکارهایی برای استفاده هوشمندانه از تکنولوژی در زندگی روزمره
شروین نودم در پایان درباره چگونگی استفاده صحیح از تکنولوژی و جایگزین‌های آن، چنین ارزیابی می‌کند: هنگامی که ما تحقیق درباره تکنولوژی را آغاز کردیم، ابتدا پرسیدیم خطر تکنولوژی چیست. اینکه بگوییم تکنولوژی کاملاً از زندگی ما حذف شود، دشوار است اما می‌توانیم هدف از ایجاد تکنولوژی را درک کنیم. هنگام استفاده باید با آگاهی عمل کنیم. باید محتوایی را که در بستر تکنولوژی به اشتراک می‌گذاریم، با آگاهی و هدفمندی انتخاب کنیم. زیرا نباید فراموش کنیم، مطالبی که به اشتراک می‌گذاریم می‌توانند علیه ما مورد استفاده قرار گیرند. نباید خاطرات و احساسات شخصی خود را در رسانه‌های دیجیتال منتشر کنیم. همه چیز به اینترنت محدود نمی‌شود، باید فرهنگ کتابخوانی را ترویج دهیم. باید تفکر تحلیلی و حساسیت عاطفی را با هم تلفیق کنیم. باید استفاده از تکنولوژی را محدود سازیم. برای تقویت روابط دوستانه و اجتماعی باید کمتر به تکنولوژی متکی باشیم. خودمان باید سبک زندگی‌مان را تعیین کنیم، نه اینکه اینترنت برای ما تصمیم بگیرد. زندگی واقعی را حفظ کنیم. روابط مستقیم انسانی و اجتماعی را اساس قرار دهیم. اجازه ندهیم تکنولوژی از ما بهره‌برداری کند.