در سال ۲۰۲۲ صد میلیون نفر مجبور به ترک محل زندگی خود شدند. سازمان ملل به روش‌های بی‌شماری در تلاش بوده که به نیازمندان کمک کند و راه‌های قانونی و امن‌تری را پیش پای مهاجران تحت فشار گذاشته است. آژانس پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) شمار زیادی درگیری، خشونت، نقض حقوق بشر و آزار و شکنجه را در ماه مه اعلام کرد. این آمار توسط فیلیپو گراندی، رئیس آژانس، به عنوان «رکوردی که هرگز نباید ثبت می شد» توصیف شد.

این آمار از حدود ۹۰ میلیون نفر در سال ۲۰۲۱ به رقم کنونی افزایش یافت. شیوع خشونت و مجادلات ممتد، عوامل کلیدی مهاجرت در بسیاری از نقاط جهان از جمله اوکراین، اتیوپی، بورکینافاسو، سوریه و میانمار بوده است.

هزاران مهاجر ناامید اروپا را یک مقصد بهتر می‎دیدند و زندگی خود را در دستان قاچاقچیان انسانی قرار دادند و سفرهای خطرناکی را در سراسر دریای مدیترانه آغاز کردند.

اغلب اوقات این سفرها به تراژدی ختم می‎شد.

 

وخامت شرایط مهاجران یمن

اکنون بیش از هفت سال از آغاز درگیری ممتد یمن، بین ائتلاف حامی دولت به رهبری عربستان سعودی و شورشیان حوثی و متحدانشان می‎گذرد. یک فاجعه انسانی که باعث شد بیش از ۴.۳ میلیون نفر را محل زندگی خود را ترک کنند.

در ماه مه، آژانس مهاجرت سازمان ملل متحد (IOM) و شاخه کمک‌های بشردوستانه اتحادیه اروپا (ECHO) اعلام کردند در تلاش برای پاسخگویی به نیازهای بیش از ۳۲۵۰۰۰ آواره‌ی ناشی از درگیری، از جمله مهاجران و جوامع میزبان آنها، خواهند بود.

کریستا روتنشتاینر، رئیس هیئت IOM یمن گفت: «وضعیت مهاجران یمن، به ویژه زنانی که در یمن در شرایط نامناسبی به سر می‌برند و کنترل کمی بر زندگی خود دارند، رو به وخامت است.»

با وجود وخامت اوضاع در یمن، این کشور همچنان مقصد و گذرگاه مهاجرانی است که کشورهای شاخ آفریقا را ترک می‎کنند.

این مسافران که اکثریت آن‎ها در جستجوی کار به سمت شمال -مسیر کشورهای خلیج- حرکت می‎کنند؛ به محض ورود با ماجراجویی‌های خطرناکی روبرو می‌شوند.

اغلب آن‎ها مجبور به عبور از خطوط مقدم محلی بوده و در معرض خطر نقض شدید حقوق بشر قرار می‌گیرند، خطراتی مانند بازداشت، شرایط زندگی غیرانسانی، استثمار، و انتقال اجباری.

 

دورنمای محدود بازگشت امن به سوریه

جنگ، ۱۱ سال است شرایط سوریه را متحول کرده است: نزدیک به پنج میلیون کودک متولد شده در سوریه، هرگز رنگ آرامش را در این کشور ندیدند.

بیش از ۸۰۰۰۰ سوری اردوگاه بزرگ زعتری در اردن را خانه‌ی خود می‌دانند: بسیاری از آن‎ها ممکن است مجبور شوند مدت زیادی را خارج از کشور خود بمانند.

دومینیک بارتش، نماینده کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در عمان، پایتخت اردن، در ماه جولای گفت: «چشم انداز بازگشت به سوریه در حال حاضر امیدوارکننده به نظر نمی‎رسد. هیچ محیط مناسب بازگشتی در سوریه وجود ندارد.

 

به طور کلی، اردن میزبان حدود ۶۷۵۰۰۰ پناهجوی ثبت شده از سوریه است و بیشتر آن‎ها در شهرها و روستاها در میان جوامع محلی سکنی گزیده‌اند: تنها ۱۷ درصد از مهاجران در حال حاضر در دو کمپ اصلی پناهندگان، زعتری و ازرق زندگی می کنند.

 

مردم روهینگیا همچنان از میانمار فرار می‌کنند

بیش از پنج سال پیش، صدها هزار نفر از روهینگیا پس از یک عملیات نظامی شکنجه‌وار، خانه‎های خود را در میانمار ترک کرده و تقریباً یک میلیون نفر از آن‎ها اکنون، در کمپ بزرگ کاکس بازار، خارج از مرز در همسایگی بنگلادش به سر می‌برند.

سازمان ملل متحد در ماه مارس، جدیدترین طرح خود را آغاز کرده و خواستار دریافت بیش از ۸۸۱میلیون دلار برای رسیدگی به پناهندگان و جوامع همسایه (بیش از نیم میلیون بنگلادشی) شد که در حال حاضر به شدت به کمک نیاز دارند.

مردم روهینگیا، امسال نیز به مهاجرت از میانمار ادامه داده و بسیاری تلاش کردند از دریای آندامان، یکی از مرگبارترین گذرگاه‌های آبی جهان، عبور کنند.

گزارش‌ها حاکی از جان باختن بیش از بیش از ده ها مهاجر از جمله کودکان در دریاهای سواحل میانمار است. ایندریکا راتوات، مدیر آژانس پناهندگان آسیا و اقیانوسیه‌ی سازمان ملل متحد، گفت این تراژدی نشان دهنده‌ی ناامیدی‌ای است که گریبان‎گیر مردم روهینگیا شده است.

 

«استانداردهای دوگانه‌ی» برخورد با پناهندگان اوکراینی

۱۰ماه از نخستین تهاجم روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه می‌گذرد که هنوز احتمال می‌رود تا سال ۲۰۲۳ ادامه یابد. ارقام آژانس پناهندگان سازمان ملل نشان می دهد آمار پناهندگان اوکراینی ثبت شده در سراسر اروپا تا ماه دسامبر، بیش از ۷.۸ میلیون است.

آژانس‌های سازمان ملل متحد بلافاصله پس از شروع درگیری، برای ارائه‌ی پشتیبانی آماده شدند و کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، پاسخ پناهندگان را برای حمایت از مقامات ملی با همکاری آژانس‎ها و شرکای سازمان ملل متحد هماهنگ کرد.

 

«از هم گسستن»

«خانواده‌ها به طرز غریبی از هم پاشیده‌اند و تا زمانی که جنگ متوقف نشود، این تراژدی در بسیاری از دیگر خانواده‌ها ادامه خواهد داشت.»

با این حال، این سخاوت پیرامون برخی از اعضای جوامع اقلیت، مشهود نیست. در ماه مارس، گراندی از تبعیض، نژادپرستی و خشونتی که با آن مواجه بودند صحبت کرد.

گراندی در سخنرانی خود در روز جهانی رفع تبعیض نژادی گفت آژانس پناهندگان سازمان ملل شاهد «واقعیت زشتی است، که برخی از سیاه‌پوستان و رنگین‌پوستان فراری از اوکراین- و دیگر جنگ‌ها و نزاع‌های سراسر جهان- با برخوردهای مشابه اوکراینی‌ها روبرو نشدند.»

نگرانی‎های آقای گراندی در ماه جولای توسط گونزالس مورالس، گزارشگر ویژه‌ی حقوق بشر مهاجران سازمان ملل تکرار شد. آقای مورالس مدعی شد پناهندگان در لهستان و بلاروس با رفتارهای دوگانه‌ای مواجه هستند، به ویژه پناهندگان آفریقایی‎تبار، و دیگر اقلیت‎های نژادی و قومی.

 

«وضعیت ناامید‌کننده‌ی اردوگاه‌های اتیوپی»

در پی درگیری‌های مسلحانه‌ای که در منطقه‌ی تیگری در تاریخ ۳ نوامبر ۲۰۲۰ بین نیروهای ملی اتیوپی، نیروهای اریتره، نیروهای آمهارا و دیگر شبه‌نظامیان از یک طرف و نیروهای وفادار به جبهه‌ی آزادی‌بخش خلق تیگرایان آغاز شد؛ میلیون‌ها نفر در اتیوپی در این منظقه آواره هستند.

در ماه ژانویه، آژانس پناهندگان سازمان ملل با وخامت شرایط موجود در منطقه هشدار جدی داد که پناهندگان برای به دست آوردن غذا، دارو و آب تمیز به اندازه‌ی کافی با مشکل مواجه هستند و در صورت تشدید این اوضاع در خطر مرگ خواهند بود.

بوریس چشیرکوف، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، گفت: «وضعیت ناامیدکننده‌ی این اردوگاه‌ها نمونه‌ی بارز تأثیر کمبود دسترسی است که میلیون‌ها آواره و غیرنظامی دیگر را در سراسر منطقه تحت تأثیر قرار داده است.»

آژانس‌های سازمان ملل در ماه اوت، درخواستی فوری برای کمک به بیش از ۷۵۰۰۰۰ نفری که به دنبال پناهندگی در اتیوپی بودند، ارائه کرد. برنامه‌ی جهانی غذا هشدار داد در صورت عدم دریافت این بودجه، بسیاری از پناهندگان، هیچ غذایی برای خوردن نخواهند داشت.

 

هزاران نفر در تلاش برای رسیدن به اروپا با قایق جان خود را از دست می دهند

تعداد افرادی که بین سال‌های ۲۰۲۲ تا۲۰۲۱ در تلاش برای رسیدن به اروپا با قایق جان خود را از دست دادند یا مفقود شدند دو برابر شد و به بیش از ۳۰۰۰ نفر رسید. این آمار وحشتناک توسط کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در ماه آوریل منتشر شد.

شبیا مانتو، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در نشست خبری در ژنو به خبرنگاران گفت: «بیشتر گذرهای دریایی در قایق‌های بادی ناامن و غیرقابل دریانوردی انجام شد که بسیاری از آن‌ها واژگون یا تخلیه شدند که آمار تلفات جانی چشم‎گیری به جا گذاشت.»

این حقیقت بسیاری را از قرار گرفتن در معرض خطر قابل توجه عبور از دریا منصرف نکرد. در ماه مارس، حداقل ۷۰مهاجر تنها در یک سفر در سواحل لیبی، که نقطه عزیمت بسیاری از گذرگاه‌ها است، کشته یا مفقود شدند.

غرق شدن یک قایق در نزدیکی جزیره کارپاتوس یونان در ماه آگوست، ده‌ها کشته برجای گذاشت و بیش از ۷۰ جسد در ماه سپتامبر در پی غرق شدن یک کشتی در سواحل سوریه پیدا شدند.

 

امید به آینده‌ای روشن‌تر

در میان تراژدی و مشکلاتی که بسیاری با آن مواجه بودند، یک پرتو امید در ماه دسامبر به وجود آمد.

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) اعلام کرد که دولت‌های سراسر جهان حدود ۱.۱۳ میلیارد دلار، که یک رقم بی‌سابقه است، به فراهم کردن راه نجات برای افرادی که به دلیل جنگ، خشونت و نقض حقوق بشر آواره شده‌اند، اختصاص داده است.

آقای گراندی گفت آوارگان سراسر جهان در نتیجه‌ی درگیری‎ها، وضعیت اضطراری آب و هوا و سایر بحران‎ها، با نیازهای بی‌سابقه‌ای روبرو هستند.«خوشبختانه، تسهیلگران سخاوتمند کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در چنین دوره‌ی سختی به حمایت از آنها ادامه می‎دهند و آینده‎ای روشن‎تر را نوید می‌دهند.»

منبع  دیپلماسی مدرن