رجاء حمید رشید

عراق - ۲۲ آوریل هر سال، به مناسبت تأسیس نخستین روزنامه کوردی به نام «کوردستان»، به‌عنوان روز روزنامه‌نگاری کوردی گرامی داشته می‌شود. این روز به نمادی برای وجود مسئله‌ی ملت وکرد که میراث، فرهنگ و زبانش در سایه حکومت‌های استبدادی از او سلب شده است، تبدیل شده است.

به همین مناسبت، دفتر امور زنان «تجمع نخبگان و شایستگان فیلی»، روز سه‌شنبه ٢ اردیبهشت‌ماه، نشستی با عنوان «انرژی و توانمندسازی زنان، آینده‌ای پایدار با رهبری زنان» برگزار کرد.

در این نشست، نادیا جدوع، دبیرکل انجمن ملی پیشگامان عراق و رئیس شاخه زنان تجمع نخبگان و شایستگان کورد فیلی، در سخنرانی خود به رنج‌های زنان عراقی در دهه‌های گذشته پرداخت و به بار سنگین جنگ‌ها، تحریم‌ها و سیاست‌های نادرست اشاره کرد و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی آن را برشمرد. وی همچنین بر نقش مؤثر زنان در عرصه‌های مختلف زندگی و توانایی آنها در ایستادگی و حفظ خانواده و جامعه با وجود چالش‌ها تأکید کرد.

نادیا جدوع، با تأکید بر اینکه زن فیلی، علاوه بر اینکه همچون دیگر زنان عراق، از ظلم و ستم رنج برده است، بلکه سهم او از آزار، کوچ اجباری و نسل‌کشی بیشتر از دیگران بوده است، اعلام کرد که رژیم سابق جنایات فجیعی را علیه کوردهای فیلی از جمله مصادره اموالشان، و اجرای جنگی با هدف نابودی که بیش از ۱۳ هزار زن و مرد جوان مرتکب شده‌اند. این افراد در آزمایشگاه‌های سلاح‌های شیمیایی مورد استفاده قرار گرفتند و تا امروز حتی اثری از پیکرهای آنان یافت نشده است. خانواده‌های آنها نیز در شرایط سخت و غیرانسانی به اجبار از عراق رانده شدند و بازماندگانشان نیز ناچار به مهاجرت گردیدند.

این جنایات طبق ماده (۱۱) قانون دادگاه جنایی مرکزی عراق در تاریخ ۲۹ نوامبر ۲۰۱۰ مستندسازی شده‌اند، همچنین گزارش‌ها و اسناد سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر نیز این نقض حقوق علیه زنان فیلی را تأیید کرده‌اند. با وجود این، زن فیلی ایستادگی کرد و به نمادی از آزادی و نیرویی ریشه‌دار در ایمان و شهروندی تبدیل شد؛ نیرویی که در برابر طوفان ظلم و ستم هرگز شکسته نشد.

 

 

نماینده پیشین پارلمان، سامیه عزیز که با لقب «ترزای فیلی» شناخته می‌شود، درباره تصمیمات ظالمانه‌ای که رژیم سابق علیه زنان فیلی اتخاذ کرده بود، سخن گفت و به حذف سیستماتیک زنان فیلی اشاره کرد که زنان فیلی در سطح حقوق اجتماعی، خانوادگی و زندگی مشترک با آن مواجه بودند.

وی توضیح داد که طبق تصمیم شماره ۴۷۴، مرد موظف بود همسر خود را طلاق دهد اگر او تابعیت ایرانی داشت، و به همین صورت، زن نیز مجبور به طلاق از همسرش بود اگر او دارای همین تابعیت می‌بود. در این شرایط، اگر مرد نظامی بود، مبلغی معادل ۴ هزار دینار به او پرداخت می‌شد و اگر غیرنظامی بود، این مبلغ ۲۵۰۰ دینار بود. با این حال، این مبلغ تنها زمانی پرداخت می‌شد که زن تبعید می‌شد و مرد با زنی با اصالت عثمانی ازدواج می‌کرد.

از سوی دیگر، فعال حقوق زنان بیداء شاکر گفت: «شرکت من در این گردهمایی زنان، که شامل جمعی از زنان برجسته عراقی با پیشینه‌های گوناگون بود، تجربه‌ای الهام‌بخش بود. این دیدار پیرامون نقش زن عراقی در ساختن جامعه و با تأکید ویژه بر زن کورد فیلی، قدرت، ایستادگی و سهم فرهنگی او متمرکز بود.»

وی بر اهمیت تبادل دیدگاه‌ها و ارتقای آگاهی نسبت به مسائل زنان و نقش مؤثر آنان در حوزه‌های مختلف تأکید کرد و افزود که ادامه چنین نشست‌هایی برای توانمندسازی زنان و تقویت کار جمعی در مسیر آینده‌ای عادلانه‌تر و متوازن‌تر بسیار حیاتی است.

در این نشست همچنین تأکید شد که تجلیل از زن فیلی نباید تنها به مناسبت خاصی محدود شود، چرا که او شایسته‌ی تکریم دائمی است؛ زیرا نمادی از صبر، مبارزه و فداکاری است. او با فقر، زندان و محرومیت روبه‌رو شد، اما همواره به اصول خود وفادار ماند، از حقوقش کوتاه نیامد و از رسالت انسانی خود عقب‌نشینی نکرد.