اعتراضات کارگران پوشاک بنگلادشی برای دستمزد کافی
اگرچه صنعت مد جهانی سالانه بیش از ١.٢ تریلیون پوند گردش مالی دارد، کارگران پوشاک که ادامهی این صنعت را ممکن میکنند با دستمزد بسیار پایین کار میکنند، بسیار فقیر هستند و در شرایط نامناسبی زندگی میکنند.
مرکز خبر – هزاران کارگر کارخانههای پوشاک در روزهای گذشتە در خیابانهای داکا، پایتخت بنگلادش، و منطقه صنعتی غازیپور به خیابانها آمدە و خواستار دستمزد بهتر شدند.
خردهفروشان بزرگ مد و لباس خیابانی از قبیل H&M و Gap، که کمد لباسهای بسیاری از مردم جهان را با پوشاک مد روز پر کردهاند و به نقاط اصلی تجمع خریداران لباس در خیابانها و مراکز خرید بریتانیا تبدیل شدهاند، از جملە برندهایی هستند کە در اعتصابات و اعتراضات کارگران بنگلادش ضررمند شدەاند.
بسیاری از این برندهای خیابانی، کلید فروش لباس ارزان را در تولید انبوه در کشورهایی با هزینهی نیروی کار پایین یافتهاند. یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پوشاک برای مغازههای خیابانی، کشور واقع در آسیای جنوبی، بنگلادش است. در حال حاضر حداقل ٣۵٠٠ کارخانهی پوشاک در بنگلادش فعال هستند که حدود چهار میلیون نفر استخدامی دارند. صنعت نساجی این کشور ٨۵ درصد از صادرات سالانهی ۵۵ میلیارد دلاری بنگلادش را تامین میکند. این وسعت صنعت نساجی، تاثیر مثبت قابلتوجهی بر درآمد بنگلادش داشته و تولید ناخالص داخلی سرانهی بنگلادش در حال حاضر بالاتر از همسایهی غولپیکر آن، هند است.
با وجود تمامی اینها، کارگران پوشاک بنگلادش از قوانین تولید در این کشور ناراضی بوده و خواهان دستمزد متناسب با تورم هستند. با وجود درآمدهای چشمگیر صنعت تولید لباس و نساجی در این کشور، ناآرامی در میان کارگران همواره شدت میگیرد.
متوسط حقوق یک کارگر در یک کارخانهی نساجی ٨٣٠٠ تاکا (معادل ٧۵ دلار آمریکا) است و معترضان ادعا میکنند که به دلیل افزایش شدید هزینههای زندگی، این دستمزد دیگر پاسخگوی زندگی در بنگلادش نیست. کارگران خواهان افزایش دستمزدها به ٢٣٠٠٠ تاکا (معادل ٢٠٨ دلار آمریکا) هستند، اما انجمن تولیدکنندگان تنها ٢۵ درصد افزایش پیشنهاد داده است.
از اواسط اکتبر، اعتراضها در بخشهایی از بنگلادش، از جمله دو مرکز بزرگ تولید پوشاک، آشولیا و گازیپور، آغاز شد. دهها هزار کارگر (به گفتهی پلیس ١۵هزار فقط در آشولیه و به گفتهی رهبران اتحادیهها ۵٠هزار) به خیابانها ریخته و خواستار دستمزدهای عادلانه هستند.
این اعتراضات به سرعت بە خشونت کشیدە شد، یک کارخانە در آتش سوخت، سایر آنها آسیبهای جدی دیدند و جادهها مسدود شد. پلیس با گلولههای پلاستیکی و گاز اشکآور به این اعتراضات پاسخهای خشونتآمیز داده و دستکم دو نفر کشته شدهاند.
Fair Wear Foundation، یک سازمان غیرانتفاعی است که برای دستمزدها و شرایط کاری بهتر در صنعت نساجی در سراسر جهان تلاش میکند، این سازمان یکی از معدود گروههایی است که در سطح بینالمللی برای افزایش دستمزد کارگران نساجی بنگلادشی در حال فعالیت و اعمال فشار است.
تقریباً ٨٠ درصد کارگران پوشاک زن هستند. این آمار تصادفی نیست، بلکه نتیجهی تبعیض جنسیتی جدی است که در این صنعت موج میزند. زنان برای کار در صنعت پوشاک مطلوب هستند. کارفرمایان از کلیشههای فرهنگی، که زنان اغلب موظف به رعایت آن هستند و زنان را منفعل و انعطافپذیر نشان میدهند، سواستفاده کرده و سود بیشتری از کار آنها به دست میآورند.
هرگاه زنان کارگر به مقابله با این کارفرمایان میپردازند، نادیده گرفته شده، سرکوب میشوند و در برخی موارد با خشونت مورد حمله قرار میگیرند و کشته میشوند. خشونت دولتی علیه کارگران پوشاک، به ویژه در کامبوج، نتایج وحشتناکی به همراه داشته است. در ٢۴ دسامبر ٢٠١٣ کارگران دست به اعتصاب زدند و خواستار افزایش حداقل دستمزد به ١۶٠ دلار در ماه شدند. با گسترش ابن عتراضات، پلیس و ارتش در روزهای ٢ و ٣ ژانویه با خشونت پاسخ آنها پاسخ شدید دادند و حداقل ۴ نفر را کشته و تقریباً ۴٠ نفر را مجروح کردند.
بروز خشونت مبتنی بر جنسیت در کارخانههایی که زنان موارد سوءاستفاده جنسی و رفتارهای خشونتآمیز را گزارش کردهاند، بە امری عادی تبدیل شدە است. زنان اغلب به دلیل فرهنگ رایجی که زنان را مقصر خشونت میداند، از صحبتکردن میترسند. در حالی کە این زنان بە هر شیوەای مورد سوء استفادە قرار میگیرند اما مردان کارگر را نمیتوان به همان شیوه مورد آزار قرار داد. مالکان هیچ اهمیتی به خواستهی زنان کارگر نمیدهند، اما خواستههای مطرح شده توسط مردان تا حدودی مورد توجه قرار میگیرد. بنابراین آنها عمدتا کارگران مرد را استخدام نمیکنند. این زنان اساسا نامرئی هستند، اما نقش حیاتی در تولید انواع خاصی از لباسها کفشهای چرمی دارند. این زنان نیروی کار کم هزینهای را ارائه میدهند که نامنظم و ناامن اداره میشود و امنیت اجتماعی، حفاظت بهداشتی و ایمنی ندارند.
اعلامیهی جهانی حقوق بشر سازمان ملل متحد ماده ٢۵.١
اگرچه صنعت مد جهانی سالانه بیش از ١.٢ تریلیون پوند گردش مالی دارد، کارگران پوشاک که ادامهی این صنعت را ممکن میکنند با دستمزد بسیار پایین کار میکنند، بسیار فقیر هستند و در شرایط نامناسبی زندگی میکنند. اغلب آنها درآمد کافی برای پوشش هزینههای اولیهی زندگی از جمله اجارهی محل زندگی، غذا، قبضهای پزشکی و تحصیل فرزندانشان را ندارند.
اکنون، این کارگران زن در پاسخ به شرایط نامساعد صنعت لباس، خود را سازماندهی کرده و اعتراض میکنند. اتحادیههای کارگری برای تضمین دستیابی کارگران به دستمزد معیشتی و شرایط کار مناسب، نقش بسیار حیاتی ایفا میکنند. آنها مؤثرترین و مشروعترین راههای ایجاد یک فضای عادلانه برای کارگران را با اجازهدادن به آنها برای دفاع از حقوق خود، مییابند.
این مشارکت و همراهی به کارگران اجازه میدهد نظرات خود را بیان کنند، کاری که ممکن است به تنهایی از انجام آن وحشت داشته باشند.