انتخابات عراق؛ فرصتی سرنوشت‌ساز برای تقویت نمایندگی زنان و مقابله با چالش‌ها
با نزدیک شدن به انتخابات پارلمانی عراق، فریال عبدالله بر ضرورت اراده سیاسی و مشارکت مؤثر زنان در روند تصمیم‌گیری‌ها برای فراتر رفتن از برداشت‌های سطحی و دستیابی به عدالت و برابری تاکید کرد.
هیلین احمد
سلیمانی – در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی عراق، صدای زنان بیش از پیش بلند شده است؛ زنانی که خواهان گسترش مشارکت سیاسی و اصلاح قوانینی هستند که به حقوق آنان مربوط می‌شود. آنها تأکید دارند که سهمیه‌ی قانونی (کوتا) به‌تنهایی کافی نیست، بلکه باید به مواضع قانون‌گذاری مؤثر و اراده سیاسی واقعی تبدیل شود.
بر اساس تصمیم صادرشده از سوی نخست‌وزیر عراق، قرار است انتخابات پارلمان در یازدهم نوامبر (۲۱ آبان) برگزار شود. کمیسیون عالی مستقل انتخابات نیز تدارکات برگزاری ششمین دوره انتخابات پارلمانی را آغاز کرده است.
در این چارچوب، زنان علیرغم چالش‌های جدی ناشی از نگرش مردسالارانه سنتی و شرایط پیچیده منطقه خاورمیانه، همچنان به حضور خود در عرصه سیاست عراق ادامه می‌دهند. با وجود اینکه قانون، سهمیه‌ای حداقل ۲۵ درصدی برای حضور زنان در پارلمان تعیین کرده، اما فعالان زن می‌گویند این میزان تنها حداقل ممکن است و نمایانگر آرزوها و ظرفیت واقعی زنان برای گسترش نفوذ سیاسی‌شان نیست.
زنان در پارلمان عراق بارها با نقض حقوق و تبعیض‌های مکرر از سوی برخی جریان‌های سیاسی روبه‌رو شده‌اند؛ این تخلفات بیشتر در قالب تصویب قوانینی بوده است که با منافع و حقوق زنان در تضاد است.
با نزدیک شدن به زمان انتخابات، زنان عراقی تلاش‌های گسترده‌ای را برای تقویت حضور سیاسی خود و دفاع از حقوقشان آغاز کرده‌اند. آنها خواهان تصویب قوانینی ویژه برای حمایت از زنان و کودکان هستند تا بتوانند قید و بندهای ناشی از ذهنیت مردسالارانه‌ی حاکم را در هم بشکنند و نقش خود را از طریق مسیرهای قانونی و در چارچوب نهاد قانون‌گذاری کشور فعال‌تر کنند.
انتخابات؛ فرصتی سرنوشت‌ساز
فریال عبدالله، از چهره‌های برجسته و سخنگوی شورای سازمان‌های عضو اتحادیه میهنی کوردستان، تأکید کرد که انتخابات پارلمان عراق در موعد مقرر برگزار خواهد شد و این انتخابات را فرصتی تعیین‌کننده برای زنان دانست تا بتوانند مبارزه خود برای دستیابی به حقوقشان را از مسیرهای قانونی و قانون‌گذاری ادامه دهند.
او توضیح داد که قانون، حداقل ۲۵ درصد از کرسی‌های پارلمان را به زنان اختصاص داده است؛ امری که به آنها امکان می‌دهد در نظارت بر عملکرد قانون‌گذاری و تدوین قوانین به شیوه‌ای دموکراتیک نقش مؤثری ایفا کنند.
فریال عبدالله مشارکت زنان در کمیسیون‌ها و کمیته‌های مختلف پارلمانی را گامی مثبت ارزیابی کرد و گفت این حضور به زنان اجازه می‌دهد در پرونده‌های کلیدی کشور، بر پایه مشروعیت ناشی از رأی مردم، تأثیرگذار باشند.
وی همچنین از همه زنان خواست از حق رأی خود استفاده کرده و کاندیداهای شایسته و واجد صلاحیت را بر اساس تخصص و دانش انتخاب کنند تا نمایندگان زن بتواند به‌طور واقعی به مسائل زنان و جامعه بپردازند.
فریال عبدالله در ادامه تاکید کرد که نمایندگان زن باید در پارلمان مسئولیت خود را جدی بگیرند و با ارائه پیشنهاداتی برای اصلاح مواد قانونی که به حقوق زنان آسیب می‌رسانند، آنها را به گونه‌ای بازنویسی کنند که عدالت و برابری برقرار شود.
او افزود: مشارکت زنان در فرآیند انتخابات، پایه و اساس ایجاد اعتماد و رساندن صدای واقعی زنان به پارلمان است، صدایی که قادر باشد به‌طور مؤثر از حقوق زنان و کودکان دفاع کند.
حقوق زنان قابل مذاکره نیست
فریال عبدالله توضیح داد که برخی فراکسیون‌های سیاسی در پارلمان عراق بر سر برخی مسائل به توافقات داخلی می‌رسند، اما حقوق زنان اغلب قربانی این توافقات می‌شود. او افزود: تصمیمات مربوط به حقوق زنان و کودکان گاهی در قالب معاملات سیاسی میان احزاب پارلمانی گرفته می‌شود که منجر به حاشیه‌نشینی یا نادیده گرفته شدن این حقوق می‌گردد.
فریال عبدالله برلزوم ابتکار عمل زنان در جلسه آتی پارلمان برای بهبود وضعیت حقوقی و سیاسی خود از طریق لابی‌گری برای تضمین گنجاندن حقوق آنها در هسته اجماع سیاسی و نه به حاشیه راندن آنها تاکید کرد و گفت: اراده واقعی درون فراکسیون‌های سیاسی باید از حقوق زنان حمایت کند و نه صرفاً به‌عنوان واکنش موقتی عمل نماید.
وی همچنین تأکید کرد که نمایندگان زن باید مسئولیت اصلاح قوانینی که به حقوق زنان و کودکان آسیب می‌رسانند را بر عهده بگیرند و با ارائه پیشنهادات اصلاحی روشن، محیطی برای قانون‌گذاری عادلانه و فراگیر ایجاد کنند. فریال عبدالله گفت: «تضمین حقوق زنان در پارلمان نیازمند اراده سیاسی صادق و قوانینی است که بر اساس برابری و عدالت ساخته شوند، نه بر اساس توافقات زودگذر.»
مسئولیت نمایندگان زن در تثبیت حقوق زنان در پارلمان
فریال عبدالله با اشاره به اینکه زنان منتخب در پارلمان عراق مسئولیت محوری در دفاع از حقوق زنان دارند، افزود: مشارکت زنان در حیات سیاسی و اقتصادی در اقلیم کوردستان همچنان با چالش‌ها و موانع متعدد روبه‌روست، هرچند قوانین موجود به آنها اجازه تصدی منصب در بخش‌های مختلف را می‌دهد.
فریال عبدالله تأکید کرد که سهمیه (کوتا) به زنان امکان مشارکت می‌دهد اما لزوماً برابری واقعی بین زنان و مردان را تضمین نمی‌کند، به‌ویژه در جوامع خاورمیانه که با فجوات واضح در عدالت و انصاف جنسیتی مواجه‌اند. او افزود که این سهمیه به زنان امکان ورود به پارلمان از طریق آرای مردم را می‌دهد و این فرصت را برایشان فراهم می‌کند تا روی تقویت حقوق زنان و کودکان کار کنند.
وی در ادامه افزود: توافقات سیاسی بین فراکسیون‌های پارلمانی اغلب بدون مشارکت واقعی زنان انجام می‌شود، و اگر نمایندگان زن نتوانند حقوق خود را از طریق قضایی یا قانون‌گذاری به دست آورند، این توافقات صرفاً شکل ظاهری داشته و به حمایت واقعی تبدیل نمی‌شوند. هر نماینده زن می‌تواند موضع مستقل خود را برای دفاع از حقوق زنان اتخاذ کند و حضور آنها در پارلمان باید به یک قدرت مؤثر تبدیل شود که عدالت و برابری را تضمین کند.
فریال عبدالله تأکید کرد که تقویت حضور زنان در پارلمان تنها به آمار و ارقام محدود نمی‌شود، بلکه نیازمند اراده سیاسی و مواضع جسورانه نمایندگان زن است، تا حقوق زنان به بخشی اساسی از تصمیمات و قوانین تبدیل شود و نه صرفاً یک بند فرعی در توافقات سیاسی.
فراخوان برای قانون‌گذاری عادلانه و برخورد قاطع با خشونت
فریال عبدالله همچنین تأکید کرد که مسئولیت دفاع از حقوق زنان تنها بر عهده زنان نیست، بلکه مردان پارلمان نیز باید نقش اساسی در حمایت از این حقوق ایفا کرده و برای اصلاح قوانین اقدام کنند، تا عدالت برای زنان برقرار و توانمندی آنها تضمین شود.
او توضیح داد که زنان از طریق سازمان‌های جامعه مدنی و نهادهای مرتبط، تلاش‌های گسترده‌ای در تمامی احزاب و فراکسیون‌های سیاسی برای تضمین حقوق خود انجام می‌دهند، اما این تلاش‌ها نیازمند حمایت واقعی از سوی نمایندگان مرد پارلمان است تا قوانینی تصویب شود که برابری و فرصت‌های برابر را تضمین کند.
فریال عبدالله اشاره کرد که برخی قوانین در اقلیم کوردستان نسبت به نمونه‌های مشابه خود در عراق پیشرفته‌تر هستند، مانند قانون اصلاح احوال شخصیه که هنوز نیاز به بازنگری دارد، قانون محدود کردن چندهمسری و سایر قوانینی که خشونت علیه زنان را کاهش می‌دهند.
او تأکید کرد که وجود قوانین عادلانه و قدرت قانونی مؤثر، به کاهش خشونت و قتل زنان کمک می‌کند و گامی مهم در جهت تحقق عدالت اجتماعی در اقلیم کردستان و عراق است.
وی افزود که جرایم قتل زنان و نقض حقوق قانونی آنان باید با قاطعیت از طریق دین و قانون پیگیری شود و ابراز امیدواری کرد که نمایندگان زن منتخب، تلاش‌های ملموسی برای کاهش این جرایم و تضمین حقوق زنان در پارلمان اقلیم کوردستان انجام دهند.