آغاز طرح بازآفرینی فضاها و ساختارهای فرهنگی تخریب‌شده توسط قیوم‌ها
هنرمند برجسته سما عزل آسی، با اشاره به سیاست‌های همگون‌سازی فرهنگی که به شکل سیستماتیک توسط قیوم‌ها اِعمال می‌شود، تأکید نمود که پس از بازپس‌گیری شهرداری‌ها در انتخابات محلی، نخست باید نهادها و سازمان‌های فرهنگی و هنری را بار دیگر فعال و راه‌اندازی نمود.
مدینە مامداوغلو
آمد- با انتصاب قیوم‌های شهرداری‌های بە جای منتخبین حزب دوموکراتیک خلق‌ها در دو دوره انتخابات محلی سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۹، سیاست‌های سرکوبگرایانه علیه خلق کورد شدت بیشتری یافته است. نخستین اقدام قیوم‌ها، تعطیل نمودن نهادهای زنان و فضاهای فرهنگی-هنری مستقر در شهرداری‌ها بوده است. این گزارش حاکیست قیوم‌هایی که نهادهای مدنی زنان را تعطیل و فعالان فرهنگی-هنری را اخراج نموده‌اند، طی هشت سال گذشته نیز تمامی فعالیت‌های خود در حوزه‌های فرهنگ و هنر را با هدف همگون‌سازی فرهنگی دنبال کرده‌اند. علی‌رغم برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای پرهزینه، قیوم‌ها حتی یک گام عملی هم در راستای حفظ زبان و فرهنگ خلق کورد برنداشته‌اند.
هزینه‌های کلان جشنواره‌ها در برابر کمبود اعتبارات فرهنگی
قیوم‌ها منصوب طی این مدت کنسرت‌هایی را با حضور هنرمندانی که به ناسیونالیستی افراطی شهرت دارند، سازماندهی و برگزار نموده‌اند. قیوم‌ها که با برپایی برنامه‌هایی همچون «جشنواره راه فرهنگی سور»، «جشنواره خربزه»، «جشنواره انگور» و «جشنواره ییلاق» بە شهرت رسیده‌اند، میلیون‌ها لیر برای اجرای این رویدادها هزینه کرده‌اند. این در حالی است که آنها هیچ فعالیتی در رابطه با زبان و هنر کوردی انجام نداده و مانع از اقدام افراد و گروه‌های علاقمند نیز شده‌اند. گزارش‌ها حاکیست به هنرمندانی که قصد اجرای تئاتر یا کنسرتی به زبان کوردی در شهرستان‌ها را داشته‌اند، هیچ سالن و مکانی اختصاص داده نشده است. هنرمندان کورد اخراج‌شده توسط قیوم‌ها، با ایجاد فضاهای جایگزین فعالیت‌های هنری خود را به زبان مادری ادامه داده‌اند. گفتنی است، سما عزل آسی - هنرمند پیشکسوت کورد - در گفت‌وگویی با خبرنگار ما، وضعیت کنونی منطقه و انتخابات آتی محلی را بررسی کرد.
عدم تمکین هنرمندان مقابل سیاست‌های سرکوبگرایانه
سما عزل آسی که پیشتر به عنوان مربی در انجمن فرهنگ و هنر میزوپوتامیا واقع در شهر ماردین، فعالیت می‌کرده است، قبل از انتصاب قیوم‌ها در سال ۲۰۱۶، به فعالیت‌های هنری در شهرداری کیزیل‌تپه می‌پرداخته است. پس از اخراج وی توسط قیوم‌ها، وی به همراه تعدادی از هنرمندان کورد، انجمنی را تأسیس کرده و فعالیت‌های فرهنگی-هنری خود را در آنجا پی گرفته‌اند. بنابر اظهارات سما عزل آسی، وی در این مرکز به آموزش موسیقی و آواز به زبان کوردی به تمامی شهروندان از ۷ تا ۷۰ سال می‌پردازد. وی می‌گوید با وجود قیوم‌ها، آنها هرگز از زبان مادری و پیگیری فعالیت‌های فرهنگی-هنری خود دست برنداشته‌اند.
فضای باز هنری پیش از سرکوب خلاقیت‌ها
سما عزل آسی، در تشریح فشارها و محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی قیوم‌ها بر شهرداری‌ها، بیان داشت: پیش از انتصاب قیوم‌ها، فعالیت‌های فرهنگی-هنری گسترده و تأثیرگذاری را در منطقه دنبال می‌نمودیم. نهادهای متبوع ما در حوزه‌های تئاتر، تدریس زبان کوردی و موسیقی بومی، فعالیت‌های بااهمیت و پایداری را پیگیری می‌کردند. در آن مقطع، امکانات مطلوب‌تری نیز در اختیار داشتیم. این فعالیت‌ها با استقبال گسترده‌ای از سوی نسل جوان و کودکان مواجه می‌شد. فعالیت‌های ما در کلیه زمینه‌ها، مورد تأیید و تحسین عموم مردم قرار داشت. به‌ویژه انجام این فعالیت‌ها به زبان کوردی، چه از نظر ما و چه از منظر مردم، بسیار خرسندکننده بود. در آن برهه، بنده در انجمن هنری علی تمل به فعالیت مشغول بودم و روزانه در کنار هموطنان و در میان جمعیت، اقدام به خلق آثار هنری می‌نمودیم. ما از آزادی عمل لازم در پیشبرد امور فرهنگی-هنری برخوردار بودیم که این مسئله نیز برای مردم کاملاً محسوس بود.
تلاش برای حذف زبان کوردی از عرصه‌ی فرهنگی
بنابر اظهارات سما عزل آسی، وی با تأکید بر اینکه قیوم‌ها با هدف تعطیلی فعالیت‌های فرهنگی-هنری بر کرسی قدرت نشسته‌اند، افزودند: در آن برهه، تعداد زیادی از دوستان و همراهان ما بازداشت و تعدادی نیز تبعید شدند. تمامی اقدامات صورت‌گرفته در آن زمان، با هدف همگون‌سازی فرهنگی بود. هنرمندانی ترک را به شهرستان‌هایی همچون کزل‌تپه که مردم بومی آن به زبان ترکی تکلم نمی‌کنند، وارد شدند. آنها قصد داشتند هرآنچه متعلق به خلق کورد است را محو و از حافظه‌شان پاک کنند. قیوم‌ها می‌خواستند این مهم را از طریق برپایی کنسرت‌ها و جشنواره‌ها محقق سازند.
افزایش فعالیت هنری با وجود ممنوعیت‌های گسترده
وی ضمن اشاره به اینکه با وجود حملات و محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی قیوم‌ها، نه از پشتیبانی مردم دست کشیده و نه از پیگیری امور هنری، افزود: به عنوان یک زن و یک هنرمند در برابر این شرایط ایستادگی کرده و مبارزه نموده‌ام. مردم از طریق هنر و ارزش‌های فرهنگی‌شان، زنده و پویا هستند. برای حفاظت و حیات این ارزش‌ها، هر تلاش ممکنی به خرج داده‌ام. از سرگیری فعالیت‌ها پس از آن دوران، کار ساده‌ای نبود، ولی هیچ‌گاه تسلیم نشدم. اکنون نیز فعالیت‌های خود را در کلیه زمینه‌ها پیگیری می‌کنم. هیچ‌یک از عرصه‌هایی که آنها قصد محو آن را داشتند را خالی نگذاشته و از این پس نیز رها نخواهم کرد.
لزوم تاسیس مراکز فرهنگی-هنری در روستاها
سما عزل آسی با خواسته از همکاران حزبی خود مبنی بر اینکه پس از بازپس‌گیری شهرداری‌ها و خروج قیوم‌ها، در ابتدا فعالیت‌های فرهنگی-هنری را از سر گیرند، پیشنهاد نمود که در این زمینه، نهادهای مربوطه در همه‌جا مجدداً راه‌اندازی شده و "خانه‌های هنری" نیز در روستاها ایجاد گردد. وی با تأکید بر اینکه تنها بدین ترتیب می‌توان سیاست‌های همگون‌سازیِ اعمال‌شده طی سالیان گذشته را ملغی نمود، افزود: در این دوران باید فعالیت‌های قوی‌تر و گسترده‌تری داشته باشیم. با انجام کارهایی در همه عرصه‌های هنری و توسعه نهادهایمان و نیز برگزاری دوره‌ها و آموزش‌هایی در تمام حوزه‌های مرتبط با هنر کورد، تنها می‌توانیم سیاست همگون‌سازی را ملغی و زبان مادری و ارزش‌های فرهنگی را به کودکان و نوجوانان منتقل کنیم. بنابراین نخستین گام و اقدام ما باید از همین نقطه آغاز شود و به صورت پُربارتر و بدون وقفه پیگیری گردد.