برچم جودی

 

 کوبانی- زبان کوردی یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های جهان است که شامل ۵ گویش کورمانجی، سورانی، گورانی، دملکی و لری می‌باشد. زبان کوردی زبان اصلی ملت کورد است که قرن‌ها مورد حملات آسیمیلاسیون قرار گرفته است. اگرچه سرزمین کوردها یعنی کوردستان به چهار قسمت تقسیم شده و تلاش‌های زیادی شد که آنان را از زبان مادری دور کنند، اما کوردها به روش‌های مختلف زبان خود را حفظ کردند.

 در روز ۱۵ مه ۱۹۳۲ به رهبری جلادت علی بدرخان و چند نفر دیگر اولین مجله با حروف لاتین به نام هاوار در پایتخت سوریه یعنی دمشق منتشر شد. این رویداد تاریخی انقلاب بزرگی در عرصەی روشنفکری، فرهنگ، زبان و ادبیات کوردی به وجود آورد.  مجلەی هاوار که ۵۷ شماره منتشر کرد، به اصلی‌ترین مکتب کوردی و الهامبخش فعالان، پژوهشگران، ناظران و دوستداران این زبان تبدیل شد. به همین دلیل روز ۱۵ مه در سال ۲۰۰۶ به عنوان جشن زبان کوردی نامگذاری شد. با نامگذاری و اعلام این روز، همه ساله در روز ۱۵ مه، ملت کورد موضع خود را در برابر سیاست‌های اخلالگرانەای کە در حوزەی زبان، فرهنگ و هویت ملت کورد توسط نیروهای حاکم بر کوردستان انجام می‌شود، نشان می‌دهند.

روز ۱۵ مه پس از انقلاب ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲ به شکل برجستەتری گرامی داشتە می‌شود. انقلاب روژاوای کوردستان که یک انقلاب اجتماعی محسوب می‌شود، در عرصەی زبان و فرهنگ نیز انقلابی ایجاد نمود. در روژاوای کوردستان قبل از انقلاب به دلیل فشارهای رژیم بعث، فعالیت‌های زبان‌آموزی در حد یادگیری حروف الفبا محدود شده بود. پس از انقلاب، فعالیت‌ها در حوزەی زبان کوردی از طریق موسسەی زبان کوردی (SZK) آغاز شد، سپس مدارس، آموزشگاەها و در نهایت دانشگاەهایی در سطح روژاوای کوردستان و کانتون‌ها افتتاح شد. در منطقەی فرات دانشگاه کوبانی در سپتامبر ۲۰۱۷ تأسیس شد.  در کنار رشتەهای علمی، دانشکدەی زبان و ادبیات کوردی و عربی افتتاح شد.

 

اولین گروه در دانشگاه، گروه ادبیات و زبان است

هیوا محمدعلی، رئیس مشترک گروه زبان و ادبیات دانشگاه کوبانی، اطلاعات زیر را در مورد دانشکدەی ادبیات و زبان بیان کرد: زمانی که دانشگاه کوبانی در سال ۲۰۱۷ تأسیس شد، یکی از اولین گام‌ها افتتاح دانشکدەی زبان و ادبیات بود. ما در روژاوای کوردستان با الفبا و رسم‌الخط کوردی فعالیت خود را آغاز کردیم. سپس به پروسەی مدارس و آموزشگاەها رسیدیم و در نهایت دانشگاه تأسیس کردیم. ما این تحولات را انقلابی در زمینه یادگیری و آموزش زبان کوردی ارزیابی می‌کنیم. علاقەمندان زیادی به زبان مادری وجود دارد که هر ساله تعداد زیادی درخواست ورود به دانشگاه را دارند. در مدت این ۶ سال تاکنون دو گروه فارغ التحصیل شدەاند. بسیاری از فارغ التحصیلان در دانشگاه به عنوان همکر، مترجم و در حوزەی رسانە مشغول به کار هستند. پروسەی تحصیل در حوزەی زبان و ادبیات ۴ سال است و مطالب ادبی و زبان‌شناسی را دربرمی‌گیرد. در حوزەی زبان‌شناسی رشتەهای دستورزبان و مترجمی و خود زبان شناسی وجود دارد. برای دانشجویانی که سطح خواندن و نوشتن آنها ضعیف است، دورەهای کوردی برگزار می‌شود.

 

«تحصیل در حوزەی زبان و ادبیات کوردی به مقطع کارشناسی ارشد رسیده است»

هیوا محمدعلی با اشاره به اینکه فرصت تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در رشته ادبیات و زبان کوردی فراهم شده است، گفت: بخش ادبیات، شامل ادبیات کلاسیک و مدرن و رمان، تئاتر و بیان کوردی می‌باشد و در نهایت پروژەی فارغ التحصیلی وجود دارد که دانشجویان بر اساس آن ارزیابی می‌شوند. از سوی دیگر، مقطع کارشناسی ارشد زبان کوردی در دانشگاه کوبانی با کمک پروفسورها و اساتید دستورزبان و ادبیات کوردی در دانشگاەهای باشور و باکور کوردستان، بلژیک و پاریس افتتاح شده است که به صورت آنلاین یا حضوری تدریس می‌شود. اساتید ابتدا در دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد تحصیل می‌کنند که تخصص برخی از آنها در زمینه زبان و برخی در زمینه ادبیات است. پس از اتمام دورەی کارشناسی ارشد توسط اساتید، این فرصت برای دانشجویان نیز فراهم خواهد شد.

 

«ما از آموزش الفبا به سطح آموزش دانشگاهی رسیدیم»

هیوا محمدعلی، رئیس مشترک دانشکده زبان و ادبیات، اهمیت زبان و حفاظت از زبان کوردی را اینگونه تشریح کرد: زبان مهمترین چیز برای ملت‌هاست، وجود انسان به زبان گره خورده است. ملتی که با زبان مادری خود زندگی نکند، درس نخواند و آن را نیاموزد، چنین ملتی وجود وهستی خود را از دست می‌دهد. صدها زبان مختلف وجود دارد، اما قدرت‌های حاکم و سلطەگر هر روز زبان‌ها را از بین می‌برند. ملت کورد نیز قرن‌هاست که مورد حملات نسل‌کشی و آسیمیلاسیون قرار می‌گیرند. کوردها در هر کجا که زندگی کردەاند، تلاش‌هایی برای سرکوب فرهنگ و زبانشان صورت گرفته است. البته کوردها در برابر این سیاست‌های نسل‌کشی مقاومت کردند و تا حدودی از زبان خود محافظت کردند. اما پس از انقلاب ۱۹ ژوئیه در همه عرصەهای زندگی به ویژه در عرصه یادگیری و زبان انقلاب رخ داد. این انقلاب، انقلابی غنی و موثر بود. به ویژه اینکه ما به سطحی رسیده بودیم که دیگر سخن گفتن و اندیشیدن با زبان کردی انجام می‌شد. زمانی رژیم سوریه حتی برای سالمندان ما که نمی‌توانستند بخوانند و بنویسند، آموزش زبان عربی را تدریس می‌کردند. انقلاب ۱۹ ژوئیه این وضعیت را تغییر داد، به طوری که ما از سطح الفبا به سطح کارشناسی ارشد کوردی رسیدیم.

 

«خواندن، پژوهش و یادگیری زبان و ادبیات یک دستاورد ارزشمند است»

در دانشگاه کوبانی سیستم تدریس به زبان کوردی برای بخش علوم نیز ایجاد شده است. مدرس زبان کوردی فیدان حمو که از سال ۲۰۱۶ فعالیتش را آغاز کرده است، به مناسبت جشن زبان کوردی احساس خود را با آژانس ما در میان گذاشت: بعد از اینکه به دانشگاه راه یافتم، آرزوی من این بود که به آموزشگاه شهید ویان عماره در عفرین راه پیدا کنم. به دنبال علاقەام به زبان مادری و تاریخ خود رفتم و تحصیلاتم را در آموزشگاه به پایان رساندم. همانطور که مشخص است کوردها سال‌هاست با نسل‌کشی فیزیکی و فرهنگی مواجه بودەاند، من هم می‌خواستم نقش خود را در حفاظت از زبان کوردی ایفا کنم و زمینەی یادگیری زبان مادری را برای نسل‌های جدید ایجاد کنیم. به همین دلیل اگر امروز دانشگاهی هست که ادبیات و زبان کوردی تدریس کند، این یکی از بزرگترین دستاوردهای انقلاب ماست. این همچنین پاسخی است به آرزوی صدها تن از نویسندگان، زبان‌شناسان و دوستداران زبان کوردی. به همین دلیل است که ما بسیار خوش شانس هستیم که به زبان مادری خود درس خواندەایم و اکنون نیز به همین شیوه به نسل‌های جدید خود آموزش می‌دهیم.

 

«تدریس زبان و ادبیات کوردی همەی ممنوعیت‌ها را در ذهن وی برطرف کرد»

 از سال ۲۰۱۷ تاکنون دو گروه از دانشکدەی زبان و ادبیات دانشگاه کوبانی فارغ التحصیل شدەاند و گروه سوم نیز در شرف فارغ التحصیلی هستند. دلوین احمد دانشجویی که سومین سال است که در دانشکدەی زبان و ادبیات تحصیل می‌کند، با شور و شوق فراوان از عشق خود به زبان مادری صحبت کرد و گفت: دانشکده‌های زیادی در دانشگاه کوبانی وجود دارد، اما جالب‌ترین بخش برای من زبان و ادبیات کوردی بود. به همین دلیل این رشته را انتخاب کردم و تحصیل در این دانشکده برای من بسیار بامعناست. تا جایی که می‌دانم صحبت و درس خواندن به زبان ما ممنوع بود و وقتی که چنین فرصتی پیش آمد دویدم و آن را در آغوش گرفتم. این یک رویا بود، تا جایی که می‌توانم بگویم آرزوی ما این بود که بتوانیم تاریخ خود را به زبان مادری خود بخوانیم. من برای تحصیل در این رشتە خیلی زحمت کشیدم، به خصوص که خانەی من در روستا است و من برای رفت و آمد با موانعی روبرو هستم، اما من به درخواست خودم این کار را انجام دادم و سال به سال پیشرفت کردم تا اینکه به سال سوم رسیدم.

 

«وی برای تحقق رویاهایش بی‌وقفه مطالعه می‌کند»

دلوین احمد خاطرنشان کرد برای اینکه در رشتەی زبان و ادبیات کوردی تخصص پیدا کند، مقطع کارشناسی ارشد را هم می‌گذراند و گفت: قبل از تحصیل، سوالات و درگیری‌های زیادی در ذهنم وجود داشت اما پس از تحصیلاتم در این رشتە به پاسخ‌های خود رسیدم. ما ادبیات و زبان و فرهنگ و غیره را شناختیم. من روز فارغ التحصیلی‌ام را همچون رویا می‌بینم و احساس بسیار خوبی دارم، حتی بعد از فارغ التحصیلی، در مقطع کارشناسی ارشد نیز تحصیل خواهم کرد. تحصیل و آموزش یکی از اهداف اصلی من در زندگی است. به همین دلیل من به تحصیلاتم در دانشکدەی زبان و ادبیات کوردی بسیار افتخار می‌کنم. ما به جوانانی که زبان‌های دیگر را انتخاب می‌کنند می‌گویم فراموش نکنند که سال‌هاست بر ما ظلم می‌شود. ما باید به زبان مادری خود برگردیم، از آن محافظت کنیم و آن را ماندگار کنیم. امروز زمینە و فرصت‌هایی از هر لحاظ برای همه فراهم است، مدرسه، آموزشگاە و دانشگاه‌، حتی معلم و دکتر نیز وجود دارد.»