زهور المشرقی

تونس – فعالان زن تونسی خواستار تدوین سیاست‌های عمومی عربی برای مبارزه با معضل خشونت دیجیتالی شدند تا راه را بر عاملان خشونتی که پشت صفحه کامپیوتر یا تلفن همراه پنهان می‌شوند، ببندند.

روز جمعه ١٣ دسامبر، جبهه برابری و حقوق زنان اولین کنفرانس بین‌المللی خود را با عنوان «خشونت اعمال‌شده علیه زنان در فضاهای دیجیتال» برگزار کرد. این کنفرانس در راستای ارزش‌گذاری بر فعالیت‌ها و همکاری‌های جبهه و شرکای آن در پروژه مبارزه با خشونت دیجیتال که با فناوری تسهیل می‌شود، برگزار شد. جبهه برابری و حقوق زنان مطالعه‌ای جامعه‌شناختی انجام داده است که نشان می‌دهد فناوری‌های نوین منجر به افزایش دوچندان خشونت علیه زنان و خلق اشکال جدیدی از این خشونت شده‌اند. بر اساس این مطالعه، ۵۴٪ از زنانی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، به اشکال مختلفی از خشونت دچار می‌شوند.

براساس نتایج این مطالعه، اشکال خشونتی که در دنیای واقعی علیه زنان اعمال می‌شود، در پلتفرم‌های ارتباطی به‌راحتی تسهیل و گسترش می‌یابد، و همین امر این پدیده را به یکی از پیچیده‌ترین مشکلات تبدیل کرده است. این مطالعه که در هشت کشور انجام شده، نشان می‌دهد که ۷۰٪ از زنان فعال در سطح جهان عرب با خشونت سایبری مواجه بوده‌اند.

همزمان، جبهه برابری و حقوق زنان مطالعه‌ای حقوقی درباره قوانین قابل استفاده در مبارزه با این نوع خشونت در سطح ملی و بین‌المللی انجام داده است. این مطالعه بار دیگر بر اهمیت قانون شماره ۵۸ تأکید دارد که یکی از مهمترین دستاوردهای جنبش زنان به‌شمار می‌رود، زیرا تمامی اشکال خشونت را هدف قرار داده و با آن‌ها مقابله می‌کند.

علاوه بر این، جبهه برابری و حقوق زنان کارزار آگاهی‌بخشی با عنوان «شما حق ندارید از من سوءاستفاده کنید» راه‌اندازی کرده است. این کارزار که مخاطب آن نسل جوان و کاربران فناوری‌های نوین هستند، با هدف افزایش آگاهی اجتماعی درباره اشکال خشونت اعمال‌شده علیه زنان در فضاهای دیجیتال، پیامدهای آن و روش‌های مقابله با آن طراحی شده است.

هاجر ناصر، یکی ازبرجسته‌ترین بنیانگذاران جبهه برابری و هماهنگ‌کننده کارزار «شما حق ندارید از من سوءاستفاده کنید»، گفت: «جبهه برابری و حقوق زنان بر این باور است که مبارزه با خشونت دیجیتال بدون رویکردی فرابخشی و جامع امکان‌پذیر نیست.» وی افزود که اولین کنفرانس بین‌المللی جبهه برابری و حقوق زنان به‌عنوان نقطه‌ای برای گردهمایی طیف‌های مختلف برگزار شد. این کنفرانس نه‌تنها میزبان گروهی از دانشگاهیان و پژوهشگران از اسپانیا، فرانسه، دانمارک و بنین بود، بلکه فعالان و نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی و همچنین نمایندگان شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه فناوری نیز در آن شرکت داشتند.

هاجر ناصر این کنفرانس را فرصتی برای تقویت همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای عنوان کرد و بر اهمیت تبادل تجربیات و دانش در زمینه مبارزه با خشونت دیجیتالی علیه زنان تأکید کرد. وی همچنین به ضرورت تقویت گفت‌وگوها در خصوص هماهنگ‌سازی قوانین و چارچوب‌های مرتبط با حقوق زنان در فضای دیجیتال اشاره کرد.

هاجر ناصر همچنین با تأکید بر اهمیت مشارکت شرکت‌های خصوصی در توسعه راه‌حل‌های عملی و فنی برای مقابله با خشونت در فضاهای دیجیتال و مبارزه با پدیده مصونیت از مجازات، گفت: این تلاش‌ها با هدف حفاظت از حقوق زنان و دستیابی به برابری دیجیتال انجام می‌شود.

وی در ادامه‌ی صحبت‌های خود افزود: مبارزه برای برابری فقط به فضاهای عمومی و واقعی محدود نمی‌شود، بلکه به دنیای دیجیتال نیز که هم‌اکنون بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره زنان شده و به ابزاری برای تقویت تبعیض جنسیتی تبدیل شده است، گسترش می‌یابد. این فعال حقوق زنان ناصر همچنین با اشاره به اینکه جبهه برابری و حقوق زنان به دنبال آغاز گفت‌وگویی ملی گسترده درباره این موضوع است، گفت: جبهه برابری و حقوق زنان قصد دارد توصیه‌های عملی برای سیاستگذاران و نهادهای دولتی ارائه کند تا یک سیاست عمومی برای مقابله با این پدیده تدوین شود.

هاجر ناصر در پایان صحبت‌های خود همچنین از رسانه‌های محلی و بین‌المللی، جامعه مدنی و فعالان حوزه حقوق بشر دعوت کرد تا در افزایش آگاهی درباره مسائل زنان در عصر دیجیتال نقش ایفا کنند.

 

 

بسمه السوسی، نایب رئیس انجمن «ابصار» نیز گفت که از هر پنج زن دارای معلولیت در جهان، یک نفر از تبعیض مضاعف در ارتباط با دسترسی به آموزش و اطلاعات، دسترسی به عدالت، خدمات و دسترسی به فضای مدنی و سیاسی، سلامت باروری و جنسی رنج می برد. در سال‌های اخیر با توسعه فناوری، صحبت از فضای دیجیتال و خشونت علیه زنان دارای معلولیت، علاوه بر نگاه حقارت، افزایش یافته است، چرا که انگ از فضای فیزیکی به اینترنت یا فضای مجازی منتقل شده است. در نتیجه ناآگاهی و عدم آگاهی این قشر آسیب پذیر از زنان، خشونت، باج گیری و قلدری علیه آنها چند برابر شده است که توانایی‌های آنها را تضعیف می‌کند و ممکن است آنها را به ناپدید شدن از فضای دیجیتال و رها کردن آن از ترس چنین استثماری سوق دهد.

وی خاطرنشان کرد که فقدان قوانین خاص برای زنان دارای معلولیت، آنها را هدفمندتر کرده است، علاوه بر این، مطالعات و آماری وجود ندارد که به انواع خشونت علیه آنها رسیدگی کند. وی افزود: «زنان دارای معلولیت در جوامع مردسالار رنج زیادی را متحمل می‌شوند، زیرا نمی‌توانند به اطلاعات دسترسی داشته باشند، علاوه بر این، تخلفات علیه آنها به دلیل عدم وجود قوانین ویژه، یعنی قوانینی که شامل حریم خصوصی معلولیت می‌شود و مبارزه با خشونت سایبری، جرم انگاری نمی‌شود.»

 

 

فتحیه السعیدی، محقق جامعه‌شناسی، درباره مطالعات عرب که خشونت دیجیتالی را مورد توجه قرار می‌دهد، صحبت کرد، به ویژه مطالعه‌ای که توسط آژانس جمعیت سازمان ملل در سال ٢٠١۵ تکمیل شد و گفت:  سه چهارم زنانی که از فضای تسهیل شده توسط فناوری اطلاعات استفاده می کنند در معرض خشونت قرار گرفته‌اند، در حالی که مطالعه صندوق جمعیت سازمان ملل در سال ٢٠٢٢ در مورد خشونت سایبری نشان داد که بیشترین درصد مربوط به موضوع ارتباطات، فیس بوک و سپس اینستاگرام است.

وی با اشاره به اینکه ٧٠ درصد از فعالان زن در ٨ کشور عربی در معرض این نوع خشونت قرار گرفته اند، گفت: مشخص شده است که درصد شکایت زنان از این خشونت اندک است زیرا در غیبت قوانین جرم انگاری این خشونت فایدەای در شکایت نمی‌بینند.

او توضیح داد که نظرسنجی انجام شده توسط موسسه ملی آمار در سال ٢٠١۶ نشان داد که ١۴.۴ درصد در معرض خشونت قرار گرفته‌اند و فیس بوک با ٨٠ درصد برجسته ترین و منبع اصلی این خشونت بوده است.

وی بر اهمیت تدوین سیاست‌های عمومی با رویکرد و چشم‌اندازی روشن که سعی در محدود کردن این پدیده دارد، تاکید کرد.