مرکز خبر- طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر نزدیک به ۲۹۰ میلیون فرد دارای آسیب بینایی در مناطق مختلف جهان وجود دارد که حدود یک پنجم این جمعیت را نابینایان و مابقی را افراد کم‌بینا تشکیل می‌دهند. همچنین براساس آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران، حدود ۸۵۰ هزار نفر دارای آسیب بینایی در ایران زندگی می‌کنند که تنها حدود ٢٢٠ هزار از آنان تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند.

افراد نابینا و کم‌بینا در هر جامعه‌ای برای داشتن یک زندگی حداقلی، با مشکلات و چالش‌های زیادی مواجه هستند. یکی از بزرگترین چالش‌ها و مشکلات پیش روی نابینایان، آموزش است.

سازمان ملل متحد در سال ٢٠١٩ برای افزایش آگاهی در مورد اهمیت خط بریل به عنوان وسیله‌ی ارتباطی برای افراد نابینا و کم‌بینا، ۴ ژانویه را روز جهانی خط بریل نام نهاد. سیستم بریل در دو قرن گذشته برای کمک به آموزش کسانی که مشکل کم‌بینایی و یا نابینایی دارند استفاده شده است.

روز جهانی خط بریل، روز تولد شخصی به نام لوئی بریل است که سیستم خواندن و نوشتن را برای میلیون‌ها فرد نابینا در کل جهان آسان کرده است. اگر چه این روز، در تمامی کشورها تعطیل اعلام نشده است، اما روز جهانی بریل فرصتی برای معلمان، نیکوکاران و سازمان‌های غیردولتی است تا در مورد مشکلات پیش روی افراد نابینا آگاهی‌سازی کنند و اهمیت کار با بریل را گوشزد کنند و در نتیجه باعث می‌شود که افراد اهمیت فرصت‌های خواندن و یادگیری و کار با بریل را بیشتر درک کنند.

 

تاریخچه روز بریل ، خط مخصوص روشندلان

کاشف خط بریل در چهارم ژانویه‌ی سال ١٨٠٩ متولد شد. لوئیس بریل یک فرد نابینا بود که در یک تصادف، بینایی هر دو چشمان خود را از دست داده بود، اما توانست از همان دوران کودکی خودش را با این شرایط وفق دهد. او به طور کل توانایی بینایی نداشت اما در تحصیل توانست درجات خوبی را کسب کند و در سنین جوانی به سطح بالایی از تحصیلات در فرانسه رسید. او در دوران تحصیل توسط ارتش چارلز باربی تشویق شد و یک سیستم کد گذاری را ابداع کرد که به افراد نابینا اجازه خواندن و نوشتن با سرعت بالا را می‌داد. بریل نتایج سخت کوشی‌اش برای همنوعان خود را برای اولین بار در سال ١٨٢۴ مشاهده کرد. یعنی دقیقاً ١۵ سال بعد از این که نابینا شده بود.

او در سال ١٨٢٩ اولین کتاب در مورد سیستم ابداعی خودش به نام «روش نوشتن کلمات، موسیقی، و آوازها از طریق نقاط برای افراد نابینا و روش تنطیم آن ها» (Method of Writing Words, Music, and Plain Songs by Means of Dots, for Use by the Blind and Arranged for Them”.) را برای افراد نابینا منتشر کرد.

 

 

شیوه نوشتن در خط بریل

جهت نگارش خط بریل در فارسی از چپ به راست و در انگلیسی از راست به چپ است. بریل حروف الفبا و اعداد را درون مستطیل‌هایی به صورت ٢ ستون سه نقطه‌ای نشان می‌دهد. سادگی ایده‌ی او باعث شد که کتاب‌های بریل در مقیاس بزرگ و در فرمت‌های مختلف به چاپ برسند و هزاران فرد نابینا بتوانند با نوک انگشتانشان این نقاط را بخوانند و لذت ببرند.

خط بریل از ترکیب یک تا شش نقطه تشکیل می‌شود. الفبای هر خطی، خواه لاتین، عربی یا چینی با قراردادهای مشخص هر خط، کد گذاری می‌شود. به عنوان نمونه پنج نقطه که سه ضلع یک مستطیل را تشکیل‌ می‌دهند، در خط فارسی با «صاد» و در خط لاتین با «و» و در زمینه‌ی تجاری نیز با علامت «&» مشخص می‌گردد. از آنجا که بریل یک کد است، تمامی زبان‌ها و حتی موضوعات خاص مانند ریاضیات، موسیقی و برنامه نویسی کامپیوتر را نیز می‌توان در بریل خواند و نوشت.

 

خواندن خط بریل

افراد نابینا برای نوشتن به تجهیزات و ابزار خاصی نیاز دارند. آن‌ها می‌توانند با لمس کردن سلول‌های بریل و ایجاد نقطه بر روی کاغذ با قلم مخصوص جمله‌ها را بنویسند و برای خواندن نیز از سرانگشتان خود استفاده می‌کنند. از دیگر ابزار پیشرفته‌تر نوشتار خط بریل ماشین تحریر بریل، انگشتانه‌ی بریل و تلفن بریل است. این روزها در بعضی از کشورها خط بریل در آسانسور، فرودگاه، ایستگاه قطار، فرم‌های اداری، رسید بانکی و منوی رستوران‌ها نیز مشاهده می‌شود.