رانيا عبدالله

یمن- بسیاری از افراد تیره پوست در یمن که به عنوان حاشیه‌نشین شناخته می‌شوند، به ویژه زنان، در نتیجه وخامت اوضاع اقتصادی، عدم آگاهی و حاشیه‌نشینی. فاقد مدارک شناسایی هستند که اطلاعات شخصی و اطلاعات زندگی آنها را ثابت می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد پاسپورت بگیرند یا حتی فرزندان خود را در مدارس ثبت نام کنند.

سحر احمد یکی از زنان تیره پوست یمن است که به «حاشیه‌نشین» شناخته می‌شوند و با اینکه ٢۵ سال سن دارد اما شناسنامه ندارد. به گفته خودش، به دلیل مشکلاتی که برایش پیش آمده بود برای دریافت شناسنامه به سازمان ثبت احوال و ثبت احوال مراجعه نکرده است. او می‌گوید: از ما مبلغی می‌خواهند، حتی اگر از نظر بسیاری ناچیز باشد اما برای ما مبلغی است که توانایی پرداخت آن را نداریم. آنها همچنین از ما شناسه می‌خواهند که موضوع را پیچیده‌تر می‌کند و باعث می‌شود از گرفتن کارت خودداری کنیم، زیرا به سختی می‌توان فردی خارج از خانواده را پیدا کرد تا به ما معرفی کند.  

 

قانون و مشکلات

قانون وضعیت مدنی یمن تصریح نمی‌کند که هیچ گروهی از جامعه یمن از حق دریافت شناسنامه یا کارت شناسایی محروم باشند. ماده ۴٩ قانون وضعیت مدنی تصریح می‌کند که هر شهروند یمن که به سن شانزده سال رسیده است باید از قانون وضعیت مدنی و اداره ثبت احوال مستقر در منطقه خود شناسنامه دریافت کند. اگر سرپرست خانواده شد، باید درخواست اعطای کارت خانواده را ارائه دهد. این در حالی است که اکثر افراد تیره پوست یا به اصطلاح حاشیه نشینان از داشتن مدرک هویتی محروم هستند.

مشکلات در به دست آوردن هویت شخصی برای گروه به حاشیه رانده شده توسط الزامات اداره وضعیت مدنی و ثبت احوال مانند، آوردن مدرکی دال بر سکونت در یکی از مناطق یا شناسایی نمایندگان محله (رئیس محله)، نشان داده شده است. این یک چالش برای آنها است، زیرا بیشتر حاشیه‌نشینان در شهرک‌های حلبی‌نشین (المهاوی) زندگی می‌کنند، بسیاری از آنها سیار هستند و در بخش‌های غیررسمی کار می‌کنند. چالش دیگر هزینه صدور شناسنامه شخصی است که به طور متوسط ​​حدود ١٠ هزار ریال یمنی معادل ۶ دلار آمریکا است.

در این خصوص، مریم سعید پنجاه ساله نیز معتقد است که نیازی به شناسنامه و مدارک شناسایی ندارد و تنها چیزی که به گفته خود نیاز دارد تامین غذای خانواده‌اش است و این تنها چیزی است که برای آنها مهم است. از این رو او برای گرفتن مدارک شناسایی و حتی شناسنامه برای فرزندانش اقدام نکرده است. او می‌گوید: ما در محله‌های خود (خانه‌های حلبی) زندگی می‌کنیم و هیچکس ما را نمی‌شناسد و حتی با بقیه جامعه هم ادغام نشده‌ایم.

یونیسف، آکسفام و اتحادیه زنان یمن صدور شناسنامه و کارت شناسایی شخصی را برای گروه‌هایی از مردم حاشیه‌نشین به عنوان مداخله‌ای برای رسیدگی به وضعیت آنها و تسهیل روند دریافت کمک، تسهیل کردند.

غدیر عدنی، روزنامه‌نگار، عدم آگاهی کافی را دلیل عدم تمایل این گروه به دستیابی به مدرک هویت دانست: در مورد عدم تمایل برای دریافت شناسنامه یا مدرک هویت، عدم آگاهی از اهمیت اخذ آن چه مربوط به شناسنامه یا کارت شناسایی باشد، عدم آگاهی این گروه دلیل اصلی نداشتن مدارک هویتی است.

وی خاطرنشان کرد که: نداشتن شناسنامه برای این گروه خطراتی را به همراه دارد، زیرا آنها ناشناس می‌شوند. از آنجایی که کارت نشان دهنده ملیت و هویت یک فرد است، این امر باعث می‌شود که آنها در معرض مشکلات زیادی قرار گیرند و از ابتدایی‌ترین حقوق محروم شوند. در اینجا سازمان‌ها و فعالان علاقه‌مند می‌توانند تا به خانه‌های این افراد حاشیه‌نشین رفته و اهمیت داشتن مدارک شناسایی رسمی را به آنها آموزش دهند.

 

 

سالی علی به نوبه خود گفت که اکثر حاشیه‌نشینان به دلیل مشکلاتی که در طی مراحل تهیه آن کارت شناسایی به دست نمی‌آورند، ممکن است وضعیت اقتصادی این گروه و عدم آگاهی باشد که یکی از مهم‌ترین دلایل آن تلقی می‌شود. او گفت: فقدان مدارک هویتی افراد حاشیه نشین، آنها را از خدمات اولیه محروم می‌کند. امیدواریم به مراکز جمعیتی مراجعه کنیم تا در مورد صدور گواهی هویت به آنها آموزش دهیم.

بنیاد آینده برای جوانان و توسعه، دلایل نداشتن شناسنامه یا اسناد رسمی گروه‌های حاشیه‌نشین یا سرپرست خانواده‌ها را علاوه بر هزینه‌هایی که برای حاشیه‌نشینان گران تلقی می‌شود و توان پرداخت آن را ندارند، ناشی از ناآگاهی قانونی، وخامت جنبه اقتصادی این قشر و دشواری تعریف نمایندگان محله‌ها به دلیل برخی موارد می‌داند. ترس از شناسایی شدن آنها به دلیل تحرک بیشتر در مناطق باعث محرومیت آنها از کارت رسمی شده و در نتیجه فرزندانشان را از شناسنامه محروم می‌کنند.

به گفته بنیاد آینده که دغدغه حاشیه‌نشینان را دارد، مداخله برخی سازمان‌ها برای صدور هزار کارت برای قشر حاشیه‌نشین در شهر تعز صورت می‌گیرد و هنوز موارد زیادی برای تسهیل فرآیند دریافت مدارک شناسایی از این دسته وجود دارد.