تأثیر زلزله هاتای بر حوزه آموزش همچنان ادامه دارد
کارکنان بخش آموزش که در شرایط دشوار در هاتای کار می‌کنند و تلاش دارند خود را از پیامدهای ویرانگر زلزله نجات دهند، هم‌زمان بر ضرورت یافتن راه‌حل‌هایی برای وضعیت دانش‌آموزان محروم تأکید می‌کنند.
بنفش استرک
هاتای- سه سال پس از زلزله‌ای که در فوریه‌ی ۲۰۲۳ ترکیه را لرزاند، هاتای همچنان با چالش‌های جدی در زمینه‌ی آموزش، حمل‌ونقل و حمایت روانی مواجه است. در این میان، فشارهای خانوادگی و اجتماعی تشدید شده و دختران و معلمان زن بیش از دیگران از این وضعیت آسیب می‌بینند.
سویلای المــاس، آموزگار، در این مورد توضیح داد که حدود سه سال از وقوع زلزله گذشته، اما چالش‌ها همچنان بسیار بزرگ‌اند. اگرچه برخی جنبه‌ها تغییراتی اندک داشته، اما این تغییرات پاسخگوی نیازها نیست.
او افزود پیامدهای زلزله در گذشته با پیامدهای امروز متفاوت است؛ در حالی‌که شهر دوباره در حال بازسازی است، مشکلات دیگری متناسب با واقعیت کنونی پدیدار شده‌اند. این شرایط مستقیماً بر معلمان، دانش‌آموزان و کل جامعه تأثیر می‌گذارد.
از مهم‌ترین چالش‌هایی که او برشمرد، مشکل حمل‌ونقل بود؛ به‌طوری‌که مسیر پنج‌دقیقه‌ای می‌تواند به سفری ۲۵ دقیقه‌ای تبدیل شود. او توضیح داد که وسایل نقلیه هنوز وابسته به بخش صنعتی‌اند و بحران حمل‌ونقل حل نشده است. عملاً سیستم حمل‌ونقل عمومی کارآمدی وجود ندارد و بسیاری ناچار به استفاده از سرویس‌های رایگان هستند.
«دختران به دلیل فشارهای خانوادگی از مدرسه دور می‌شوند»
سویلای المــاس در توصیف وضعیت مدارس به افزایش نرخ ترک تحصیل اشاره کرد و تأکید نمود که دختران بیشتر تحت‌تأثیر مشکلات حمل‌ونقل و فشارهای خانوادگی قرار می‌گیرند، به‌خصوص مسئولیت‌های مربوط به مراقبت و نگهداری، که بسیاری از آنان را از ادامه‌ی تحصیل بازمی‌دارد.
او افزود شرایط اقتصادی نیز مادران را مجبور می‌کند در خانه بمانند و همین، مسئولیت مراقبت از سایر کودکان را به دوش دختران می‌اندازد، که خود بخشی از مشکل است. همچنین دانش‌آموزانی که یک روز قادر به حضور در مدرسه‌اند، ممکن است روز دیگر به‌دلیل مشکلات حمل‌ونقل یا شرایط جوی نتوانند به مدرسه بروند.
«حمایت روانی-اجتماعی ارائه نشده است»
او در ادامه از نبود فضاهای اجتماعی در هاتای سخن گفت و آن را معضل مشترک بسیاری از ساکنان توصیف کرد. او توضیح داد که معلمان پس از پایان ساعات کاری خود، مکانی برای ارتباط اجتماعی یا داشتن یک زندگی اجتماعی عادی ندارند، و تعداد این فضاها بسیار محدود است. آثار زلزله همچنان بر زندگی روزمره‌ی آنان سایه انداخته است.
او افزود که نبود احساس امنیت در خانه‌ها به ویژه در نبود هرگونه برنامه‌ی حمایتی روانی- اجتماعی عبور از دوران پساصدمه را بسیار دشوار می‌کند. او تأکید کرد که هیچ نوع حمایتی نه برای معلمان، نه برای دانش‌آموزان و نه برای هیچ گروه دیگری از جامعه ارائه نشده و آثار شوک ناشی از زلزله تا امروز باقی است.
سویلای المــاس تأکید کرد که مسئولیت مراقبت از کودکان، به‌ویژه با نبود امکان دسترسی به مهدکودک، کاملاً بر دوش زنان شاغل است، و بار مسئولیت‌های خانوادگی روز به روز سنگین‌تر می‌گردد.
او اشاره کرد این فشارهای طاقت‌فرسا باعث می‌شود خانواده‌ها نتوانند بودجه‌ای برای فعالیت‌های بیرون از خانه اختصاص دهند، که مردم را در خانه محصور می‌کند. نبود زندگی اجتماعی تأثیرات منفی فراوانی بر جای می‌گذارد؛ زیرا فعالیت‌های اجتماعی به‌طور مؤثر سلامت روان و جسم را تقویت می‌کنند. وقتی این بخش حذف می‌شود، مشکلات کنترل خشم به شکل واضحی بروز می‌کند. مدارس نیز تحت‌تأثیر این شرایط با کمبودهای متعددی مواجه‌اند، که از عمق چالش‌های موجود حکایت دارد.
«مردم هاتای از سر دلتنگی بازگشتند»
در زمینه‌ی مهاجرت در بخش آموزش، او اشاره کرد که میزان مهاجرت به ویژه به مرسین، آنکارا، آدانا و آنتالیا بسیار بالا بود. «در ابتدا، به‌دلیل تعلق و عشق مردم هاتای به شهرشان، بسیاری می‌خواستند تنها یک سال پس از مهاجرت بازگردند. برخی واقعاً بعد از یک سال برگشتند. داده‌ی دقیق نداریم، اما در دو سال گذشته تعداد بازگشتی‌ها بیشتر هم شده است. بااین‌حال، مشکل بزرگ، مسکن بود؛ مردم مجبور بودند خانه‌های جدید بخرند و هزینه‌های زیادی بپردازند یا در خانه‌های مشترک بزرگ با خانواده‌ها زندگی کنند.»
او افزود: «در این خانه‌های بزرگ، مسئولیت‌ها و کارهای خانگی بسیار افزایش یافته است. همچنین، چون مرکز شهر دیگر وجود ندارد، مردم در مناطق دورتر مانند روستاها و حومه‌ها ساکن شدند. اما اگر محل کار یا مدرسه‌ی آنان در مرکز شهر باشد، باید هر روز مسیرهای طولانی طی کنند. با مشکل حمل‌ونقل موجود، این سفرهای طولانی بسیار خسته‌کننده شده و بسیاری از بازگشته‌ها در روستاها ساکن شده‌اند.»
در مورد پروژه‌های مسکن «توکی» که پس از زلزله آغاز شد، گفت: «خانه‌های توکی بیرون شهر و در مناطق کوهستانی قرار دارند. این مناطق از نظر زلزله امن‌ترند، اما به‌دلیل مشکلات حمل‌ونقل و نبود سیستم حمل‌ونقل عمومی، این خانه‌ها تنها برای کسانی مناسب‌اند که وسیله‌ی نقلیه‌ی شخصی دارند. برای دیگران، مشکل بزرگ‌تر است؛ به همین دلیل مردم اقامت در کانکس‌ها را ترجیح می‌دهند.»
او اشاره کرد که اخیراً اعلام شده کانکس‌ها جمع‌آوری خواهند شد و این تصمیم در هفته‌ی اول نوامبر تأیید شده است: «این تصمیم قابل درک است، اما به‌طور خاص معلمانی را شامل می‌شود که قربانی مستقیم زلزله نبودند اما بعد از زلزله منصوب شدند، خانواده‌هایی که دو حقوق دریافت می‌کنند، و معلمانی که کلید خانه‌های خود را تحویل گرفته‌اند اما هنوز قادر به نقل مکان نیستند.»
او همچنین افزود که مشکلات متعدد در مسکن‌های جدید وجود دارد: «مشکلات زیرساختی، مشکل تأمین آب، مشکل لوله‌کشی و قطعی برق در سراسر شهر ادامه دارد. متأسفانه آموزش در چنین شرایط ناسالمی نمی‌تواند ادامه یابد.»
«دانش‌آموزان در یک آزمون یکسان شرکت کردند»
تمام کارکنان بخش آموزش در شهر تأیید می‌کنند که دانش‌آموزان هاتای نسبت به مناطق دیگر ترکیه در وضعیت محروم‌تری قرار دارند. سویلای المــاس بر این موضوع تأکید کرد و گفت: «تا ماه سوم، کلاس‌های مدارس تجمیعی فقط نیم ساعت برگزار می‌شد، در حالی‌که زمان استاندارد کلاس در سراسر ترکیه ۴۰ دقیقه است.»
او افزود: «دانش‌آموزان بسیاری از حقوق خود را از دست دادند و هر کلاس تنها ۱۰ دقیقه طول می‌کشید. با این‌حال، همین دانش‌آموزان که این محرومیت‌ها را تجربه کردند، بعدها در همان آزمون سراسری شرکت داده شدند و به همان روش ارزیابی شدند. هیچ حمایتی برای جبران این محرومیت‌ها به آنان ارائه نشد. در کانکس‌ها محیط آموزشی مناسبی وجود نداشت و زمان کلاس‌ها کوتاه‌تر بود. اکنون مدارس جدید ساخته شده‌اند، اما هنوز نمی‌دانیم این مدارس تا چه اندازه با مشکل گرمایش روبه‌رو هستند.»
او همچنین بر نقش زنان در این مسئله تأکید کرد و به بار مسئولیت خانوادگی اشاره نمود: «این مسئله همه‌جا دیده می‌شود. نقش زنان تنها تدریس در مدرسه نیست؛ آنان هنگام بازگشت به خانه از فرزندانشان مراقبت می‌کنند و اگر فرد سالمندی در خانه باشد، از او نیز مراقبت می‌کنند. این مسئولیت‌ها بار سنگینی بر زندگی آنان تحمیل می‌کند. نیاز به انعطاف‌پذیری بیشتری وجود دارد.»
«زنان در سازوکارهای تصمیم‌گیری مشارکت ندارند»
او توضیح داد که: «به‌دلیل مسئولیت‌هایی که زنان بیرون از خانه و مدرسه برعهده دارند، زمانی برای مشارکت در سازوکارهای تصمیم‌گیری یا حضور اضافی در این فضاها ندارند. بنابراین عملاً گزینه‌ای برای آنان باقی نمی‌ماند. این مسئله کاملاً با بار مسئولیت‌های خانوادگی مرتبط است. ما به‌عنوان اتحادیه خواستار حل این مشکل هستیم.»
سویلای المــاس یادآور شد که سه سال از وقوع زلزله در این منطقه گذشته است: «باید این واقعیت پذیرفته شود. باید پذیرفت که این وضعیت تراژیک همچنان ادامه دارد. هاتای نباید فراموش شود و باید از آن حمایت شود.»