٧۵سال پیش، در شرق کوردستان همزمان با تشکیل جمهوری کوردستان، اتحادیەی زنان کوردستان تشکیل و با هدف بە چالش کشاندن جامعەی مردسالار کوردستان فعالیت خود را آغاز کرد.

 

شهلا محمدی

با آغاز فعالیت‌ها و جنبش‌های ملی کورد زنان نقش کارایی در این جنبش‌ها داشتەاند، جنبش‌‌هایی کە علیە تبعیض نژادی رژیم‌های مختلف ایران فعالیت داشتە و در این زمینە بە مبارزە پرداختەاند. زنان کورد با رنگ و بوی زنانە بە مبارزە علیە تبعیض پرداختند، تشکیل سازمان‌ها و اتحادیەهای زنان از جملە مهمترین دستاوردهای آنان محسوب می‌شود.

 

 

١۴ مارس ١٩۴۶ پس از تشکیل جمهوری کوردستان در مهاباد، زنان حزب دمکرات کوردستان  در راستای تحقق اهداف خود "اتحادیە یایان" را بنیاد نهادند، مینا قاضی بە عنوان رئیس این سازمان  انتخاب شد. شاە سلطان فتاحی قاضی، زیبا ایوبیان، کلثوم سلطانیان، سلطنت دولت‌زادە، وجیهە شجاعی، ایران بلوری خلیفە آمین، رعنا فروهر، نزاکت حاجی رشیدی، خدیجە حیدری، کبری عظیمی و عصمت دختر مینا قاضی از جملە زنانی بودند کە بە عضویت سازمان درآمدە و برای آگاە ساختن زنان و آشنایی جامعە با حقوق زنان تلاش کردند و بدین گونە فعالیت زنان در عرصەهای اجتماعی و سیاسی آغاز شد.

 

کار و فعالیت این سازمان خاص شرق کوردستان بود اما زنان بخش‌های دیگر کوردستان نیز چشم امید بە آن دوختە و حمایت خود را از این اتحادیە اعلام کردند، در جنوب کوردستان(باشور)، حپسە خان نقیب از شهر سلیمانیە و  نجیبە خان از شهر کوی سنجق (کویە) حمایت خود را از اتحادیە یایان اعلام کردند و آن را سرمشق کار خود را قرار دادند.

 

اهداف این  اتحادیە

 از دوران تشکیل اتحادیە با هدف پیشبرد مبارزات ملی، آگاەسازی زنان، مشارکت زنان در عرصەهای اجتماعی و آموزش زبان آغاز بە کار کرد، بسیاری از زنان بە دلیل وجود این اتحادیە توانستند در عرصەهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعە نقش داشتە باشند. دو هدف برتر اتحادیە زنان دمکرات کورددستان، پیشبرد مبارزات ملی همزمان با دستیابی بە حقوق زنان و ایجاد برابری در جامعەی کوردستان بود.

 

با پایان  دوران جمهوری کوردستان و پس از کودتای مرداد سال ١٣٣٢ شمسی علیە دولت مصدق، این اتحادیە بە تعلیق درآمد، با بە تعلیق درآمدن این اتحادیە اما زنان کورد نا امید نشدە و در پی فرصتی برای تشکیل دوبارەی آن بودند. با انقلاب ۵٧ در ایران و تغییراتی سیاسی-اجتماعی کە در کوردستان بو وجود آمد، بار دیگر اتحادیەی زنان دمکرات کوردستان سازمان‌دهی شد و فعالیت خود را آغاز کرد.

در دوران انقلاب خلق‌ها در ایران کە خلق کورد از پیشگامان مبارزە علیە دیکتاتوری سلطنت پهلوی بودند، زنان کورد نقش برجستەای داشتند و در بسیاری از سازمان‌‌ها و احزاب کورد بە فعالیت می‌پرداختند، پس از بر سر کار آمدن جمهوری اسلامی و انحراف انقالب خلق‌های ایران از اهداف خود، زنان عضو این سازمان‌ها در جبهەی مبارزە علیە تبعیض ملیتی قرار گرفتند.

اتحادیەی زنان دموکرات نیز یکی از این سازمان‌ها بود کە باهدف مبارزە با تبعیض ملی و جنسی ادامە داد.

بسیاری از پیشمرگان این سازمان از جملە "تبریز رحمانی" با نام مستعار چنور میراوی" در مبارزە علیە تبعیض جان باختند.

تبریز رحمانی متولد سال ١٣۵٠ و یکی از روستاهای اطراف سنە و از اعضای فعال اتحادیەی زنان دمکرات کوردستان بود، وی علاوەبر مبارزات ملی در راستای آگاەسازی جامعە کوردساتن نسبت بە حقوق زنان تلاش می‌کرد.

از دیگر زنانی شانختە شدەی این اتحادیە سکینە جوانمرد بود کە سال‌های بسیاری از زندگی خود را در زندان‌های رژیم ایران گذراند.

اتحادیەی زنان دمکرات کوردستان ایران اکنون نیز بە کار و فعالیت خود در رابطە با آگاەسازی زنان و تحقق اهداف این اتحادیە فعالیت دارد و تاکنون چهار کنگرەی این اتحادیە تشکیل شدە است.