نوشو، دست خط نوشتاری زنان است، که میتوان گفت؛ ساده شده حروف چینی است. این خط به طور انحصاری، در اختیار زنان روستای ''جیانگیونگ''، در استان هونان، در جنوب چین قرار داشته است. این خط را زنان چینی اختراع کردەاند، چون قرنها،  به علت جداسازی جنسیتی دسترسی کمتری به آموزش و خواندن و نوشتن داشتند، این خط را جهت ارتباط خود، با دیگرزنان، به کار می‌بردند. آخرین بازمانده‌ای که به نوشتن این خط مسلط بود در دهه ۹۰ میلادی درگذشت و امروزه دانستن، این زبان فقط به چند محقق زبان‌شناس محدود شده‌است.

 

مرکز خبر

 

 زبان نوشو، ریشه در خط استاندارد چینی، هانزی دارد و بعد از قرن ۳ میلادی ساخته شده‌است. این خط برای نوشتن یکی از گویش‌های محلی چینی، بەنام ''ژیانگانگ توهوآ'' است،  که توسط بخشی از مردم استاد هونان صحبت می‌شود.

در گذشتە، دانش این دست خط از مادر به دختر انتقال داده شده و هیچ مردی قادر به خواندن آن نبود، هرچند مردان از وجود این زبان آگاهی داشتند. استفاده از این دست خط، برای ارتباطات میان بستگان و دوستان صمیمی زنان، در جامعه ای به شدت مردسالار رواج داشت.

در حقیقت، وجود خط نوشو را به خواهران سوگند خورده یا ''لائوتانگ''، ربط می‌دهند. درواقع ارتباطات ''لائوتانگ'' و سوگند یادشدەی بین دختران یک روستا در زمان بچگی، با نامەهایی که با دست خط نوشو نوشته می‌شد، انجام می‌گرفت. هرچند که این دختران، ارتباط کمی باهم  داشتند، اما این سوگند آنها را تا پایان عمر به همدیگر ربط می‌داد، حتی اگر این دختران ازدواج کرده و نقل مکان می کردند.

چون زنان متاهل روستا، روابط بسیار محدودی با هم داشتند و معمولا بیشتر آنها به علت فضای شدید مرد سالار در خانەها محبوس بودند، روابط  این زنان با هم، یا همان لائوتانگ، با رد و بدل کردن نامه هایی با دست خط نوشو زنده و پویا باقی می ماند، که این امربرای زنان آن روستا، امری حیاتی تلقی می‌شد.

سابقه ی خطاطی نوشو را، می توان در پارچه های گلدوزی شده، مانند دستمال ها، لحاف ها، بادبزن ها، نامه ها و متون شرح حال زندگی زنان یافت. یکی از رایج ترین این اسناد سان ژوشو(Sanzhaoshu) می باشد، این سند کتاب محرمانه ای است که، در سومین روز ازدواج، به عروس می دادند و در حقیقت توسط مادر عروس، بستگان و دوستانی که زن بودند، نوشته می شد و حاوی پیام هایی بوده که امید به آینده ای سرشار از شادی را برای عروس بازگو کرده و ناراحتی خود را از رفتن او اعلام می کردند.

 

 

کشف و مطالعه ی نوشو

تا دهه ی ٦٠ میلادی کسی خارج از استان هونان، از وجود نوشو خبر نداشت، تا اینکه پیرزنی در یک ایستگاه قطار از حال رفته و توجه پلیس را به خود جلب می‌کند، در میان متعلقات آن پیرزن، اسنادی پیدا شد که به صورت رمزی و با دست خطی کاملا ناآشنا، نوشته شده بود و همین موضوع باعث ایجاد سوءظن شده و در نهایت منجر به بازداشت او به جرم جاسوسی شد.

تنها پس از هرج و مرج انقلاب فرهنگی بود، که این دست خط در نهایت، مطالعه و مستندسازی شد و اولین لغت نامه ی نوشو، در سال ٢٠٠٣ منتشر شد.

 

شیوەی نوشتاری دست خط  نوشو

ضربه هایی که نوشو را ایجاد می کنند، از نقطه ها، خطوط عمودی و قوس ها تشکیل شده اند. مانند متون چینی سنتی، نوشو نیز از بالا به پایین نگارش شده و ستون های نوشته شده از راست به چپ قرار می گیرند. اما کاراکترهای استاندارد، زبان چینی هانزی  بیشتر حاوی معانی هستند تا تلفظ ها، نیمی از کاراکترهای نوشو آوایی هستند و بقیه ی آنها نیز همان کاراکترهای، هانزی هستند که اصلاح شده اند.

هرچند نوشو را با عنوان زبان زنان می شناسند، اما در حقیقت یک دست خط است و زنانی که از نوشو استفاده می کردند، در حین نوشتار از قواعد و کلمات گویش محلی خود، استفاده می کردند.

 

چگونە نوشو افول کرد

به نظر می‌رسد دوران اوج استفاده از این خط در سال‌های ۱۶۴۴–۱۹۱۱ بوده ‌است. تغییرات اجتماعی و فرهنگی قرن بیستم، در چین، فرصت ها و آزادی های زیادی از جمله دسترسی به آموزش را، در اختیار زنان چینی قرار داد. بدین ترتیب،  دختران منطقەی جیانگیونگ به جای نوشو شروع به یادگیری، هانزی کرده و همین موضوع، نیاز آنها را به استفاده از دست خط مادرها و مادربزرگ هایشان کمرنگ نمود.

 این خط در دهه ۳۰ و ۴۰ میلادی توسط ژاپنیها،  که چین را تسخیر کرده‌ بودند ممنوع شد، زیرا آنها از این می‌ترسیدند که چینی‌ها از این خط برای فرستادن پیام‌های مخفی استفاده‌ کنند. آخرین بازمانده‌ای که به نوشتن این خط مسلط بود، در دهه ۹۰ میلادی درگذشت و امروزه دانستن این زبان فقط به محققان زبان‌شناس، محدود شده‌ است.

در دهەی ٨٠ میلادی و زمانی که محققان شروع به بررسی نوشو کردند، این دست خط در معرض نابودی قرار داشت. در آن زمان تنها ١٠ زن، می توانستند متونی را با دست خط نوشو نوشته و آن را بخوانند.

 

آخرین شخصی که در این نوشتار مهارت داشت البته ( به غیر از محققانی که به قصد مطالعه ی نوشو آن را یاد گرفتند) زنی بەنام یانگ هووآنی (Yang Huanyi )  بود، که در شهرستان جیانگیونگ، زندگی می کرد و در سال ٢٠٠٤ و در سن ٩٨ سالگی از دنیا رفت.