مرکز خبر- روز هوای پاک که مصادف است با ۱۹ ژانویه، در جهان و با عناوين مختلف از جمله روز بدون خودرو، روز بدون دود و کاشت درخت در كشورهای مختلف نامگذاری شده و با ایجاد کمپین‌های گوناگون اقدامات خاصی در اين روز جهت تنوير افكار عمومی صورت می‌گیرد.

این کمپین‌ها سالانه توسط برنامه‌ی اقدام جهانی هماهنگ شده و شرکا به تامین مالی این روز کمک کرده و برای ارائه‌ی برنامه‌ها و مبارزه با آلودگی بودجه ارائه می‌دهند.

با هماهنگی برنامه‌ی اقدام جهانی در روز هوای پاک جوامع، مشاغل، آموزش و بخش بهداشت گرد هم می‌آیند و برای بهبود درک عمومی از آلودگی هوا، هم در داخل و هم در فضای باز برای ایجاد آگاهی در مورد چگونگی تأثیر آلودگی هوا بر سلامت جامعه‌ی جهانی، برنامه‌هایی را برای مقابله با آلودگی هوا ارائه داده و فعالیت‌هایی را در خصوص این روز انجام می‌دهند.

 فعالیت‌هایی مانند روزهای بدون خودرو یا کاشت درخت در مکان‌های عمومی سطوح آلاینده‌های مضر را در جو کاهش می‌دهند. هم‌چنین می‌توان با کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در خانه و یا با تغییرات ساده مانند خاموش‌کردن چراغ‌ها هنگام خروج از اتاق یا استفاده از وسایل کارآمد در مصرف انرژی در خانه، از آلودگی هوا کاست.

در ایران نیز هفته‌ی هوای پاک با محوریت "هوای پاک، حقوق عمومی، اراده‌ی ملی" از ۲۴ دی تا ۱ بهمن ماه برگزار می‌شود.

هر ساله ۲۹ دی ماه روز ملی هوای پاک در ایران به منظور یادآوری و برجسته‌سازی عوامل اصلی در حفظ کیفیت هوا و هم‌چنین ارتقای احساس مسئولیت و مشارکت شهروندان در حفاظت از محیط‌زیست شهری و ایفای مسئولیت اجتماعی در قبال محیط‌زیست می‌باشد.

حدود ۱۰ درصد مرگ و میرها ناشی از آلودگی هوا در سراسر کشور است. انتشار بسته‌های آموزشی محیطی چند رسانه‌ای در شبکه‌های اجتماعی، رونمایی از ۹ جلد کتاب زیست‌محیطی، برگزاری نشست خبری در استان‌ها، افتتاح برنامه‌ی رادیویی، برگزاری مسابقه‌ی دوچرخه‌سواری در پارک‌های طبیعی و جنگلی و برگزاری مسابقه‌ی نقاشی برای دانش‌آموزان از برنامه‌های این روز می‌باشد.

هدف اصلی این برنامه‌ها گسترش و ارتقای مشارکت مردمی در کاهش آلودگی هوا، آگاه‌سازی مردم در سطوح مختلف و نقش همه‌ی دستگاه‌ها در اجرای قانون هوای پاک است.

عباس شاهسونی، رئیس اداره‌ی هوا و تغییرات اقلیمی وزارت بهداشت، آبان ماه ۱۳۹۰ گفته بود که هزینه‌های مربوط به مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در سال  ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۹ بالغ بر ۴.۳ میلیارد دلار برآورد شده است.

حدود ١٠درصد از مرگ و میرها ناشی از آلودگی هوا در سراسر کشور است. محمدصادق حسنوند، رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران در تیرماه ۱۳۹۹ گفته بود: آلودگی هوا سالانه عامل حدود ۴۰ هزار مرگ زودرس در ایران می‌باشد.

 آلودگی هوا سالانه جان هفت میلیون نفر را در سراسر جهان می‌گیرد. داده‌های WHO نشان می‌دهد که تقریباً تمام جمعیت جهان ۹۹ درصد هوایی را تنفس می‌کنند که بیش از حد مجاز حاوی سطوح بالایی از آلاینده‌ها است و کشورهایی با درآمد پایین و متوسط از بالاترین میزان این آلودگی‌ها رنج می‌برند.

اثرات ترکیبی آلودگی هوای محیط (خارج از منزل) و آلودگی هوا هر ساله باعث میلیون‌ها مرگ زودرس می‌شود که عمدتا در نتیجه‌ی افزایش مرگ و میر ناشی از سکته‌ی مغزی، بیماری قلبی، بیماری مزمن انسداد ریه، سرطان ریه و عفونت حاد تنفسی است.

تحقيقات نشان می‌دهند زندگی در مجاورت بزرگراه‌های پرترافيک با نرخ سرطان در کودکان ارتباط مستقيم دارد، به طوری که کودکان ساکن در منازل مجاور خيابان‌هایی که بالغ بر ۲۰ هزار خودرو در آن به طور روزانه تردد می‌کنند حدود ۶ برابر بيشتر از ديگر کودکان در معرض آسيب هستند.

دليل اصلی سرطان خون در کودکان و بزرگسالان نیز، تاثير هيدروکربن‌های حلقوی از جمله بنزین است که منبع عمده‌ی انتشار آن‌ها خودروها هستند.