لاکپشتها خزندگان آرامی که در حال انقراض‌اند
از نظر طبقه‌بندی زیست‌شناسی، لاکپشتها به راسته لاک‌پشت‌سانان تعلق دارند، که شامل گونه‌های فعلی موجود و گونه‌های منقرض شده می‌باشند. اولین اعضای شناسایی شده از این گروه، مربوط به دورهٔ ژوراسیک میانی هستند و این موضوع بیانگر قدمت بیشتر پیدایش لاکپشتها، در مقایسه با مارها و کروکودیل‌هاست، در حال حاضر ۳۵۶ گونه لاکپشت در چهارده خانواده در طبیعت زندگی می‌کنند که برخی از آنها به شدت در خطر انقراض هستند.
لاکپشتها خزندگان آرامی که در حال انقراض‌اند
از نظر طبقه‌بندی زیست‌شناسی، لاکپشتها به راسته لاک‌پشت‌سانان تعلق دارند، که شامل گونه‌های فعلی موجود و گونه‌های منقرض شده می‌باشند. اولین اعضای شناسایی شده از این گروه، مربوط به دورهٔ ژوراسیک میانی هستند و این موضوع بیانگر قدمت بیشتر پیدایش لاکپشتها، در مقایسه با مارها و کروکودیل‌هاست، در حال حاضر ۳۵۶ گونه لاکپشت در چهارده خانواده در طبیعت زندگی می‌کنند که برخی از آنها به شدت در خطر انقراض هستند.
قدیمی‌ترین فسیل لاکپشتها مربوط به ۲۰۰ میلیون سال پیش یعنی دوره ژوراسیک است، محققان معتقدند که این گروه از جانوران تا به امروز تغییرات قابل ملاحظه ای نکرده‌اند.
سارا ارومیه
لاک پشت‌ها در فرهنگ کهن ساکنان ایران مورد احترام بوده و به نام ''زیری‌میاک'' شناخته می‌شده است، در برخی ترجمه‌های اوستایی این نام ''خرامنده در سبزه'' آمده‌است.
لاکپشتها جانورانی خزنده، تخم‌گذار، علف‌خوار یا گوشتخوار هستند که بدنشان در یک پوشش استخوانی یا غضروفی به نام لاک که از دنده‌ها منشأ گرفته، قرار دارد.
لاک پشتان آبی عموما در آب و لاک‌پشتان زمینی در خشکی زندگی می‌کنند. این حیوانات توسط پوستەی استخوانی که با پولک‌هایی سخت و بزرگ پوشیده شده، محافظت می‌شوند. این جانداران دندان ندارند، به نظر می‌رسد در حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون سال پیش دندان‌های خود را از دست داده‌اند، درعوض آرواره هایشان دارای لبه ای سخت، مانند منقار پرندگان است.
لاکپشتها برحسب محیط زندگی به سه دسته تقسیم می‌شوند
لاک‌پشت‌های رودخانه‌ای و برکەای
لاک‌پشت‌های دریایی که پنچه نداشته و با کمک پاهای باله مانند خود در دریا شنا می‌کنند
لاک‌پشت‌های خاکی یا خشک‌زی
لاکپشتها به همراه دیگر خزندگان، پرندگان و پستانداران جزو آب پرده داران بوده و دارای شش و فاقد آبشش هستند و اکسیژن مورد نیاز خود را مستقیما از هوا می‌گیرند، هر چند که بسیاری از آنها در آب یا اطراف آب‌ها زندگی می‌کنند اما قادر به تخمگذاری در زیر آب نیستند.
چگونگی برقراری ارتباط با محیط
عموما لاکپشتها، حیواناتی کاملا خاموش و بدون صدا تصور می‌شوند، اما در واقع لاکپشتها توان تولید صداهای متنوعی را در هنگام برقراری ارتباط دارند.
برخی لاک‌پشت‌های خشک‌زی در هنگام جفت‌گیری صداهایی تولید می‌کنند، گونه‌های متعددی از لاک‌پشت‌های دریایی و لاک‌پشت‌های آب شیرین نیز از بدو تولد تا بزرگسالی و پیری قادر به تولید صداهایی عموما کوتاه و با فرکانس پایین برای برقراری ارتباط با هم هستند، یکی از کاربردهای تولید این صداها حفظ یک پارچگی دستەی لاکپشتها، هنگام مهاجرت می‌باشد.
گونه ای لاکپشت، به نام لاکپشت سربزرگ ،در مواقعی که توسط انسان یا حیوانات شکارچی، از آب خارج شده و جهت ترساندن شکارچی، تولید صدایی غرش مانند می‌کند.
در چشم لاکپشتها، تعداد زیادی سلول‌های استوانەای وجود دارد، به همین علت تصور می‌شود، که لاکپشتها توان دید درشب، بسیار قوی دارند، دست کم چند گونه از لاکپشتها قابلیت تشخیص رنگ‌های مختلف را دارند و برخی از آنها نیز رنگ‌های مشخصی را بر سایر رنگ‌ها ترجیح می‌دهند، همچنین رنگ لاک‌پشت‌های نر در برخی از گونه‌ها در فصول جفت یابی تغییر کرده و به عنوان عاملی جهت جلب توجه ماده‌ها به کار می‌رود.
با وجود اینکه نسبت وزن مغز به وزن بدن در لاکپشتها پایین است، اما لاکپشتها هوش بالایی دارند، رفتارهایی مانند بازی کردن و حل مسائل در آنها دیده شده است، بررسی‌ها نشان داده، که لاکپشتها آموزش پذیرند و حافظەی بالایی نیز دارند.
اکولوژی و نحوەی زندگی
گرچه بعضی لاکپشتها بیشتر عمر خود را در آب می‌گذرانند، اما به دلیل فقدان آبشش، باید برای تنفس به سطح آب بیایند، میزان زیر آب ماندن در بین تنفس‌ها در انواع لاکپشتها، بسته به گونه آنها، بین یک دقیقه تا یک ساعت متغیر است.
بعضی لاکپشتها، دارای مجرای کلواک بزرگی هستند، این مجرا دارای برجستگی‌هایی هست که مشابه آبشش ماهی‌ها عمل کرده و در جذب اکسیژن محلول در آب به لاکپشت کمک می‌کند.
تغذیه
لاکپشتها بسته به گونه و محل زندگی رژیم غذایی متفاوتی دارند، اما عموما از گیاهان آبزی و بی‌مهرگانی همچون کرم‌ها و حلزون‌ها و حشرات و همچنین بقایای جانوران مرده، تغذیه می‌کنند.
برخی لاک‌پشت‌های برکه ای شکارچی هستند و از ماهی‌ها تغذیه می‌کنند، به‌دلیل نیاز زیاد به پروتئین در مراحل رشد و نمو، لاک‌پشت‌های کوچک و در حال رشد و نابالغ، تمایل بیشتری به غذاهای گوشتی نشان می‌دهند.
لاک‌پشت‌های دریایی عمدتا از غذاهای نرم همچون عروس دریایی و اسفنج‌های دریایی تغذیه می‌کنند، برخی از لاکپشتها که دارای آرواره‌های قوی تری هستند، ممکن است از صدف‌ها و غذاهای سخت‌تر نیز تغذیه کنند، البته بعضی از آنها نیز مثل لاکپشت سبز دریایی فقط از گیاهان آبی و مخصوصا جلبک‌ها تغذیه می‌کنند. لاک پشت‌های پوزه‌عقابی همه‌چیزخوارند، اما غذای اصلی‌شان اسفنج دریایی است.
زاد و ولد
لاکپشتها تنوع و تفاوت‌های زیادی در رفتارهای تولید مثلی و جفت‌گیری دارند، لاک‌پشت‌های دریایی بیشتر عمر خود را در دریا می‌گذرانند، ولی در فصل زاد و ولد برای جفت‌گیری به آب‌های کم‌عمق و به نزدیکی سواحل می‌آیند.
لاک‌پشت‌های ماده، شب به ساحل می‌آیند و تخمگذاری می‌کنند، آنها شب را به کندن چاله می‌گذرانند و تا ۲۰۰ تخم می‌گذارند، بچه لاک‌پشت‌های تازه متولد شده دشمنان زیادی دارند و بسیاری از نوزادان قبل از آن که به سن تولیدمثل برسند کشته می‌شوند، تخم لاکپشتها مشابه تخم اکثر خزندگان نرم و حالت چرمی دارد و در ساختار و ترکیبات با تخم پرندگان متفاوت است.
در برخی از گونه‌ها دما در تعیین جنسیت نوزادان نقش دارد، دمای بالا باعث ایجاد نوزادان ماده شده و دماهای پایین باعث ایجاد نوزادان نر می‌شود.
تخم‌ها معمولاً درون حفرات گلی و ماسه ای، گذاشته شده و دفن می‌شوند و جانور ماده پس از تخمگذاری، تخم‌ها را رها می‌کند، تخم‌ها بسته به گونەی لاکپشت پس از ۷۰–۱۲۰روز تبدیل به نوزاد می‌شوند، نوزادان متولد شده ممکن است، تا سال‌ها به سن بلوغ و تولیدمثل نرسند، تخمگذاری لاکپشتها ممکن است، به‌طور سالیانه انجام نشده و فواصل چند ساله بین تخمگذاری‌ها وجود داشته باشد.
لاک پشت‌ها به عنوان حیوان خانگی خریداری می‌شوند
گونه‌های مختلفی از لاکپشتها به ویژه انواع خشکی زی کوچک و گونه‌های ساکن آب شیرین به عنوان حیوانات خانگی مورد استفاده هستند، از محبوب‌ترین آنها می‌توان به لاکپشت روسی، لاکپشت مهمیزدار و لاکپشت گوش‌قرمز اشاره کرد.
در برخی مناطق رهاسازی لاک‌پشت‌های غیربومی در طبیعت، باعث بروز عواقب زیست‌محیطی شده و لاک‌پشت‌های رها شده در طبیعت تکثیر و به صورت گونەای مهاجم درآمده اند، همچنین زنده‌گیری و صید لاکپشتها از طبیعت در برخی مناطق باعث تهدید نسل آنها شده و به همین دلایل در کشورهای مختلف، قوانینی در ممنوعیت خرید و فروش آنها وضع شده‌است.
مصرف خوراکی
از دیرباز در برخی فرهنگ‌ها و کشورها از گوشت لاکپشت، جهت مصارف خوراکی و درمانی استفاده می‌شده‌است، در بعضی از کشورها به دلیل کاهش شدید جمعیت لاکپشتها در طبیعت، مزارع پرورش لاکپشت تأسیس شده و به تولید صنعتی لاکپشت می‌پردازند، علاوه بر گوشت، روغن لاکپشت نیز در برخی نقاط دنیا تهیه و مصرف می‌شود.
در آمریکای مرکزی، تخم لاکپشتها به عنوان یک غذای سنتی قاچاق می‌شود. گروهی از فعالان محیط‌زیست با کمک فناوری جی‌پی‌اس، در تلاشند محل قاچاقچیان را پیدا کرده و از این تجارت غیرقانونی جلوگیری کنند، آنها امیدوارند با این روش بتوانند در آینده مدارک لازم برای شناسایی جرایم حیات وحش را جمع آوری کنند وبه مقابله با قاچاق گونه‌های در خطر انقراض بپردازند.
میزان عمر لاکپشتها
لاک پشت آبی، معمولا ۳۰ تا ۴۰ سال عمر می کند.
رشد لاک پشت آبی آهسته است و می توان از نظر جثه تا حدی به میزان سن لاک پشت پی ببریم.
بلوغ لاک پشت آبی، در ۸ یا ۵ سالگی شکل می‌گیرد.
بلوغ در لاک پشت خاکی، در ۲۰ سالگی شکل می‌گیرد.
لاک تیره نشان دهندەی بلوغ کامل است.
هر چه سن لاک پشت کم تر باشد، لاک آن شاداب تر و سالم تر است.
انقراض
بزرگ‌ترین لاکپشت موجود در طبیعت، لاکپشت پشت‌چرمی دریایی است، که می‌تواند بیش از دو متر طول و ۹۰۰ کیلوگرم وزن داشته باشد. لاک‌پشت‌های آب شیرین معمولا، جثه ای کوچک دارند، اما گونه ای از آنها به نام لاکپشت لاک نرم غول‌پی آسیایی ممکن است تا دو متر طول داشته باشد. همچنین گونهٔ لاکپشت گازگیر الیگاتور به عنوان بزرگ‌ترین گونهٔ لاک پشت در آمریکای شمالی می‌تواند تا هشتاد سانتی‌متر طول و ۱۱۳ کیلوگرم وزن داشته باشد.
در گذشته گونه‌هایی از لاک‌پشت‌های خشک‌زی بسیار بزرگ و غول پیکر در نواحی مختلف، در سراسر دنیا وجود داشته‌اند، اما برخی از آنها در دورانی همزمان با پیدایش انسان، منقرض یا به نواحی خاصی محدود شده‌اند.
شکار بی‌رویه توسط انسان‌ها دلیل اصلی انقراض و کاهش پراکندگی این گونه‌ها، بوده‌است و امروزه برخی از آنها فقط در نقاط معدودی مثل جزایر گالاپاگوس و سیشل یافت می‌شوند.
سواحل جنوبی ایران نیز زیست‌گاه برخی از لاکپشت‌هاست، در گزارش‌های سازمان حفاظت محیط زیست آمده، پنج گونه لاکپشت در آب‌های جنوبی ایران زندگی می‌کنند.
خوردن تخم های لاک پشت‌ها توسط روباه، سگ و شغال یکی از مشکلات و موانع افزایش جمعیت لاک پشت‌ها در سواحل جنوبی ایران است، به‌علاوه اینکه، تردد وسایط نقلیه در جاده ساحلی، ساخت موج شکن، تور ریزی صیادان، تاسیسات موجود در حریم دریا و تخریب لانه‌ها برای برداشت تخم، توسط افراد سودجو در منطقەی چابهار مکان‌های تخمگذاری و زاد و ولد لاکپشتها را تهدید می کند.
بیش از ۲۰ نقطه از سواحل ماسه‌ای چابهار، دشتیاری و کنارک از جمله گواتر، لیپار،تنگ، کچو، پشت، کوپان سر و پزم از مهمترین زیستگاه‌های تخمگذاری، لاک پشت‌های دریایی بویژه لاکپشت پوزه عقابی و لاک پشت‌های سبز هستند.
لاک‌پشت‌های دریایی من جمله پوزه عقابی و سبز، از موجودات در معرض انقراض جهانی و جزو فهرست گونه‌های حفاظت شده ''IUCN'' هستند، که برای چرخەی حیات دریا بسیار مفید بحساب می آیند، لاک پشت‌ها برای زیست بوم مفید بوده و به عنوان موجودات پاک کننده محیط زیست دریا آلودگی‌های سواحل را از بین می‌برند.