زنان روستایی سوریه؛ از حاشیه تا متن تحولات اجتماعی
انزوای تحمیلی جامعه روستایی بر زنان موجب شده آنان بدون پرسشگری، اطلاعات دریافتی را بپذیرند که این مسئله به تعمیق شکاف‌های فکری و فرهنگی میان گروه‌های مختلف اجتماعی انجامیده است.
لميس ناصر
دمشق - زنان روستایی همواره رکن اساسی در ساختار اجتماعی و اقتصادی سوریه بوده‌اند، اما در دوران رژیم سابق، در تمامی عرصه‌ها به حاشیه رانده شده‌اند. با تحولات کنونی، این پرسش مطرح می‌شود که نقش مورد انتظار زنان روستایی پس از سقوط رژیم چیست؟
ضرورت گشودگی و تغییر
سمیره عباس، مهندس معمار که سال‌ها در حومه حمص زندگی کرده، در گفت‌وگو با خبرنگار ما تأکید می‌کند نخستین گام در مسیر توسعه زنان روستایی، برقراری ارتباط با سایر گروه‌های جامعه و خروج از انزوای اجتماعی است. به گفته وی، انزوای تحمیل‌شده از سوی جامعه روستایی موجب شده زنان بدون پرسشگری، هر اطلاعاتی را بپذیرند که این مسئله به تعمیق شکاف‌های فکری و فرهنگی میان گروه‌های مختلف منجر شده است. سمیره عباس معتقد است تعامل اجتماعی و حضور در محیط‌های جدید می‌تواند به تحول فکری زنان روستایی و توانمندسازی آنان برای مشارکت در ساخت جامعه‌ای نوین کمک کند.
زنان روستایی و مشارکت سیاسی
برخلاف دیدگاه غالب که زنان روستایی را فاقد توان مشارکت سیاسی می‌داند، سمیره عباس تأکید می‌کند زن روستایی مبارزی واقعی است، چرا که در طول زندگی با شرایط دشوار دست و پنجه نرم کرده و کار در زمین به او توان سازگاری و خلاقیت بخشیده است. به گفته وی، مهاجرت به شهر باعث شده این زنان استعدادهای خود را بیشتر کشف کنند و به سرعت در جامعه شهری جایگاه خود را بیابند که این امر نشان‌دهنده ظرفیت بالای زنان روستایی برای پیشرفت در صورت دسترسی به فرصت‌های مناسب است.
چالش‌های زنان روستایی و فرصت‌های پیشرفت
سمیره عباس تصریح می‌کند زنان روستایی برای توسعه و پیشرفت نیازمند ابزارهای اساسی هستند که در رأس آنها استقلال اقتصادی از طریق اجرای پروژه‌های خرد یا دستیابی به فرصت‌های شغلی مناسب، برخورداری از حمایت سازمان‌های مدنی فعال در حوزه توانمندسازی زنان، و دسترسی به فرصت‌های آموزشی برای کسب مهارت‌های نوین و تقویت اعتماد به نفس قرار دارد.
وی با اشاره به اینکه وضعیت نابسامان اقتصادی در مناطق روستایی مهم‌ترین مانع پیشرفت زنان است، تأکید می‌کند این شرایط لزوم اجرای برنامه‌های حمایتی و توانمندسازی را بیش از گذشته آشکار ساخته است.
سمیره عباس در پیامی به زنان روستایی می‌گوید: «من در شما امید را می‌بینم و باور دارم که توان ایجاد تغییر را دارید. شما پایه‌های اصلی توسعه سوریه هستید و می‌توانید آینده‌ای نو را رقم بزنید، مشروط به آنکه از حمایت و فرصت‌های لازم برخوردار شوید.»
تحقق صلح داخلی و توانمندسازی
در همین راستا، تماره علی از مخرم فوقانی در شهر حمص بر این باور است که هرگونه گفت‌وگو پیرامون نقش زنان در جامعه باید با شناخت دقیق نیازهای واقعی آنان آغاز شود. وی با تأکید بر ضرورت توانمندسازی زنان در تمامی عرصه‌ها، به‌ویژه حوزه‌های اقتصادی و سیاسی، خاطرنشان می‌کند رژیم سابق زنان را به طور کامل به حاشیه رانده بود و این امر بازتعریف نقش آنان در جامعه به شیوه‌ای عادلانه‌تر را ضروری ساخته است.
با سرنگونی رژیم، زنان روستایی در برابر فرصتی تاریخی برای بازتعریف جایگاه خود در جامعه قرار گرفته‌اند. علی‌رغم تمامی چالش‌ها، آنان از توان و اراده لازم برای مشارکت در ساخت آینده‌ای نوین برخوردارند، مشروط به آنکه حمایت‌های کافی برای شکوفایی استعدادها و مشارکت مؤثر در تمامی عرصه‌ها را دریافت کنند.