میرَفت عبدالقادر

سودان ـ جنگ میان ارتش سودان و نیروهای «پشتیبانی سریع» که بیش از دو سال ادامه دارد، بزرگ‌ترین بحران گرسنگی در جهان را رقم زده است؛ به‌گونه‌ای که بر اساس گزارش‌های سازمان ملل و برنامه جهانی غذا، حدود ۲۵ میلیون نفر معادل نیمی از جمعیت سودان با خطر قحطی روبه‌رو هستند.

 

سوءتغذیه همه را در الفاشر می‌کشد

دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل بیش از یک سال پیش وقوع قحطی در ایالت شمال دارفور را ثبت کرده و هشدار داده بود که این قحطی ممکن است به مناطق دیگری نیز گسترش یابد. در همین حال، در الفاشر شمار زیادی از مردم به دلیل گرسنگی و سوءتغذیه جان باخته‌اند. در پی این وضعیت، «شبکه پزشکان سودان» بارها درخواست کرده است که محاصره شهر پایان یابد، چرا که گرسنگی به مرحله‌ی سوم رسیده و شرایط معیشتی و بهداشتی به شکل فاجعه‌باری رو به وخامت است.

محاصره‌ی شهر الفاشر در شمال دارفور، غرب سودان، پس از آنکه نیروهای «پشتیبانی سریع» راه‌هایی را که کالاها و مایحتاج مردم از طریق آن‌ها منتقل می‌شد، بستند، وارد سال دوم خود شده است. تلاش‌های سازمان‌های بین‌المللی برای مداخله و یافتن راه‌حلی به‌منظور ورود غذا و دارو و نیز توقف درگیری‌ها، همگی با شکست مواجه شده است.

 

«امباز»؛ خوراک دام، تنها غذای موجود در الفاشر

در داخل اردوگاه آوارگان «ابو شوک»، صحنه‌هایی از یک فاجعه انسانی دیده می‌شود؛ کودکانی که دیگر توان حرکت و راه رفتن ندارند، زنان باردار و شیردهی که زیر بار گرسنگی و بیماری از پا افتاده‌اند و با تمام توان برای ادامه‌ی زندگی و حفظ فرزندان‌شان می‌جنگند.

در این مکان که کاملاً از ابتدایی‌ترین نیازهای زندگی تهی است و چیزی جز چند چادر پاره و باقی‌مانده‌ی علوفه حیوانات به چشم نمی‌خورد، خبرنگار ما گشتی زد و با تعدادی از زنان و کودکان گفت‌وگو کرد تا تصویری از شرایط داخل اردوگاه‌های آوارگی در شهر الفاشر ارائه دهد.

سعاد سلیمان، زنی که همچون دیگران، گرسنگی او را از پا انداخته و بدنش به‌قدری تحلیل رفته که دیگر توانایی حرکت طبیعی ندارد، می‌گوید: «در اردوگاه‌ها شمار زیادی کودک و سالمند هستند که از سوءتغذیه و نبود غذا رنج می‌برند. اردوگاه‌ها پر از حشرات است و مردم هیچ سم یا دارویی برای مقابله با آن‌ها ندارند. غیرنظامیان در اردوگاه‌ها از بیماری‌های کم‌خونی و آنمی رنج می‌برند، زیرا در شهر دارو و شربت‌‌های پزشکی وجود ندارد، و وضعیت زنان به‌ویژه زنان باردار و شیرده، به شدت وخیم است.»

بیش از یک ماه است که تنها غذایی که شهروندان الفاشر برای وعده‌های خود به آن متکی هستند، امباز یا علوفه حیوانات است؛ آن‌ها آن را به‌صورت دستی آسیاب کرده و از آن غذا درست می‌کنند که به‌سختی گرسنگی‌شان را فرو می‌نشاند. این شرایط منجر به مرگ یک خانواده شش نفره شده است.

 

زنان و کودکان؛ گروه‌هایی با بیشترین آسیب‌پذیری

 

در داخل حیاط اردوگاه، کودکان در حلقه‌هایی می‌نشینند و دعا می‌کنند که وضعیت‌شان بهتر شود و بدن‌های نحیفشان که از گرسنگی و بیماری رنج می‌برند، درمان یابد. آن‌ها به اطراف نگاه می‌کنند، امیدوار به آنکه نیکوکاران و کسانی که آشپزخانه‌های داوطلبانه دارند و از طریق جمع‌آوری کمک‌های مالی از سودانی‌ها وعده غذایی تهیه می‌کنند، چیزی برای خوردن دریافت کنند و همان وعده را با یکدیگر مصرف کنند.

هانی، کودکی که از گرسنگی شدید در اردوگاه رنج می‌برد، می‌گوید: «گاهی منتظر وعده غذایی آشپزخانه خیریه هستیم که تنها یک بار در روز و گاهی هر دو روز یک بار ارائه می‌شود و وقتی وعده غذایی ارائه نشود، دوباره امباز را آسیاب کرده و از آن غذا می‌سازیم.»

آلاء النذیر، یکی از زنان ساکن این اردوگاه نیز گفت: شهروندان همچنان در داخل شهر الفاشر گرفتار هستند؛ آن‌ها نه غذایی دارند و نه پولی برای خروج از شهر. وی با اشاره به اینکه موارد زیادی از سوءتغذیه شدید و کم‌خونی، به‌ویژه میان کودکان، زنان باردار و شیرده، وجود دارد و خواستار دخالت فوری برای نجات آن‌ها از خطر گرسنگی و سوءتغذیه شد.

او همچنین گفت: فرزندانم و تعداد زیادی از کودکان اردوگاه از اسهال آبی و بیماری‌های دیگر رنج می‌برند و هیچ درمانی برای آن‌ها وجود ندارد.

عواطف حامد با این آرزو که صلح برقرار شود تا رنج طولانی آن‌ها پایان یابد، می‌گوید: «ما به شدت به غذا، دارو، سرپناه و لباس نیاز داریم، زیرا جنگ ما را از همه چیزمان محروم کرده است.»

زنان و کودکان بیشترین آسیب را از محاصره شهر الفاشر دیده‌اند و از گرسنگی شدید رنج می‌برند. بر اساس گزارش سازمان ملل، حدود ۳.۵ میلیون زن و کودک از سوءتغذیه رنج می‌برند و ۱۸ هزار زن باردار و شیرده به تغذیه اضافی فوری نیاز دارند.

یونیسف نیز نسبت به وقوع یک فاجعه انسانی در الفاشر هشدار داده و اعلام کرده است که حدود ۶۰۰ هزار نفر که نیمی از آن‌ها کودک هستند، از شهر و اردوگاه‌های آن آواره شده‌اند، در حالی که هنوز ۲۶۰ هزار نفر، از جمله ۱۳۰ هزار کودک، در شرایطی «یأس‌آور» گرفتار هستند. این سازمان بیش از ۱۱۰۰ مورد نقض حقوق بشر، از جمله کشته و زخمی شدن بیش از ۱۰۰۰ کودک، و همچنین موارد تجاوز، آدم‌ربایی و سربازگیری اجباری از آوریل ۲۰۲۴ ثبت کرده است.

 

شیوع وبا و بیماری‌های تب‌دار شرایط را پیچیده‌تر کرده است

سعدیه النور گفت: مردم الفاشر حتی در داخل جوامع ایالت خود تحت فشار و آزار شدید قرار دارند. پس از آن که به دلیل مشکلات فراوان به اردوگاه‌ها پناه بردند تا کمک دریافت کنند، با تبعیض و آزار در توزیع کمک‌ها مواجه شدند. آن‌ها از گرسنگی شدید و سوءتغذیه رنج می‌برند.

وی با اشاره به اینکه مردم روی زمین و در میان حشرات اردوگاه زندگی می‌کنند و خواستار مداخله فوری سازمان‌های بین‌المللی برای نجات آن‌ها از این فاجعه شد.

در حالی که دارو و امکانات درمانی وجود ندارد و کمبود شدید آب آشامیدنی، فقدان سرویس‌های بهداشتی و ابزار نظافت باعث افزایش مشکلات شده است شهروندان با شیوع گسترده بیماری‌ها روبه‌رو هستند. علاوه بر این، تکثیر پشه و مگس به دلیل انباشت زباله‌ها شدت گرفته و جابه‌جایی آن‌ها به دلیل حملات مداوم و روزانه به اردوگاه‌ها بسیار دشوار شده است.