مریم حجازی: زبان آینه‌ای است که اندیشه را منعکس می‌کند
دکتر مریم حجازی تأیید کرد که زبان بیانگر حقیقت و زمینه واقعیت و آینه بازتابی اندیشه و محیط است.
ابتسام اغفير
بنغازی – گرایش‌های مختلفی برای نشان دادن مفهوم جنسیت‌گرایی زبان و کار با آن در چندین زبان دنیا وجود دارد و عربی نیز از این زبان‌ها مستثنی نیست. اخیرا الگوهایی از نوشتار ایجاد شدە که زبان عربی را به گونه‌ای متفاوت، بسیار متفاوت از آنچه ما به آن عادت کرده‌ایم، نشان می‌دهد.
دکتر مریم بیدالله حجازی، متخصص صرف و نحو و معناشناسی گروه زبان عربی در سخنرانی خود برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی گروه عربی، مفهوم جنسیت زبان را با ایده‌ای متفاوت ارائه کرد که مقدمه‌ای برای آگاه‌سازی دانشجویان بود. وی با بیان اینکە رابطه قوی بین اندیشه و زبان وجود دارد، گفت: نمی‌توانم بگویم زبان جنسیتی است، زیرا زبان عمداً جنسیت‌بندی نشده است، بلکه تفکر غالب در هر دوره‌ای را منعکس می‌کند.
او درباره موضوع زبان جنسیتی توضیح داد: در منشورها و میثاق‌های اخیر، به‌ویژه آنهایی که بر زنان متمرکز شده‌اند، جریانی وجود دارد که می‌خواهد زبان را وادار به بیان این مفاهیم جدید کند. زبان ابزاری آزاد است که حقیقت را بدون اجبار بیان می‌کند. اما در دوره اخیر جریانی وجود دارد که به دنبال آن است که گفتمانی خاص زنان را مشخص کند، مانند زنانه کردن برخی ویژگی‌ها که در زبان عربی قابل زنانه کردن نیست.
وی توضیح داد که صفت‌هایی که در زبان عربی حالت لفظی دارند شامل مذکر و مؤنث می‌شود و مؤنث در زبان عربی حضور غالب دارد، زیرا درهای بسیاری برای زنانه شدن در زبان عربی وجود دارد. عرب‌ها اغلب از زبان زنانه و حتی مردانه برای انعکاس فرهنگ خود در دوره‌های مختلف زمانی استفاده می‌کنند.
وی در مورد امکان جنسیتی شدن زبان گفت: زبان صادق است و زبان فرهنگ و هویت آن محیط را منعکس می‌کند، بنابراین، ما نمی‌توانیم زبان را جنسیتی کنیم، زیرا اگر زبان را مجبور بە جنسیتی شدن کنیم، بدون شک واکنش‌های منفی به دنبال خواهد داشت. شما نمی‌توانید ابزاری برای بیان پیدا کنید و او را مجبور به بیان یک چیز خاص کنید. این یک دوره موقت خواهد بود و به هیچ وجه واقعیت را منعکس نمی‌کند.
وی تاکید کرد: ما نمی‌توانیم زبان را وادار کنیم که آنچه را که در واقعیت وجود ندارد، بیان کند. هر چقدر هم جنسیت را به معنای کنونی بر زبان تحمیل کنیم، این یک مرحله تحمیلی باقی می‌ماند که مصنوعی است و واقعی نیست، اما مقادیر متغیر هستند و ثابت نیستند.
با تأیید اینکه اگر محیط در برخورد با زنان تغییر کند، قطعاً زبان نیز تغییر خواهد کرد، مریم در پایان افزود: زبان، همانطور کە پیشتر اشاره کردیم، آینه اندیشه است، اما اگر کاربردهای خاصی را بر زبان تحمیل کنیم، ممکن است مدتی باقی بماند و سپس از بین برود.