مادری زیر چادرها؛ سفری آکنده از درد و صبر در اردوگاه‌های آوارگی
در گوشه و کنار چادرهایی که نه از سرما محافظت می‌کنند و نه از گرما، مادران در سکوت، جنگی برای بقا را پیش می‌برند؛ در دنیایی بی‌رحم و با امید بازگشت روزی که شاید بیاید، برای یکدیگر داستان آوارگی‌شان را مقابل چادرها تعریف می‌کنند.
شیرین محمد
قامشلو - در میان کمبود مراقبت‌های بهداشتی برای زنان باردار، تغذیه ناکافی و شرایط زیستی‌ای که حتی ابتدایی‌ترین استانداردهای ایمنی را رعایت نمی‌کند، مادر شدن از یک رؤیای شیرین به باری سنگین و پرخطر در اردوگاه‌ها بدل شده است.
«مادری‌ام را زیر چادرها زندگی می‌کنم»
در میان چادرها و بادهای سرد و سوزان تابستان، زنان باردار و شیرده در اردوگاه‌های آوارگی هر روز برای حفظ جان خود و فرزندانشان مبارزه‌ای خاموش را پشت سر می‌گذارند.
فطیم احمد، زنی آواره از سریکانی (رأس‌العین)، که در چادری کوچک در یکی از گوشه‌های اردوگاه نوروز در ناحیه دیرک، وابسته به شهر قامشلو منطقه شمال و شرق سوریه دموکراتیک زندگی می‌کند، از پنج سال رنج و مشقت، به‌ویژه در دوران بارداری و شیردهی، چنین می‌گوید: «با همان لباس‌هایی که بر تن داشتم از خانه‌ام فرار کردم. از خانه ویران‌شده‌ام چیزی نیاوردم. پنج فرزند دارم و کوچک‌ترینشان دو ماه پیش به دنیا آمد.»
با کمبود مراقبت‌های ویژه برای زنان باردار، کمبود مواد غذایی و نبود شرایط ایمنی، مادر بودن در اردوگاه تبدیل به فشاری طاقت‌فرسا شده است. او وضعیت خود را چنین توصیف می‌کند: «زنان، به‌ویژه مادران شیرده و باردار در اردوگاه، با مشکلاتی چندبرابر روبه‌رو هستند. با اینکه مسئولان اردوگاه خدمات پزشکی ارائه می‌دهند، اما ما آن را ناکافی می‌دانیم. زنان باردار و شیرده به ویژه پس از زایمان، نیازمند مراقبت‌های ویژه و مستمر از نظر جسمی، روانی، معنوی و مالی هستند.»
او در ادامه با اشاره به وضعیت اقتصادی ضعیف خانواده‌اش، گفت: «وضع مالی‌مان بسیار بد است. همسرم کارگر روزمزد است و دستمزد روزانه‌اش کفاف هزینه‌های پزشکی و غذایی من و فرزندانم را نمی‌دهد. این مسئله، دشواری‌های زندگی روزانه‌ام را چند برابر کرده است.»
«در گرداب موانع مالی و روانی زندگی می‌کنیم»
«بارداری، شیردهی و تربیت کودکان در اردوگاه‌ها مثل هیچ جای دیگری نیست»، فطیم احمد با این جمله سخنان خود را آغاز کرد و از رنج همیشگی زنان در اردوگاه‌ها گفت: «بسیاری از زنان از کم‌خونی و سوءتغذیه رنج می‌برند، چون توان مالی‌شان اجازه نمی‌دهد از سلامت خود مراقبت کنند، به‌ویژه در دوران بارداری و شیردهی. شرایط جسمی زن در این دوران فرق دارد و نیاز به مراقبت ویژه، تغذیه سالم و استراحتی دوچندان نسبت به زنان دیگر دارد.»
وی با اشاره به اینکه از زمان تولد آخرین فرزندش دچار کم‌خونی شده و هنوز با آن دست و پنجه نرم می‌کند، می‌گوید فقر آن‌ها را دربر گرفته و نبود فرصت‌های شغلی اوضاع را سخت‌تر کرده است. «درآمد روزانه همسرم فقط برای خوراک همان روز ما کافی است. پس چطور می‌توانیم مواد غذایی سرشار از ویتامین را تهیه کنیم تا خودمان و فرزندان‌مان را تغذیه کنیم؟ حتی برای انجام عمل سزارینم مجبور شدم قرض بگیرم و هنوز هم نتوانسته‌ام بدهی‌اش را پرداخت کنم. اگر تغذیه‌ی مادر مناسب نباشد، کودک دچار بیماری‌هایی مثل ضعف سیستم ایمنی و مشکلات دیگر می‌شود. همچنین سوءتغذیه تأثیر مستقیمی بر مقدار و کیفیت شیر مادر می‌گذارد. همه این دشواری‌ها ما را در چرخه‌ای از خستگی و تنش دائمی قرار می‌دهد، به‌علاوه‌ی تمام مشکلاتی که به‌عنوان یک فرد آواره با آن روبه‌رو هستیم.»
«حل مسئله آوارگان بسیار مهم است»
فطیم احمد با تاکید بر اینکه «مادران در اردوگاه‌های پناهجویی، به‌ویژه زنان باردار و شیرده، همچنان به شدت نیازمند کمک‌های انسانی که تنها حق زندگی را برایشان تضمین کند، نه بیشتر هستند»، بر ضرورت تسریع حل مسئله آوارگان و آزادسازی سرزمین‌هایی که در اشغال ترکیه و نیروهای وابسته به آن قرار دارند، تأکید کرد و خطاب به نهادهای مسئول و سازمان‌های حقوق بشری گفت: «سازمان‌های حقوق بشری و نهادهایی که در حوزه زنان و کودکان فعالیت می‌کنند، باید مسئولیت خود را در قبال ما انجام دهند.»
فطیم احمد در پایان گفت: «باید در اردوگاه‌ها مراکز بهداشتی ویژه برای زنان باردار و شیرده تأسیس شود. همچنین ما نیازمند حمایت در قالب برنامه‌های تغذیه، تأمین لوازم زایمان ایمن، دارو و مراقبت‌های درمانی هستیم. افزون بر این، لازم است سازمان‌های بین‌المللی مرتبط، بازدیدهای میدانی خود را افزایش دهند. سلامت جسمی و روانی کودکان در داخل اردوگاه‌ها نیز باید مورد پیگیری و حمایت قرار گیرد.»