فشارها و عدم حمایت؛ وضعیت روزنامهنگاران زن در لبنان
روزنامهنگاران زن در لبنان تحت تهدید، ارعاب و آزار و اذیت قرار میگیرند، کشوری که با بحرانهای متعدد دست و پنجه نرم میکند و تحت سلطه احزاب و طایفەهای مختلف است، مکانی ناامن برای روزنامهنگاران زن است.
لمیس ناصر ابو عساف
بیروت- روزنامهنگاران زن در لبنان با تهدیدات و فشارهای زیادی از طرف گروههای مختلف، اعم از سیاسی یا اجتماعی، روبرو هستند. علاوه بر این، آنها با تبعیض، خشونت و آزار و اذیت حین انجام وظیفه مواجهند که این امر میتواند بر آزادی آنها در پوشش رویدادها و دسترسی به اطلاعات یا پوشش برخی داستانها تأثیر بگذارد.
ساره مطر، روزنامهنگار مستقل که در حال حاضر به پوشش حملات نظامی اسرائیل به لبنان مشغول است، با چالشها و مشکلات زیادی در زمینه کار میدانی در پناهگاهها روبرو است. وی اشاره کرد که ساختار جامعه لبنان بر اساس طایفهگری و احزاب است و هر پناهگاه به یکی از این احزاب یا طایفهها تعلق دارد. این موضوع هماهنگی با رهبری مسئول ورود به پناهگاه را دشوار میکند، زیرا برخی احزاب موافقند و برخی دیگر مخالفت میکنند. همچنین برخی احزاب خواهان همراهی روزنامهنگاران هستند تا ببینند چه چیزی ثبت میکنند و حتی صحبتهای پناهندگان را تحت نظر قرار میدهند تا آزادی بیان آنها را محدود کنند.
ساره مطر افزود که بسیاری از مسیرهایی که باید از آنها عبور کنند برایشان امن نیست و اشاره کرد: «وقتی به محل فیلمبرداری میرسیم، از ما سوالاتی نظیر (از کدام منطقه هستید و به کدام گروه تعلق دارید؟) پرسیده میشود و سپس یا باید کار خود را ادامه دهیم یا از ما میخواهند که محل را ترک کنیم، حتی با وجود سختیهایی که برای رسیدن به آنجا کشیدهایم.»
وی همچنین بیان کرد که به عنوان یک زن، از سوی افراد بانفوذ در احزاب با مشکلات بیشتری مواجه است. زمانی که آنها یک روزنامهنگار زن را میبینند، تلاش میکنند او را بترسانند و سلطه مردانه خود را بر او تحمیل کنند تا مانع انجام کارش در میدان شوند.
وی وضعیت میدانی را به عنوان یک فاجعه واقعی و بحرانهای انسانی توصیف کرد، از جمله آوارگان، کودکان، افراد با نیازهای ویژە (معلول)، زنان و مردان، و اشاره کرد که جنگ به همه لبنانیها آسیب زده است. مشکلات ناشی از آوارگی و نیازهای فراوانی که ایجاد شده، پاسخهای لازم را در سطح ملی دریافت نکرده است و طرحهای اضطراری ملی به شدت ناکام ماندهاند. او افزود: «اگر سازمانهای غیردولتی و جامعه مدنی نبودند، وضعیت فاجعهبارتر میشد، گرچه کمکها همچنان فاقد سازماندهی مناسب است.»
والیرینا راندو، روزنامهنگار ایتالیایی که از یک سال و نیم پیش در بیروت کار میکند، اشاره کرد که او با مشکلاتی در اخذ مجوزهای کاری و دسترسی به مناطق حساس مواجه است. او نیاز به بسیاری از مجوزها برای کار در این مناطق دارد زیرا این مناطق «تحت سلطه چندین نیرو هستند» و حتی در روزهایی که جنگی در کار نیست، برای دسترسی به آنها نیاز به مجوز از این نیروها دارد. وی افزود که «چون من یک روزنامهنگار خارجی هستم، مردم از من ناراحت میشوند.»
والیرینا راندو همچنین به تفاوتهای کار قبل و بعد از بحران اشاره کرد. قبل از بحران، او روی موضوعاتی چون فرهنگ، جنسیت و مسائل اجتماعی کار میکرد، اما پس از حملات نظامی اسرائیل به لبنان، این موضوعات به اولویت دوم تبدیل شدەاند. او همچنین اشاره کرد که پیش از حملات نظامی اسرائیل، با روزنامهنگاران زن خارجی و محلی مصاحبه کرده است و همگی از خطرات آزار جنسی که هنگام کار با آن روبرو هستند، سخن گفتهاند. او بیان کرد که «برخی مجبور به توقف مصاحبهها شدند، در حالی که برخی دیگر به دلیل اهمیت خبر، کار خود را در شرایط سخت ادامه دادند و برخی دیگر استراتژیهایی برای مقابله با آزار جنسی اتخاذ کردند، از جمله ملاقات با منابع در مکانهای عمومی و در نظر گرفتن علائم آزارگران و اطلاع دادن به همکارانشان درباره مکانهایی که به آنجا میروند.»
او در ادامه گفت: «ما صدای زنان خبره زیادی را شناسایی و با آنها مصاحبە کردیم، زیرا شبکههای اجتماعی و برخی رسانهها پر از کارشناسان مرد در زمینههای اقتصادی و سیاسی است. به همین دلیل ما صدای این زنان را برای مصاحبە با روزنامهنگاران به اشتراک میگذاریم و اینگونه صدای زنان قویتری را منتشر میکنیم و بدینگونە از خود در برابر آزار جنسی محافظت میکنیم.»
والیرینا راندو لبنان را برای کار در رسانهها انتخاب کرد زیرا او درباره منطقه خاورمیانه مطالعه کرده و زبان عربی را آموخته است و علیرغم مشکلات و سرکوبها در لبنان، این کشور را فرصتی برای کار در عرصه روزنامهنگاری یافت.