هدیل عمر

ادلب - اردوگاه‌های آوارگان ادلب سال‌هاست که با مشکلات جدی دفع نامناسب فاضلاب مواجه هستند، که این امر به نوبه خود به کانونی برای گسترش بیماری‌ها و انتشار بوهای ناخوشایند تبدیل شده است.

در شهر ادلب واقع در شمال سوریه، تنها ٣٩ درصد از اردوگاه‌ها به خدمات دفع فاضلاب دسترسی دارند، در حالی که اردوگاه‌های غیررسمی به طور کامل از این خدمات محروم هستند. لیلی عنبی، یک آواره ۴١ ساله، شرایط زندگی در اردوگاه محل سکونت خود در شمال ادلب را «غیرقابل تحمل» توصیف کرده است، با اشاره به کمبود جدی اقدامات و تدابیر بهداشتی، مخصوصاً در زمینه دفع  فاضلاب  که به عنوان یک تهدید جدی برای سلامتی ساکنان اردوگاه به ویژه کودکان مطرح است.

او عمیقاً نگران احتمال سقوط کودکانش به درون چاه‌های دفع فاضلاب پراکنده در اردوگاه است، اتفاقی که پیشتر به طور مکرر رخ داده و جان تعدادی از کودکان اردوگاه را گرفته است. با وجود تذکرات مکرر به کودکان برای پرهیز از بازی در نزدیکی کانال‌های دفع فاضلاب، وسعت این حفره‌ها در اردوگاه باعث شده که آن‌ها چندین بار به داخل آن سقوط کنند، حوادثی که بدون دخالت به موقع والدین و نجات آنها، می‌توانست به فجایعی تلخ منجر شود.

لیلی عنبی تأکید کرد که مسائل ناشی از دفع نامناسب فاضلاب محدود به خطر سقوط کودکان نیست؛ انتشار بوهای نامطبوع در اردوگاه نیز یک دغدغه جدی است. او بیان داشت: «گویی مشقت‌های زندگی در چادرها و تحمل سختی‌های آن برای ما کافی نبود، حالا مشکلات مرتبط با دفع نامناسب فاضلاب نیز به آن افزوده شده و موانع و دشواری‌های سازگاری با این شرایط سخت را بیش از پیش تشدید کرده است.»

پدیده دفع نامناسب فاضلاب در اردوگاه‌ها با افزایش موارد بیماری‌های پوستی در ارتباط است، عارضه‌ای که به دلیل حضور گسترده حشرات، میکروب‌ها، و باکتری‌ها شدت یافته است. گزارش‌ها نشان می‌دهند که بیش از ٢٣ درصد از اردوگاه‌ها شاهد ابتلای ساکنان خود، به ویژه کودکان، به بیماری‌های پوستی هستند. روعة حاج حسین، یک آواره ٣٨ ساله ساکن اردوگاه قاح، از وجود سیستم دفع نامناسب فاضلاب در نزدیکی چادرهای مسکونی شکایت می‌کند، که عامل اصلی شیوع بیماری‌ها، افزایش حشرات و تجمع زباله‌های شناور بر روی سطح دفعات بهداشتی است.

روعة حاج حسین با تاکید بر این مسئله اظهار داشت که فرزندانش به بیماری‌های پوستی مختلفی از قبیل جرب و لیشمانیا مبتلا شده‌اند. او بیان کرد که درمان این بیماری‌ها با دشواری‌های فراوانی همراه بوده و حتی پس از گذشت مدت‌ها، آثار آنها به صورت دائمی بر بدن باقی مانده است. این وضعیت بیشتر به دلیل ادامه آلودگی و عدم وجود اقدامات اصلاحی و نگهداری مناسب برای رفع این مشکل است.

با گذر فصل زمستان و آغاز تابستان، دغدغه‌های روعة حاج حسین در خصوص سلامتی فرزندانش به دلیل خطر بیماری‌های ناشی از کانال‌های دفع فاضلاب که در نزدیکی چادرها وجود دارند و کودکان به طور روزمره چندین بار از کنار آنها عبور می‌کنند، رو به افزایش است.

سازمان‌های مردم‌نهاد از مقامات خواستار افزایش توجه به وضعیت بهداشتی اردوگاه‌هایی شده‌اند که با معضل دفع  فاضلاب نامناسب مواجه هستند، وضعیتی که موجب از دست رفتن جان‌ها، شیوع بیماری‌ها و اپیدمی‌های متعدد شده است. علاوه بر این، مناظر و بوهای نامطبوع ناشی از این شرایط باعث ایجاد نگرانی، افسردگی و احساس ناامیدی در میان ساکنان می‌شود.

دکتر صفاء عثمان، که در زمینه بیماری‌های پوستی تخصص دارد، اشاره کرد که اکثر بیماران مراجعه‌کننده به کلینیک او، کودکانی هستند که در اردوگاه‌های غیررسمی در شمال سوریه زندگی می‌کنند و از خدمات و حمایت‌های بهداشتی اولیه، از جمله دفع بهداشتی، محروم مانده‌اند.

دکتر صفاء عثمان در توضیح این مسئله گفت: معضلات مربوط به دفع نامناسب فاضلاب به گسترش و همه‌گیری بیماری‌ها دامن می‌زند. این وضعیت به ویژه بیماری‌های پوستی مانند شپش، جرب، لیشمانیوز و نیز بیماری‌های دستگاه گوارش را تشدید می‌کند، جایی که کانال‌های دفع فاضلاب سر باز، محیطی ایده‌آل برای تولیدمثل حشرات ناقل بیماری‌های پوستی و میکروب‌ها فراهم می‌آورند.

دکتر صفاء عثمان بر این نکته تأکید کرد که عمده ساکنان اردوگاه‌ها دسترسی به امکانات بهداشتی ایمن و پاکیزه ندارند و ناچارند از آب آلوده و روش‌های دفع نامناسب فاضلاب ناایمن استفاده کنند، که این امر منجر به شیوع بیماری‌های گوناگون می‌شود.

او همچنین بر خطرات جدی ناشی از ادامه‌دار بودن مسئله دفع نامناسب فاضلاب  برای هزاران نفر ساکن در اردوگاه‌های رنج‌برده از کمبود خدمات آب و وجود مستنقع‌های آلوده تأکید ورزید.