برخاسته از اعتیاد، خفته در خاموشی؛ روایت نوزادانی که معتاد به دنیا می‌آیند
عمده زنان حاشیه نشین فقیر در کرماشان که معمولا درگیر اعتیاد هستند به دلیل نبود وسایل پیشگیری، باردار می‌شوند. بارداری این زنان، تولد نوزادانی را به دنبال دارد که از همان بدو تولد درگیر اعتیادی ناخواسته هستند.
نسيم احمدی
كرماشان- طی سال‌های گذشته به دلیل سیاست‌های نادرست حکومت و فشار اقتصادی حاکم، فرزندآوری خودخواسته به صورت چشمگیری کاهش یافته است؛ اما این عوامل بازدارنده در فرزندآوری بر روی بارداری زنان درگیر اعتیاد و دچار فقر تاثیر چندانی نداشته است از این رو در نمودار کاهش موالید، افزایش تولد نوزادان از مادران معتاد را داریم.
عمده زنان حاشیه نشین فقیر در کرماشان که معمولا درگیر اعتیاد هستند به دلیل نبود وسایل پیشگیری، باردار می‌شوند. بارداری این زنان، تولد نوزادانی را به دنبال دارد که از همان بدو تولد درگیر اعتیادی ناخواسته هستند. آمار و اطلاعات دقیقی از تعداد نوزادان درگیر اعتیاد در ایران وجود ندارد اما برخی منابع اطلاعاتی وابسته به حکومت در سال ١٣٩۶ از تولد سالانه ٧ هزار و ۵٠٠ نوزاد درگیر اعتیاد در ایران خبر داده‌اند. این آمار ٧ هزار و ۵٠٠ نفری در حالی است که در سال ١٣٩۴ برخی منابع خبری رسمی از تولد سالیانه ٧٠ هزار نوزاد از مادران معتاد خبر داده‌اند که با توجه به تناقض همیشگی آمارهای حکومتی می‌توان گفت که تعداد نوزادان درگیر اعتیاد در بدو تولد بیشتر از تعداد اعلام شده از سوی حکومت است. آمار تولد ٧٠ هزار نفری نوزدان درگیر اعتیاد نشان می‌دهد که روزانه نزدیک به ٢٠٠ نوزاد درگیر اعتیاد در سال ١٣٩۴ در ایران به دنیا آمده‌اند که دور از انتظار نیست که این
آمارهای پنهان، واقعیتی انکارناپذیر
آمار طی یک دهه گذشته رو به رشد بوده باشد و اگر از همین الگوی تولد روزانه ٢٠٠ نوزاد پیروی کنیم و آمار مرگ و میر را در نظر نگیریم، بایستی هم اکنون و پس از گذشت یک دهه از این خبر نزدیک به ٨٠٠ هزار نفر کودک زیر ١٠ سال درگیر اعتیاد داشته باشیم چرا که به ندرت پروسه ترک و درمان این نوزادان تکمیل می‌شود.
سندروم ترک؛ آغاز رنج از بدو تولد
نوزادان متولد شده از مادران معتاد از همان بدو تولد درگیر سندروم ترک نوزادی هستند. سندروم ترک نوزادی به حالتی اطلاق می‌شود که نوزاد از یک مادر معتاد به دنیا بیاید. این نوزاد به دلیل اینکه به مدت ٩ ماه در شکم مادر معتادی بوده هم اکنون درگیر اعتیاد است و پس از تولد و قطع ناگهانی مواد، دچار علائمی شبیه به ترک می‌شود. این علائم ترک شامل اسهال، استفراغ، ناآرامی، ضعف مکیدن، تب و یا تعرق زیاد و... است که از همان بدو تولد با نوزاد همراه است.
چرخه بی‌پایان بازگشت به اعتیاد
سارا.م، پرستار در بیمارستان معتضدی کرماشان می‌گوید: «در طول یک هفته معمولا بین ۴ تا ۶ مورد تولد نوزادانی را داریم که از مادران معتاد به دنیا می‌آیند. روند درمان و در واقع تسکین بی قراری این دست از نوزادان و سم زدایی بدن آنها از مواد، تقریبا نزدیک به دو هفته طول می‌کشد و می‌توان اثرات مواد را از بدن آنها دفع کرد اما این تا زمانی است که نوزاد در بیمارستان باشد. متاسفانه بعد از ترخیص نوزاد و تحویل او به والدین درگیر اعتیاد این چرخه‌ی مصرف مواد دوباره تکرار می‌شود و نوزاد از طریق شیر مادر و یا مجاورت مواد دوباره اعتیاد او بازمی‌گردد. متاسفانه حق گرفتن نوزاد از والدین معتاد را نداریم و فقط در حالتی که والدین نوزاد را رها کنند می‌توانیم نوزاد را به بهزیستی تحویل دهیم اما چنانچه نوزاد والدینی داشته باشد مجبوریم او را به والدین تحویل دهیم و در واقع دولت هیچگونه برنامه‌ای برای جدایی این دست از نوزادان از والدین معتاد ندارد.»
فرار از مسئولیت، بازی با جان نوزادان
پرویز افشار، سخنگوی پیشین ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال ١٣٩۵ در گفت‌وگو با رسانه‌های حکومتی صراحتا اعلام کرده بود که این ارگان مسئولیتی در قبال نوزادان معتاد ندارد و این وظیفه بر عهده وزارت بهداشت است. این سخنان در حالی است که وزارت بهداشت نیز بارها اعلام کرده است که «مسئولیت مستقیمی برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی ندارد زیرا بودجه اختصاصی برای این کار به این وزارتخانه تعلق نمی‌گیرد.» این تلاش برای واگذار کردن مسئولیت به دیگری در حالی است که هر روز جمعیت نوزادان درگیر اعتیاد رو به افزایش است و طی سال‌های گذشته، حکومت با کتمان خبری این موضوع اجازه انتشار آمار و اطلاعات جدیدی در این زمینه نداده است. اما منابع خبری نزدیک به موضوع از وضعیت نگران کننده این بحران در جامعه سخن می‌گویند.
زنده‌ماندن یا مرگ در سایه اعتیاد والدین
شيوا رسايی(اسم مستعار)، پزشک کودکان در کرماشان در این زمینه می‌گوید: «نوزادان درگیر اعتیاد در بخش NICU یا همان بخش مراقبت‌های ویژه از نوزادان بستری می‌شوند تا مراحل درمان و رهایی آنها از اعتیاد تکمیل شود. اما این در حالتی است که نوزاد در بیمارستان به دنیا بیاید. در مواقعی که نوزاد در محل سکونت والدین خود که معمولا کپر و یا آلونکی غیر بهداشتی است به دنیا بیاید شانس زنده ماندن او بالا نیست چرا که در بیشتر مواقع برای آرام کردن بی‌قراری‌های نوزاد به او مواد می‌دهند که همین موجب مرگ او می‌شود. علاوه بر این در بیشتر مواقع بی‌قراری‌های نوزاد برای دریافت مواد موجب خشم والدین و گاهی خشونت جسمی برای نوزاد می‌شود که این خشونت والدین در بین افراد درگیر اعتیاد ممکن است با روش‌هایی مثل داغ کردن نوزاد با قاشق داغ نیز همراه باشد. به طور کلی جمعیت چنین نوزادانی رو به افزایش است و از آنجایی که نگهداری این نوزادان در بهزیستی برای دولت هزینه بردار است معمولا دولت از زیر بار مسئولیت آنها شانه خالی می‌کند که همین مسئله باعث می‌شود این نوزادان در خانواده‌ای معتاد رشد کنند و در آینده تبدیل به والدینی معتاد شوند و در نهایت این چرخه اعتیاد تداوم یابد.»
کتمان حقیقت و تداوم چرخه اعتیاد
حکومت به جای پذیرش وجود چنین نوزادانی در جامعه سعی در کتمان جمعیت رو به رشد تولد این دست از نوزادان دارد. به طور کلی می‌توان گفت حکومت در افزایش تعداد این نوزادان دخالت دارد چرا که عدم نظارت بر جمعیت معتادان جامعه و کنترل آنها برای جلوگیری از بارداری و از طرفی نبود بودجه کافی برای حل این بحران سبب شده جمعیت نوزادان درگیر اعتیاد که در آینده تبدیل به کودکان متکدی و معتاد شوند در حال افزایش باشد.
این پزشک در ادامه می‌گوید:« در بخش روان بیمارستان محمد کرماشانی کودکان زیر ١۶ سال بسیاری داریم که درگیر اعتیاد هستند و در واقع این کودکان همان نوزادانی هستند که در گذشته معتاد به دنیا آمده‌اند و همچنان درگیر اعتیاد هستند. متاسفانه این کودکان به شدت پرخاشگر و دچار آسیب‌های جسمی و روحی بسیاری هستند که در طول زندگی به آنها تحمیل شده و به راحتی قابل درمان نیستند.»
افزایش جمعیت این دست از کودکان و نوزادان و عدم حمایت حکومت برای بهبود وضعیت آنها سبب شده که زندگی این کودکان و نوزادان به یک چرخه اعتیاد، تکدی‌گری و ٱوردوز تبدیل شود.
نوزادان در آغوش خیابان
مريم.ف فعال اجتماعی در کرماشان می‌گوید: «در کرماشان زنان معتاد بسیاری وجود دارد که در سطح خیابان‌ها با کودک آرامی در آغوش مشغول گدایی هستند. در بیشتر مواقع والدین به این دلیل نوزاد خود را معتاد نگه می‌دارند که در هنگام گدایی گریه و بی قراری نوزاد آنها را اذیت نکند و نوزاد آرام باقی بماند به همین دلیل معتاد نگه داشتن نوزاد بخشی از برنامه روزمره آنها برای گدایی است که این پدیده در کرماشان متاسفانه به شدت رو به رشد است.»
از نوزادان معتاد تا نسل فرمانبر
فقر و اعتیاد دو عاملی است که بر فرمان‌پذیری هر انسانی می‌تواند به شدت موثر باشد و دور از انتظار نیست که رشد جمعیت نوزادان درگیر اعتیاد در ایران بخشی از برنامه و سیاست حکومت برای افزایش جمعیتی سلطه پذیر در آینده باشد چرا که نوزاد متولد شده در فقر و اعتیاد، در آینده تبدیل به انسانی فرمانبر می‌شود که زیر یوغ جمهوری اسلامی هیچ انتخابی جز سر نهادن برای این حکومت ندارد. حکومتی که باعث می‌شود این نوزادان در بستر اعتیاد و فقر به دنیا بیایند و زندگی‌ای مملو از رنج داشته باشند تا زمانی که مرگ آنها در سکوت و خاموشی رقم بخورد.