BAHARİN LEHİB

Kabil- Afganistan’da “çöp toplayıcılığı”, özellikle çocuklar ve kadınlar için hayatın en acı gerçeklerinden biri haline geldi. 14 yaşındaki Nesime, ailesiyle birlikte günlerini çöpler arasında geçiriyor. Onun hikâyesi ne eğitim hakkına sahip olan ne de geleceğe umutla bakabilen bir neslin dramını yansıtıyor.

Sabahın erken saatlerinde kalkan ve başkent sokaklarında ellerinde torbalarla dolaşan çocuklar ve erkekler görülüyor. Amaçları, karışık halde atılan çöplerin içinden plastik, şişe veya bazen yenilebilir yiyecekler bulabilmek. Ancak bu yolda en büyük tehlike aç köpekler. Çöpleri korumaya çalışan bu hayvanlar, çoğu zaman saldırarak toplayıcıların işini daha da zorlaştırıyor ya da onlar için bir ölüm kalım meselesi yaratıyor.

Yoksulluk giderek derinleşiyor

Çöp toplayıcıları, toplumda hor görülmenin yanında Taliban’ın baskısıyla da karşı karşıya. Sokaklarda çalışırken yakalananlar, günlerce cezaevinde tutulabiliyor. Üstelik Afganistan’da yoksulluk derinleşirken, çöp toplayıcıların bulabilecekleri değerli eşyalar da azalmış durumda. Resmî verilere göre Afgan çocuklarının yaklaşık dörtte biri 5-14 yaş aralığında çalışıyor. Kimisi tarlada, kimisi ayakkabı boyacısı olarak, kimisi de çöpler arasında hayatını sürdürüyor.

‘Yoksulluk izin vermedi’

Nesime, ailesiyle birlikte yıkık dökük bir evde yaşıyor. Annesi uzun yıllardır hasta ve yatağa bağımlı. Yaşamını anlatırken gözyaşlarını tutamıyor:
“Ben küçükken annemle birlikte çöplerden yiyecek arardım. Okula gitmeyi çok isterdim ama yoksulluk izin vermedi. Bir gün bir kadın öğretmenle tanıştım, çok iyiydi. O günden sonra öğretmen olmayı hayal ettim. Ama artık biliyorum, bu hayal bizim neslimiz için gerçekleşmeyecek.”

Taliban baskısı

Nesime, Taliban’ın baskısına da dikkat çekerek “Bizi gördüklerinde dövüyor, bazen hapse atıyorlar. Arkadaşlarım hapiste kaldı, orası tam bir cehennem. Ben birkaç kez kaçabildim ama hep korkuyla yaşıyorum” diyor.

Afganistan’da çöp toplayıcılığı yalnızca bir “iş” değil; yoksulluğun ve adaletsizliğin bir aynası olarak yansıyor. Nesime’nin hikâyesi, eğitim yerine çöpler arasında hayata tutunmaya çalışan binlerce çocuğun ortak gerçekliğini gözler önüne seriyor.