NAZIHA BOUSSIDI

Tunus - Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, 25 Temmuz 2021'de Meclis’in çalışmalarını askıya alarak milletvekili dokunulmazlıklarını kaldırdı. 22 Eylül’de ise yeni kararnamelerle yetkilerini genişleterek, yürütme organını tamamen kendine bağladı. Kays Said, 13 Aralık 2021'de açıkladığı, "Siyasi krizden çıkışın yol haritası" ile ülkede 25 Temmuz 2022'de anayasa değişikliği referandumuna, 17 Aralık 2022'de de erken genel seçime gidileceğini ve o zamana kadar Meclis’in kapalı kalacağını açıkladı. Ülkede 25 Temmuz'da seçmenlerin yüzde 30,5'inin katıldığı referandumda, yüzde 94,6 "evet" oyuyla yeni Anayasa kabul edildi.

Tunus'ta seçim hazırlıkları yarın başlayacak ve ön veriler, seçimler için nihai aday sayısının bin 400’e ulaştığını gösteriyor. Adaylar, 151 milletvekili sandalyesi için yarışacaklar. Ancak rakiplerinin olmaması nedeniyle, alacakları oy sayısı ne olursa olsun, parlamento seçimlerinde yaklaşık 10 aday seçimi kazanmış olarak ilan edildi. Tunus siyasetinin geri kalan bileşenlerini dahil etmeden ilan edilen bu durum, Cumhurbaşkanı Kays Said tarafından düzenlenen yeni seçim yasasının sert bir şekilde eleştirilmesine neden oldu. Bu yasa, parlamento seçimlerinde oy kullanma yöntemini, genellikle siyasi partiler tarafından oluşturulan seçim listelerini oylamak yerine bireylere oy vermeye dönüştürdü. Ayrıca, aday olabilmek için kadın ve erkeklerden 400 destek oyu alma koşulunu getirdi. Bireylere oy verme sistemi kadınların tüm seçilmiş konseylerdeki şanslarını azaltarak yaklaşan parlamento seçimlerinden dışlanmasına yol açtı.

Adaylığı yeni değil

Yaklaşan seçimlerde aday olan siyasi aktivist Asya El-Herabi, yaşadığı zorluk ve deneyimlerden bahsederek, “Seçim ve siyasi çalışmalarım yeni değil. 2009’da belediye seçimlerine katıldım. 2014 yılında yasama seçimlerine katıldım. 2018’de Tunus Belediyesi danışmanı oldum. Gelecek parlamento seçimlerinde de aday olmak istiyorum. Ben adaylık için dosyaları ilk kez verilenler arasında yer alıyorum” dedi.

Adaylığının karar verici pozisyonlardaki varlığını desteklemek için bir mücadele biçimi olduğunu belirten Asya El-Herabi, “Birçok kadın daha önceki adayların verdikleri sözlerden muzdarip. Bu yüzden yurttaşlar kadın adayları desteklemiyor” diye belirtti. Kadın aday sayısının şuana kadar 121’e ulaştığını dile getiren Asya El-Herabi, Tunuslu kadınların daha önce yasalarda düşüncelerini dile getirdiklerini ve bunun için mücadele ettiklerini ifade etti.

‘Önerilere kulak verilmedi’

Kadının Sesi Derneği'nden Sara El-Medini, bireylere oy verme sisteminin iki cins arasında bir denge oluşturmanın zorluğundan söz etti. Aday sayısının bin 400’e ulaştığını bunların sadece 200’ünün kadın olduğunu ifade eden Sara El-Medini, “Bireysel oy sistemi kadın ve gençlerin olmadığı bir meclisin oluşacağını gösteriyor. Erkeklerin olduğu bir parlamentoyu oluşturuyorlar. 55 Sayılı KHK'nın yayınlanmasından itibaren feminist dinamikler hızla hareket ederek açıklamalarda bulundu ve basın toplantıları düzenledi, çalışmalar sunuldu. Yetkililer önerilerimize, eleştirilerimize, seslerimize kulak kapadı ve dikkate almadı. Durum her geçen gün daha da kötüleşiyor. Önümüzdeki parlamentoda kadınların az olması büyük etki yaratacaktır. Kadının Sesi Derneği, kadın sorunlarına desteğini sürdürüyor” ifadelerini kullandı.