NÛPELDA DENÎZ

Mexmûr - Kürt toplumunda dengbêjî geleneğinin tarihi, çok eskilere dayanıyor. Sözlü edebiyatın da en önemli unsurlarından biri olan dengbêjî, Kürt tarihini, kültürünü, gelenek ve değerlerini sözlü olarak gelecek nesillere taşıyor.

1990’lı yıllarda Türk devletinin baskıları sonucu Kuzey Kürdistan’dan göç etmek zorunda kalan Kürtlerin yerleştiği Şehit Rüstem Cudi Mexmûr Mülteci Kampı’nda yaşayanlar da acılarını ve özlemlerini dengbêjî ile dile getiriyor.

Annesinden dengbêjî dinleyerek büyüdü

Şirnex’e bağlı Remo köyünden olan Helîm Îzer, 90'lı yıllarda Türk devletinin baskıları sonucu köyünü terk etmek zorunda kalıp, Mexmûr Kampı’na yerleşti. Çocukken annesinin dengbêjî söylemesinden etkilenen Helîm Îzer, şimdilerde kadın bir dengbêj olarak kadınların sesi, sözü oluyor.

Helîm Îzer, “Ben çocukken annem sürekli dengbêjî söylerdi. Büyüklerimiz bazen düğünlerde, bezen akşam sohbetlerinde dengbêjî söylerdi. Ancak ben dengbêjî söylemeyi annemden öğrendim” dedi.

Duygu ve düşüncülerini dengbêjî söyleyerek anlatan Helîm Îzer, Mexmûr Kampı’na geldikten sonra Meryemxan Grubu’nda yer aldığını ifade etti. Birçok dengbêj klibinde de yer alan Helîm Îzer, 15 yıldır dengbêjî okuyor.

‘Kadınlar sadece çocuk baksın’ diyenlere inat dengbêjî söyledi

Geçmişte toplumsal baskı nedeniyle kadınların dengbêjî söylemesinin engellendiğini hatırlatan Helîm Îzer, “Bize ‘Siz kadınlar dengbêjî söylemekten ne anlarsınız’ dediler. Bizi küçümsüyorlardı. Her şeye rağmen pes etmeden çalışmalarımıza devam ettik” diye belirtti.

Acıyı ifade etmenin yolu: Dengbêjî

Kürtlerin tarih boyunca birçok zulme maruz kaldığını ve acılı bir halk olduğunu söyleyen Helîm Îzer, dengbêjî ile bu acılarını dile getirdiğini belirtti.

Helîm Îzer, bir yandan dengbêjî kültürünün Kürt tarihi için önemini anlatırken, diğer yandan da dengbêjî söyledi.

‘Dengbêjîye olan ilgi azaldı’

Helîm Îzer, saldırı altında olan Kürt kültürünün korunması gerektiğini ifade ederek, “Kürt kültürü eskisi gibi yaşatılmıyor. Dengbêjî kültürünün unutulmaması için ve gençlerimizin bu kültür hakkında bilgi sahibi olması gerekiyor. Aynı zamanda büyükler de çocuklara bu kültürü öğretmeli.

‘Kültür, insanın kimliğidir’

Özellikle gençlere Kürt kültürünün korunması çağrısında bulunan Helîm Îzer, konuşmasını şu şekilde tamamladı: “Bir toplumun kültürü yoksa o toplum da yoktur. Kültür, insanların dili, yaşamı ve kimliğidir. Bu nedenle Kürt halkı olarak kültürümüze sahip çıkmalıyız."

Helîm Îzer, sohbeti yine bir dengbêjî okuyarak sonlandırdı.