BAHARİN LEHİB

Bamyan – İspanya’nın Madrid kentinde 8-10 Ekim tarihleri arasında gerçekleştirilen Afganistan Halk Mahkemesi, üç günlük yoğun bir programla sona erdi. Afgan kadınlarının seslerini duyurmak ve yaşadıkları adaletsizliklere dikkat çekmek amacıyla düzenlenen bu mahkeme, son yılların en anlamlı girişimi oldu. Geçmişte, Sovyet işgali yıllarında benzer mahkemeler toplanmış olsa da, bu sefer konu ve atmosfer tamamen farklıydı. Taliban yönetimi sırasında, son dört yılda Afgan kadınlarına karşı işlenen suçlar ilk kez bu kadar kapsamlı ve cesurca masaya yatırıldı. Yaklaşık 22 kadın, bizzat, sözlü ya da gıyaben ifadeler vererek, yaşadıkları şiddet, ayrımcılık ve hak ihlallerini şok edici detaylarla anlattı.

Halk Mahkemesi Afgan kadınların sesini duyurmak için bir adım

Mahkemenin organizasyonunu üstlenen dört Afgan sivil toplum örgütü, sürecin adil ve güçlü bir şekilde ilerlemesi için tüm savcılar ve hâkimlerin kadınlardan oluşmasına özen gösterdi. Kadın hâkimler, hemcinslerinin yaşadığı acıları en derinden hissederek, bu tarihi davanın yükünü omuzladılar. Halk Mahkemesi, Afgan kadınlarının yaşadıkları zulme karşı seslerini duyurma yolunda atılan ilk ve en önemli pratik adım olarak kayıtlara geçti. Bu süreç, sadece adalet arayışının değil, aynı zamanda direnişin ve umut dolu geleceğin de simgesi oldu.

Halk Mahkemesi, Taliban Dışişleri Bakanı Amir Han Muttaki’nin “demokrasinin beşiği” olarak adlandırılan Hindistan’a yaptığı ziyaret sırasında gerçekleşti; ancak aynı dönemde Hintli kadın gazetecilerin basın toplantısına katılmalarına izin verilmedi. Ayrıca Rusya’da Bagram Havaalanı’nın geri alınmasıyla ilgili kritik bir toplantı yapılıyordu. Ülkeyi yakından takip eden kadın ve erkek dijital medya kullanıcıları, mahkemenin düzenlenmesini memnuniyetle karşıladı ve desteklerini dile getirdi. Buna karşılık, sadece az sayıda Taliban lobicisi toplantıyı kınadı. Taliban hükümetine, davanın ikinci gününde görüşlerini ifade etmeleri için resmi olarak bir saat süre tanınmasına rağmen, yetkililer tepki göstermeyerek sessiz kaldılar.

22 kadın kendilerine karşı işlenen suçları anlattı

Bamyan’daki kadın hakları savunucularından Lailma Safdar, konuyla ilgili ajansımıza önemli açıklamalarda bulundu. Konuşmasına umut dolu sözlerle başlayan Lailma Safdar, “Mahkemede ifade veren tüm kadınların acısını yürekten paylaşıyorum. Yaklaşık 22 kadın, burada kendilerine karşı işlenen suçları cesurca anlattı. Bu 22 kadın, ülke içinde farklı şekillerde ezilen milyonlarca Afgan kadının sesi olduğunu çok iyi biliyorum” dedi.

‘Kadınların gözlerinde direniş vardı’

Bazılarının mahkeme ile alay ettiğini söyleyen Lailma Safdar, “Mahkemeye katılanlar arasında, son yirmi yılda ve Taliban ile yapılan sözde barış toplantılarında Taliban’ı demokratik bir figür olarak göstermeye çalışanlar olduğunu biliyorum. Ancak onların köktencilikleri ve kadın karşıtı düşünceleri hiç değişmedi” diye belirtti.

Mahkemede ifade veren kadınların gözlerinde ve sözlerinde, acının yanı sıra direnişi gördüğüne vurgu yapan Lailma Safdar, sözlerini şöyle tamamladı:

"Çalışmalarından ve mücadelelerinden pişman değiller. Hapishanede işkence ve aşağılanmaya maruz kalmış olsalar da, bir şans daha bulurlarsa yollarına devam edeceklerdir. Bana göre, hapishanede yaşadıklarını dile getirmek, köktendinci ve ataerkil düşüncelere karşı bir tür mücadeledir. Tecavüz ve kadınlara yönelik suçlardan bahsetmenin utanç verici sayıldığı bir toplumda, böyle bir mahkemede ifade vermek cesur ve devrimci bir eylemdir. Cesur kız kardeşlerimle gurur duyuyor ve onlara sıcak ve sevgi dolu selamlarımı gönderiyorum, çünkü cesaretleriyle birlikte Afganistan'daki biz kadınların sessiz sesi oldular.”