BÊRÎVAN KEMAL

Süleymaniye - Federe Kürdistan’da kadınlar eğitimlerini toplumsal baskıları kırarak bir hak olarak kazanmayı uzun mücadeleler sonunda kazandı. Eğitimlerini ve ekonomik bağımsızlığını salamak isteyen kadınlar, toplumun klişelerine rağmen başarılı oldu. İşte bu başkaldırıyı yapan kadınlardan biri de Şada Medhet. O, daha da zorunu seçerek mühendislik bölümünü okudu. Bu alanda ilk kadın olarak anılan Şada Medhet, baskıları görmezden geldi ve kendi başarısının yollarını açtı.

Yolunu başarı ile taçlandırdı

1942 yılında Süleymaniye’de doğan Şadan Medhet, üniversite öncesi eğitim sürecini Süleymaniye’de tamamladı. Şadan Medhet, Süleymaniye şehrinin ilk genç kadını olarak Bağdat Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü'nde okumak istedi ve böylece Bağdat'ta İnşaat Mühendisliği Bölümü'nde okumaya başlayan ilk Kürt genç kadın oldu. Şadan Medhet, kariyerini başarı ve teşekkür belgeleri ile taçlandırdı.

Şadan Medhet, Irak'ta tasarım amaçlı bilgisayar kullanımı konusunda 7 ay öğretmenlik ve birçok yabancı firmayla çalışan ilk mühendis kadınlardan biri. Şadan Medhet, Çin, Japonya, Almanya ve Türkiye ülkelerini ziyaret ettikten sonra genç mühendislerin gelişimi konusunda danışman olarak çalıştı.

‘Toplum kadınların mühendis olmasını yadırgıyordu’

Federe Kürdistan’da eskiden kadınların okuma imkanlarının kısıtlı olduğunu söyleyen Şadan Medhet, mühendislik bölümünü nasıl tercih ettiğini anlattı:

“Fen Bölümü’nde okuyan sadece 7 kız çocuğu vardı. Hazırlık aşamasını ikincilikle tamamladım. O dönemde sınıf arkadaşlarım tıp bölümünü seçmişti ve ben o bölümlerin aksine benim seviyemde olan 150 erkekle birlikte Bağdat Üniversitesi'ndeki mühendislik fakültesini seçtim. O zamanlar mühendislik fakültesinde okuyan başka kız yoktu ve ben de edebiyat bölümü öğrencilerinin yanında kalmak zorundaydım."

‘Olumsuzluklar bana engel olmadı’

Mühendislik fakültesinde okuyan tek kadın olduğunu aynı zamanda eğitim dili olan Arapçayı bilmediğini söyleyen Şadan Medhet, bu olumsuzlukların birçok sıkıntıyı beraberinde getirdiğini dile getirdi ve şöyle devam etti:

“Bütün bu olumsuzluklara rağmen kendime sonsuz bir güvenim vardı. Bu olumsuzlukların bana engel teşkil etmesine izin vermedim. O yıllarda kadınlara karşı tutum farklıydı, bir keresinde sosyal dersinde bir öğretmen bana eve gitmem gerektiğini, bunun benim için daha iyi olacağını söyledi ve bu söz beni çok üzdü. Daha sonra öğretmenin bu sözü kadın olduğum için söylediğini öğrendim. Daha sonra Bağdat Üniversitesi’ne müdür olarak atandığımda üniversiteye gittim, üniversite hocaları beni görünce çok mutlu oldular,  gücümü ve iyi bir iş çıkarmış olmaktan duyduğum sevinci ifade ettiler."

‘Kendimi ispatlamayı başardım’

Mühendislik fakültesinin erkekler için de ağır olduğunu belirten Şadan Medhet, birlikte bir projeye gittiklerinde ayrıca kadın olarak birçok zorluk çektiğini ifade etti.

“Mühendislik alanı çok geniş bir alandır. Kadınlar bu alanda zirveye ulaşabilir. Birçok zorluk ve baskıyla karşılaştım ama kendimi ispatlamayı başardım. Bu sebeple ilk olarak Bağdat Üniversitesi'nde çalışmaya başladım ve 10 yıl devam ettim, daha sonra tasarım bölümüne geçtim bu bölümde de yönetimde yer aldım.”

Kendi alanında uzmanlaştığını aktaran Şadan Medhet, “Mühendislik müşavirlerinin ofisinde tasarım yapmaya başladım ve birçok bina ve ev tasarladım.  ‘Samare Hastanesi, Kazmiye, Yasa Koleji’ni tasarladım. Ardından mülkiye dairesi müdürü oldum ve şehirdeki birçok binanın yenilenmesinde çalıştım. Irak'ın diğer şehirlerinde de tasarım ve yenileme çalışmaları ve bilimsel araştırmaları tamamladım” dedi.

‘Kadınlar güçlü oldukları alanlara yönelmeli’

2002 yılında Süleymaniye’ye döndüğünü söyleyen Şadan Medhet, “Süleymaniye şehrinde Çaw Hastanesi'ni tasarladım. Süleymaniye Üniversitesi Kampüsü projesinde çalıştım ve ardından yüksek öğrenime atandım. Emekli olduktan sonra Süleymaniye şehrinin tasarım bölümünde gençlerin tasarım işini öğrenmelerine ve deneyimlerinden yararlanmalarına bir kez daha yardımcı oldum. En önemlisi kadınların duygularının ve güçlerinin hakim olacağı bir alana gitmeleri. Sevmediğim başka bir alanda okusaydım şu anki kadar başarılı olamazdım. Bu nedenle kadınların hayatı isteklerine göre seçmeleri, çaba ve güçleri ile kendilerini ispatlamaları ve başarılı olana kadar doğru yolda olmaları önemlidir" sözleriyle konuşmasını sonlandırdı.