نعمت بدرالدین: "ذهنیت مردانه مانع دسترسی زنان به موقعیتهای تصمیم‌گیری در لبنان می‌شود"
اگرچه زنان در لبنان حق تصمیم‌گیری ندارند، اما حضور آنها در مراکز تصمیم‌گیری طی سالهای گذشته به ویژه پس از مشارکت گسترده‌ی نامزدهای زن برای انتخابات پارلمانی در سال ۲۰۱۸ متحول شده است.
كارولين بزی
بيروت –
نعمت بدرالدین، فعال و نامزد سابق مجلس، که خود را برای شرکت در رقابت بعدی انتخابات در سال ۲۰۲۲ آماده می‌کند، از واقعیت زنان لبنانی در زندگی سیاسی و برنامه‌ی انتخاباتی آنها صحبت می‌کند.
"مشارکت زنان در انتخابات پارلمانی نتیجه‌ی مبارزات بود"
نعمت بدرالدین در مصاحبه‌ای با آژانس ما معتقد است که "واقعیت زنان در زندگی سیاسی در لبنان با توجه به تعداد زنانی که برای انتخابات پارلمانی نامزد شده‌اند و تعداد زنانی که در انتخابات پیروز شده‌اند، از سالهای گذشته بهتر است. آخرین انتخابات شهرداری، علاوه بر زنانی که در حال حاضر خود را برای انتخابات آینده‌ی پارلمان آماده می‌کنند."
وی خاطرنشان کرد که "حضور زنان در زندگی سیاسی در طول انقلاب و بعداً در جنبش انجمن‌های زنان مشهود بود و حتی فعالان امور سیاسی نیز حقوق زنان را موضوعی اساسی دانسته‌اند و این بخشی از یک سبد تلفیقی حقوق شهروندی و دولت مدنی موردنظر آنهاست."
وی توضیح می‌دهد، "این پیشرفت از خلأ ناشی نشده است، بلکه ناشی از انباشت است. اول، این محصول مبارزات زنان پیشگام لبنانی از لیندا مطر و وداد شختوره تا فادیه کیوان است، این انجمن‌ها علاوه بر انجمن‌هایی که در زمینه‌ی فمینیسم فعالیت می‌کنند، چندین موضوع مربوط به زنان مانند کار زنان در زندگی سیاسی، خشونت علیه زنان و حق زنان لبنانی برای اعطای تابعیت به خانواده‌ی خود را پیگیری می‌کنند. همچنین کمیسیون ملی امور زنان و وزارت امور زنان نیز نقش دارند. همه‌ی این اقدامات و فعالیتها براساس برنامه‌ی ۲۰۳۰ توسعه‌ی پایدار بود که در مورد نقش و حمایت زنان در اقتصاد، سیاست و جامعه صحبت می‌کرد و بودجه‌هایی برای آنها در لبنان اختصاص داده شد.
"بدون سهمیه، رسیدن به مجلس دشوار است"
وی در مورد سهمیه‌ی زنان گفت: "من با سهمیه‌ی زنان مخالف بودم زیرا آن را نوعی تبعیض می‌دانم، حتی اگر مثبت باشد، زیرا زنان لبنانی برای کار در زمینه‌ی سیاسی یا رسیدن به پارلمان یا دولت و شهرداری نیازی به سهمیه ندارند... اما با وجود سیستم سیاسی فرقه‌ای در لبنان، مرد کارآمد و مبارز که مستحق دسترسی به مرکز قانونگذاری، یعنی پارلمان است، در این کشور فرصتی ندارد، پس زنان چطور داشته باشند! بنابراین، به نظر می‌رسد که ما باید نمایندگی زنان را بر ذهنیت مردسالار لبنان تحمیل کنیم، که در اکثریت آن یک ذهنیت حزبی مردسالار است که نمایندگی مردان را به جای زنان در مناصب سیاسی ترجیح می‌دهد."
وی ادامه می‌دهد: "برای اینکه یک زن به مجلس برسد، باید پول، یک حزب سیاسی حمایت‌کننده، حمایت رسانه‌ای و حمایت اقتصادی داشته باشد."
علاوه بر عواملی که قبلاً ذکر شد، چیزی وجود دارد که مانع رسیدن زنان به مجلس می‌شود، و او توضیح می‌دهد، "آنچه مانع رسیدن زنان به پارلمان می‌شود ذهنیت مردسالار است. زنان هنوز در قوانین لبنان مانند تأمین اجتماعی و قانون ملیت به حاشیه رانده می‌شوند. آنها از نظر پرداخت با مردان برابر نیستند. اکثریت هنوز سیاست را مختص به مردان می‌دانند و بیشتر زنانی که در امور سیاسی کار می‌کنند مورد آزار و اذیت، حاشیه‌نشینی و تبعیض قرار می‌گیرند، بنابراین در حال حاضر بدون سهمیه، دشوار است به مجلس برسند."
و او ادامه می‌دهد، "من یکی از کسانی هستم که در سال ۲۰۱۸ نامزد پارلمان شدم، بنابراین اگر حمایت‌های مالی، اجتماعی، رسانه‌ای و اقتصادی از شما حمایت نکند، شاید هیچ کس نمی‌داند که شما کاندید شده‌اید، بنابراین نیاز به یک مهمانی وجود دارد.
وی اضافه می‌کند، "من ۲۲ سال است که در امور سیاسی کار می‌کنم، همه‌ی این سالها در یک طرف و تجربه‌ی انتخابات پارلمانی در طرف دیگر است. از لحظه‌ی تصمیم‌گیری برای شرکت در انتخابات تا زمان نتیجه‌گیری، شما احساس می‌کنید که در جهان دیگری هستید، بنابراین شرکت در انتخابات پارلمان آسان نیست، زیرا به عناصر و قابلیت‌هایی نیاز دارد."
"یک قانون وضعیت شخصی یکپارچه برجسته‌ترین مسئله در بستر انتخاباتی من است"
وی اظهار داشت: "من تصمیم گرفتم كه در انتخابات آینده‌ی پارلمان شركت كنم، زیرا می‌دانستم كه فقط در صورت تغییر قانون در فكر کاندید شدن هستم، اما من قطعاً به انتخابات خواهم رفت حتی اگر قانون تغییر نكند" وی خاطر نشان کرد كه او از تجربه‌ی قبلی خود آموخته است.
وی درباره‌ی برنامه‌ی انتخاباتی خود می‌گوید: "هیچ چیز در برنامه‌ی انتخاباتی من تغییر نکرده است زیرا کشور تغییر نکرده بلکه بدتر هم شده است. من طرفدار این هستم که به زنان لبنانی حق اعطای تابعیت به فرزندان خود بدون هیچ گونه محدودیت و شرطی را بدهم زیرا قانون اساسی لبنان برابری بین زن و مرد را مقرر کرده است. من از تصویب قانون یکپارچه‌ی وضعیت شخصی حمایت می‌کنم زیرا از مشکلات طلاق، ازدواج، حضانت و سرپرستی رنج می‌بریم. قوانین زنان لبنانی را به حاشیه می‌برد و از حقوق آنها به ویژه در زمینه‌ی کار و امنیت اجتماعی سلب می‌کند، بنابراین این مسائل وجود دارد و ما آنها را اختراع نمی‌کنیم، برخلاف مواردی که علیرغم اهمیتشان بر سر ما نازل می‌شوند، اما آنها مانند سقط جنین و ازدواج همجنس‌گرایان در اولویت نیستند."
اگرچه لبنان کنوانسیون بین‌المللی رفع انواع تبعیض علیه زنان (CEDAW) را در سال ۱۹۹۶ امضا کرد، یعنی ۱۵ سال پس از لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون، اما با امضای خود در این کنوانسیون، در مورد بسیاری از مقالات محفوظ ماند، این قانون در کشور سقط‌جنین را مطابق متن قانون مربوط به سال ۱۹۴۳جرم تلقی می‌کند، که برای همگام‌سازی با بحث در مورد حقوق زنان مورد تعدیل قرار نگرفته است. ماده‌ی ۵۴۱ قانون مجازات می‌گوید: "هر زنی خود را بعنوان یک مجرم معرفی کند" مجازات حبس از شش ماه تا سه سال دارد.
در مورد مجازات سقط جنین با رضایت او، این مجازات بین یک تا سه سال تعیین شده است، همانطور که در ماده‌ی ۵۴۲ قانون مجازات پیش‌بینی شده است. در مورد ماده‌ی ۵۴۳، مقرر شده است هر كس كه عمداً موجبات سقط جنين بدون رضايت زن را فراهم كند، حداقل به مدت ۵ سال به كار سخت محكوم خواهد شد.
قسمت دوم این برنامه به تمام اقشار مردم لبنان اختصاص یافته است، وی در این مورد می‌گوید، "این بخش در بخش‌های بهداشت، اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیست متمرکز است و به مسلح کردن ارتش لبنان، کارت بهداشت و امنیت اجتماعی می‌پردازد. قرار نیست برنامه نامزدهای زنان فقط فمینیستی باشد و این زن به مجلس، یعنی مرکز قانونگذاری، نه مجلس زنان خواهد رفت. بنابراین باید ثابت کند که از صلاحیت بالایی برخوردار است و نماینده‌ی تمام اقشار جامعه است."
"ما شاهد مشارکت زنان برای شرکت در انتخابات پارلمانی بودیم"
در صورت تصویب سهمیه، چه زنانی به پارلمان می‌رسند؟ وی در مورد این سوال می‌گوید: "در مورد سیستم سیاسی در لبنان و احزاب سیاسی قدرتمند، مانعی برای دسترسی مستقل زنان وجود خواهد داشت، به عنوان مثال، به جای ورود نبیه بری رئیس پارلمان به پارلمان، همسرش خواهد آمد ... زنی که از طرف حزب معرفی می‌شود بازتابی از طرف حزب نامزد وی خواهد بود، بدین معنی که برنامه‌ی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی وی، كه مرد آن را اجرا نكرده است، عملی نخواهد شد. به عنوان مثال، من به حضور Strida Geagea در پارلمان احترام می‌گذارم، اما در نهایت او پژواک حزب خود است و اگر نباشد به پارلمان نمی‌رسد، بنابراین ما با همین مشکل روبرو خواهیم شد."
نعمت بدرالدین اذعان می‌کند که موافقان و مخالفان این سهمیه وجود دارد و معتقد است که با توجه به فشارهای بین‌المللی که بر لبنان وارد می‌شود، احزاب لبنانی می‌توانند با تصویب قانون سهمیه موافقت کنند، حتی اگر قبلاً قول داده بودند و عمل نکرده بودند.
وی در مورد میزان بالای مشارکت زنان برای شرکت در انتخابات پارلمانی گذشته، می‌گوید، "ایده‌ی داشتن یک زن در سیاست شکست خورده است، رسانه‌ها نقش داشتند. جنبش‌های مردمی که از سال ۲۰۱۱ آغاز شدند نیز نقش داشتند، کمپین سرنگونی سیستم فرقه‌ای، به کمپین "نه به گسترش"، به کمپین زباله... همه‌ی اینها عناصری هستند که در نشان دادن صلاحیت‌های زنان موثر هستند و اثبات می‌کنند زنان توانایی و استعداد دارند.
"در احزاب انرژی زنان قوی وجود دارد، اما آنها به حاشیه رانده می شوند"
نعمت بدرالدین اشاره می‌کند، "از طرف دیگر، احزاب سیاسی شروع با جناح زنان در حزب شروع به فعالیت کرده‌اند، زیرا آنها متوجه شده‌اند که برنامه‌ی بین‌المللی مربوط به نمایندگی و حمایت از زنان است. بنابراین، احزاب تمای دارند که زنان حزب را برای انتخابات در صورت تصویب سهمیه آموزش دهند و آماده کنند. ما انکار نمی‌کنیم که زنان قوی و دارای انرژی در احزاب هستند، اما آنها به حاشیه رانده می‌شوند. "زیرا احزاب یک جامعه‌ی مردسالار کوچک هستند و اگر به حزب انتخاب بین کاندیداتوری زن یا مرد داده شود، انتخاب با مردی است که سرمایه‌دار و دارای نفوذ و روابط سیاسی است."
او ادعا می‌کند که منظور او ورود صاحب برنامه به هم‌اندیشی مجلس است، صرف نظر از اینکه زن باشد یا مرد، اما او برمی‌گردد و تأیید می‌کند که "نوعی حمایت داخلی از زنان وجود دارد، شاید به دلیل حاشیه‌نشینی، محرومیت و جنایات علیه زنان انجام شده است. ما امیدواریم که اگر لابی زنان در پارلمان تشکیل شود، به تصویب قوانین مربوط به خشونت علیه زنان در ایده‌آل آنها به شکل فرم کمک خواهد کرد."
وی در سخنرانی خود به ذکر نمونه‌هایی از برخی زنان لبنانی در پارلمان پرداخت و گفت: "گرچه من از نظر سیاسی با عنایه عزالدین نماینده‌ی مجلس اختلاف‌نظر داشتم، اما تجربه‌ی وی متمایز بود، خصوصاً وقتی که وی در دولت قبلی نخست وزیر سعد حریری سبد توسعه‌ی اداری را به عهده گرفت. او الگوی منحصر به فرد و بهتری از مدل قبلی خود ارائه داد، در حالی که تجربیات بهیه الحریری و ستریدا جعجع و نیلا معوض موفقیت‌آمیز نبود."
وی ادامه می‌دهد، "من فکر می‌کنم زنانی وجود دارند که باید مانند فیرا یمتین، در پارلمان یا دولت حضور می‌یافتند در اقدامات سیاسی شرکت می‌کردند. وی انرژی لازم را دارد تا به دور از خط سیاسی خود نماینده‌ی زنان لبنانی باشد."
"زنان می‌توانند به موقعیت‌ها دسترسی پیدا کنند، اما اختیارات آنها چیست؟"
نعمت بدرالدین در مورد وزارت امور زنان، که در دولت گذشته غایب بود، می‌گوید، "هدف از ایجاد آن رقابت با کمیسیون ملی امور زنان بود که رئیس آن دختر کلودین عون رئیس‌جمهور است. در آنزمان جامعه‌ی بین‌المللی به سعد حریری توصیه کرد که یک وزارت امور زنان ایجاد کند ... اما اگر اراده‌ی سیاسی برای اعطای حقوق زنان وجود داشته باشد، نام این وزارتخانه مهم نیست."
وی درباره‌ی دولت اخیر، شامل شش وزیر زن، از جمله وزیر زینه عکر، که نمونه‌ی کارهای دفاعی و سپس وزارت امور خارجه را دریافت کرد، اظهار داشت: "حضور این تعداد زن در دولت برای کسانی که می‌خواهند تنوع ایجاد کنند مثبت است، و اگر می‌خواهیم ادعا کنیم که ما یک کشور پیشرفته هستیم که نمونه‌ی کارهای دفاعی یا داخلی را به یک زن تحویل می‌دهیم، پس زنان آنها فاقد صلاحیت هستند و می‌توانند موقعیتهای مختلفی را به دست گیرند.
اگرچه شخصیت زیناه عکر قوی است و وزارتخانه‌های دفاع و امور خارجه به وی منصوب شده‌اند، اما حضور وی در این سمت سیاسی بود و ما تصور وی را بر اساس یک زن یا یک مرد ارزیابی نمی‌کنیم. به عنوان مثال، ما کاملاً آگاه هستیم که زینه عکر نمی‌تواند ارتش لبنان را با موشک‌های زمین به هوا مسلح کند، زیرا اختیارات آن محدود به پذیرش هیئت‌ها و تلاش برای حل برخی مشکلات در سطح داخلی است، اما در سطح استراتژیک کل دولت بی‌اثر است، و اگر بر اساس این که وزیر زن است با آن برخورد کنیم، ستم خواهیم کرد. یک زن می‌تواند در همه‌ی موقعیت‌ها باشد، اما سوال این است که قدرت او چیست؟!»
نعمت بدرالدین با ابراز بدبینی نسبت به صحنه‌ی سیاسی فعلی در همه‌ی سطوح، گفت: "ما به دلیل فساد اقتدار و همچنین محاصره‌ی خارجی، در یک محاصره‌ی داخلی قرار داریم و فشار بین‌المللی برای دستیابی به منافع وجود دارد و لبنان زمینه‌ی مناسبی برای این پروژه‌ها است. من فکر می‌کنم سالهای سختی در پیش داریم. ما امیدواریم که کشور پایدار بماند و دچار تفرقه نشود و همه‌ی ما باید مسئولیت آن را بر عهده بگیریم."
"زنان قادر به مواجهه با بحران‌ها هستند"
نعمت بدرالدین با توجه به احتمال مواجه شدن زنان با مشكلات و بحرانهای تجربه شده در لبنان در موقعیتهای تصمیم‌گیری، می‌گوید: "زنان بیش از مردان فشار می‌آورند و در مواقع بحرانی می‌توانند خانه‌ی خود را با بودجه‌ی اندک اداره کنند و چندین نقش را در داخل و خارج از خانه انجام دهند. زمان اینکه زنان ضعیف و شکننده هستند، گذشته است و من فکر می‌کنم اگر دین از زنان دور شود، حال آنها خوب خواهد بود." لبنانی‌هایی که خود را اقتدار خدا بر روی زمین می‌دانند و دین را کنترل می‌کنند و از اقتدار سیاسی محافظت می‌کنند، تصریح کردند که "روحانیون مانع پیشرفت زنان می‌شوند، به عنوان مثال، یك حزب سیاسی فرقه‌ای مانند"حزب الله" از معرفی زنان برای انتخابات پارلمانی امتناع ورزید. زیرا می‌داند که این زنان تلاش کردند و نسل‌های مقاومت را افزایش دادند."
نعمت بدرالدین، فعال و کاندیدای انتخابات پارلمانی، در پایان سخنانش تأکید کرد، "کاندیدا نباید فقط به زنان بپردازد، اگر برنامه‌ی جدی و گسترده‌ای داشته باشد که از طریق آن به مسائل جامعه و زنان متعهد است و نه فقط یک فمنیست باشد و نه تنها یک گفتمان فمینیستی داشته باشد، در این صورت او اعتماد همه را به دست خواهد آورد، بنابراین به خصوص در این شرایط ما نقش ویژه‌ای داریم."