مرکز خبر- آلودگی هوا به معنای وجود یک یا چند آلاینده اعم‌از گردوغبار، گازها، بو، دود، بخارات، خاکسترهای فرار و... در هوای آزاد با کمیت‌ها، کیفیت‌ها و ماندگاری مختلف است که می‌تواند برای انسان، گیاه و جانوران خطرناک باشد.

 

تغذیه‌ی درست در زمان آلودگی هوا

ریچارد پسواتر یک متخصص در زمینه‌ی بیوشیمی است که پژوهش‌های گسترده‌ای درباره‌ی آنتی‌اکسیدان‌ها، فلزات سنگین و سمی انجام داده است. مطالعات وی حاکی از آن است که غذایی که در زمان آلودگی هوا خورده می‌شود، بر توانایی شش‌ها در برابر دود و سایر مواد آلاینده تأثیر می‌گذارد. وی می‌گوید که اصلاح رژیم غذایی می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش خطر ابتلا به سرطان در زمان آلودگی هوا داشته باشد.

 

در زمان آلودگی هوا چه چیزی بخوریم؟

براساس تحقیقات انجام شده، گروهی از مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان اعم از ویتامین C، ویتامین A، و بالاخص بتاکارون‌ها، ویتامینE و سلنیوم می‌توانند بدن را در برابر دود و تأثیرات مخرب آلاینده‌های سمی محافظت کنند. مکانیسم حفاظتی این مواد بسیار تأثیرگذار است.

مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ خود را قربانی حفاظت از سلول‌های بدن می‌کنند. زمانی‌ که آلاینده‌ها وارد بدن می‌شوند، سلول‌های مختلف بدن را به عنوان هدف انتخاب می‌کنند. در طی فرآیند خاصی که پراکسیدشدن چربی نام دارد، رادیکال‌های اسیدچرب تولید می‌شوند. این رادیکال‌ها بی‌ثبات هستند و به سرعت با مولکول‌های اکسیژن ترکیب می‌شوند. حاصل این ترکیب رادیکال‌هایی ناپایدار است.

واکنش شیمیایی مخرب مذکور زنجیروار ادامه پیدا می‌کند، اما درعین‌حال سلول‌های موجودات زنده حاوی مولکول‌هایی هستند که اتمام این پروسه را تسریع می‌کنند. اگر این واکنش‌ها هرچه سریع‌تر خاتمه پیدا نکنند، غشاء سلول‌ها دستخوش آسیب جدی خواهد شد.

سرطان، آسیب به سرخرگ‌ها در ابعاد گسترده، تغییر شکل پلاکت‌های خونی و پیرشدن سریع سلول‌ها از عوارض خاتمه پیدا نکردن واکنش‌های شیمیایی مخرب فوق است. ابعاد آسیب‌های بدنی اغلب تحت چنین شرایطی گسترده است، چراکه رادیکال‌های آزاد می‌توانند به سرعت زیاد شوند. آنتی‌اکسیدان‌ها درست در همین مرحله است که نقش خود را ایفا می‌کنند و مانع تشکیل رادیکال‌های آزاد می‌شوند.

آن‌ها با کاستن اکسیژن محیط جلوی واکنش‌های شیمیایی مذکور را می‌گیرند. تحت این شرایط گلبول‌های قرمز در برابر دود و گازهای سمی محافظت خواهند شد.

دکتر لنست در تحقیقات خود به نتایج جالبی رسید که نشان می‌دهد ویتامین‌های A و بتاکاروتن‌ها( رنگدانه‌های نارنجی که در خوارکی‌هایی مثل هویج وجود دارند) می‌توانند به خوبی از شش‌ها در برابر دود و گردوغبار محافظت کنند. ویتامین E می‌توانند سطح شش‌ها را عایق‌بندی کنند.

غذاهایی مثل جگر، هویج، سیب‌زمینی شیرین، کره و مارگارین منبع غنی ویتامین A هستند. کدوتنبل، انبه، طالبی، هویج و زردآلو نیز حاوی بتاکاروتن هستند. بروکلی، پیاز، پرتقال، گریپ‌فروت، انبه و توت‌فرنگی حاوی ویتامینC  هستند. غلات، سبزیجات برگ‌پهن، گندم‌، زرده‌ی تخم‌مرغ و کره نیز مقادیر قابل‌توجهی ویتامین E دارند. سلنیوم ترکیبی است که به تازگی تحقیقات گسترده‌ای درباره‌ی آن انجام شده و می‌توان آن را در غذاهای دریایی، نان و سایر غلات سبوس‌دار پیدا کرد.

موادغذایی نظیر گشنیز، سیب سبز، چغندر، موز، کلم، انگور، بروکلی، هویج و مرکبات، حاوی پکتین یا ژلاتین گیاهی هستند. میزان حداکثر این ترکیب شیمیایی منحصربه فرد را می‌توان در میوه‌های سبز و کمی نارس پیدا کرد. پکتین از بدن سم‌زدایی می‌کند و مصرف مواد غذایی حاوی پکتین به شدت در زمان اوج آلودگی هوا مؤثر است.

مصرف کلسیم باعث کاهش تأثیر منفی سرب در بدن می‌شود. سرب یا از طریق شش‌ها یا از طریق بلع و به مقدار کمی از طریق پوست جذب بدن می‌شود. سرب بر گلبول‌های قرمز و میزان جذب کلسیم توسط آن‌ها نیز تأثیر مخربی دارد. کلسیم، آهن و ویتامین C جزو بهترین مواد غذایی هستند که می‌توانند میزان جذب سرب را در بدن کاهش دهند. مصرف زیاد لبنیات و پیاز هم می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش جذب سرب داشته باشد.

 

در زمان آلودگی هوا از خوردن چە چیزی امتناع کنیم؟

مصرف چربی برای حفظ کارآیی سلول‌های مغز توصیه می‌شود اما در عین‌حال مصرف مازاد آن نه‌تنها باعث چاقی می‌شود بلکه عملکرد سلول‌ها را نیز تا حدی مختل خواهد کرد. واکنش‌های زنجیروار تولید رادیکال‌های آزاد با مصرف زیاد چربی تشدید می‌شوند. پس بهتر است در زمان آلودگی هوا از مصرف بی‌رویه‌ی غذاهای سرخ‌کردنی جداً پرهیز کنید.