جراحی زیبایی
گرایش افراطی به عمل‌های زیبایی و خدمات آرایشی، نشانه‌ای از تغییر سبک زندگی است؛ زندگی که در آن جسم و ظاهر افراد اصالت یافته و روح و باطن آنها به فراموشی سپرده شده است.
سروشا آمین
مرکز خبر- جراحی پلاستیک یک تخصص جراحی است که شامل ترمیم، بازسازی یا تغییر بدن انسان می‌شود. جراحی پلاستیک را میتوان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: جراحی ترمیمی و جراحی زیبایی. جراحی ترمیمی شامل جراحی جمجمه، جراحی دست، ریز جراحی و درمان سوختگی است. در حالی که هدف جراحی ترمیمی بازسازی بخشی از بدن یا بهبود عملکرد آن است، جراحی زیبایی با هدف بهبود ظاهر آن انجام می‌شود.
روش‌های جراحی ترمیمی در هندوستان در ٢ هزار سال پیش از میلاد انجام می‌شد. سوشروتا ، که به عنوان پدر جراحی در نظر گرفته می‌شود، در سدهٔ ۶ پیش از میلاد ، مشارکت‌های مهمی را در زمینهٔ جراحی پلاستیک و آب مروارید انجام داد. کارهای پزشکی سوشتروتا و چاراک در زمان عباسیان در ۷۵۰ میلادی به عربی ترجمه شدند. بعدها این آثار عربی از طریق واسطه‌ها به اروپا راه یافت. در ایتالیا خانوادهٔ برانکای سیسیلی و گاسپاره تاگلیکوزی (بُلُگنا) با روش‌های سوشروتا آشنا شدند.
اما سابقه جراحی پلاستیک به شکل فعلی به دوره نوزایی در کشور ایتالیا بر می‌گردد که جراح مربوطه با اتهام اهالی کلیسا به عنوان دخالت در کار خدا مغضوب و مطرود شد. اولین جراح پلاستیک آمریکایی John Peter METTAUER در سال ۱۸۲۷ شکاف کام را ترمیم نمود. والتر یو، سرباز انگلیسی به عنوان اولین فردی که از جراحی پلاستیک سود برد شناخته می‌شود.
اکنون هر ساله هزاران نفر در دنیا به طور خود خواسته اقدام به جراحی زیبایی میکنند تا ظاهر و اندام خود را مطابق با خواستگاه نامتعارف اجتماعی تغییر دهند. برای مثال، در سال ۱۹۹۴، انجمن آمریکایی جراحان پلاستیک و ترمیمی بیش از ٣٩٠ هزار جراحی زیبایی انجام دادند که بخش اعظم آنها مربوط به لیپوساکشن، بزرگ کردن سینه، جراحی زیبایی بینی و کشیدن پوست صورت بوده است.
عمده‌ی علل افزایش تقاضا برای جراحی‌های پلاستیک و زیبایی به دو عامل بستگی دارد؛ عامل اول، عوامل روان‌شناختی، اجتماعی و الگوگیری‌های اجتماعی است. عوامل روان‌شناختی مثل نارضایتی از ظاهر و تصویر ذهنی منفی از جسم، اختلال بدشکلی یا بدریخت انگاری؛ عوامل اجتماعی و بین فردی مثل اینکه فرد ظاهر خودش را از نظر دیگران آزاردهنده فرض می‌کند و الگوگیری‌های اجتماعی مثل سابقه‌ی جراحی در خانواده و دوستان و تأثیرات تبلیغات رسانه‌ای در تلویزیون، ماهواره، مجلات، سوپراستار‌ها یا همان افراد معروف سینمایی.
عامل دوم، نظام پزشکی و همان مافیای پزشکی است؛ متأسفانه مشاوره‌هایی که اغلب توسط جراحان پلاستیک، پوست، گوش و حلق و بینی و حتی جراحان عمومی انجام می‌شود، بیشتر از آنکە جنبه مشاوره و راهنمایی داشته باشد، اغواکننده و تبلیغاتی است. به‌طور خلاصه باید گفت که علت اصلی گرایش به جراحی‌های زیبایی عوامل روان‌شناختی است که به دلیل عزت‌نفس پایین، فقدان تصورات مثبت از خود، بدریختی بدنی و کسب توجه عمومی انجام می‌شود.
آمار‌ها و تحقیقات نشان می‌دهد که ایران جزو سه کشور اول جهان در خصوص جراحی‌های زیبایی محسوب می‌شود؛ این در حالی است که در معیار‌های زیبایی‌شناسی کلی، ایرانیان نژاد زیبایی هستند. آمار‌ها نشان داده است که در سال حدود ۲۵ هزار تا ٣٠ هزار جراحی زیبایی ثبت شده در ایران انجام می‌شود که خیلی از جراحی‌ها ممکن است در گزارش‌ها اعلام نشود؛ ۶۰ درصد از این موارد مربوط به جراحی بینی است و بقیه هم به سایر جراحی‌ها مثل جراحی پلک، سینه و شکم، جراحی واژنی و... اختصاص پیدا می‌کند. ایران حتی ازنظر جراحی لیپوساکشن، سینه و شکم پس از آمریکا در رده دوم در جهان قرار دارد که این مقدار فاجعه‌‌آمیز است.
دستیابی به زیبایی برای جوانان به خصوص زنان ایرانی نظیر استفاده از لوازم متنوع آرایشی، انواع مدل‌های مو، انجام جراحی‌های زیبایی بسیار افزایش یافته است و بروز حساسیت بیش از حد در مورد بدن و ظاهر آن، بیشتر منجر به بروز مشکلاتی در بدن نظیر بی‌نظمی در تغذیه، کاهش اعتماد به نفس، لاغری و آسیب‌های بدنی شده است لذا مدیریت بدن اهمیت زیادی یافته و تبدیل به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های زنان شده است. در این میان میتوان دلیل حساسیت بیش از حد زنان ایرانی را این مسئله دانست که آنها را بر اساس ویژگیهای جسمانیشان مورد قضاوت قرار میدهند وهنجارهای اجتماعی به نسبت بیشتری بر جذابیت جسمانی زنان تاکید دارند.
آنچه به لحاظ اجتماعی تصویر مطلوب از بدن تعریف می‌شود در مورد زنان تصویری لاغراندام و نه عضلانی است و هر چند امروزه زنان در عرصه عمومی و زندگی اجتماعی نسبت به قبل، فعال‌تر شدهاند اما همچنان همان قدر براساس پیشرفت‌ها و موفقیت‌شان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند که بر پایه وضعیت ظاهری‌شان. در این میان مدیریت بدن به معنای نظارت و مراقبت و دستکاری مستمر ویژگیهای ظاهری و مرئی بدن است این شاخص بر رفتار و جنبه‌هایی از زندگی فرد تاکید دارد که منجر به بهبود و ارتقای جذابیت بدنی - و نه لزوما سلامت بدنی - فرد می شود.
نکته جالب توجه آن است که طبق تحقیقات انجام شده همه زنهای ایرانی حداقل یک بار در زندگی خود دچار احساس شرم و نارضایتی از ظاهر خود بودهاند و این امر مختص قشر خاص، طبقه اجتماعی و سطح تحصیلات خاص نمیشود. در شرایطی که ملاکهای زیبایی در طی زمان متغییر است و رسانهها نیز در برجسته کردن آن هیچ کوتاهی نمیکنند، زنان مجبورند در جهت رسیدن به این استانداردها و کامل بودن، سخت تلاش کنند و با پرداخت هزینههای بسیار و تحمل مشکلات و رنجهای زیاد اقدام به عمل جراحی کنند و تماما از جایگاه واقعی اجتماعی و شخصیتی خود فاصله بگیرند.
دیدگاهی که در ایران به زنان وجود دارد یک دیدگاه کالایی است. چنان که برای رضایت مردان در دنیای مردسالار زنها باید تمام تلاش خود را بکنند. زنها نه بر اساس جایگاه اجتماعی و شخصیتی بلکه بر اساس ظاهر قضاوت میشوند، آنها برای رفع آنچه نقص نام گرفته تمام خود را فراموش کرده و در دریای مواج دنیای مردسالار غرق شدهاند، غافل از اینکه این دیدگاهها تنها برای حذف زنان از دنیای واقعی و در خدمت گرفتن آنها برای اهداف دنیای مردسالار است.