آگرین حسینی

دیواندرە- در جامعەی سنتی و مذهبی ایران به دلیل فرهنگ مسلط مردسالار، خانوادەها، مدارس، جامعه و غیره از آموزش مستقیم و صریح به دختران خودداری می کنند

ناآگاهی و دسترسی نداشتن به امکانات بهداشتی در دوران قاعدگی می‌تواند سلامت زنان و دختران را به خطر بیندازد.

برای بعضی زنان، پریود شدن موضوعی عادی است. اما برای میلیون‌ها نفر، این طبیعی‌ترین عملکرد چرخه‌ی تولید مثل، می‌تواند برابر با تجربه‌ی تبعیض جنسیتی شدید باشد.

نابرابری جنسیتی، فقر شدید، بحران‌های سیاسی و طبیعی و سنت‌های تبعیض‌آمیز، همگی می‌توانند پریود را به دوران محرومیت تبدیل کنند و یا روزهایی را بسازند که در آن زنان با خود برچسب شرم را حمل می‌کنند. زنان در مجموع زندگی خود روزهای زیادی را با پریود سپری می‌کنند و در این روزها ممکن است با محدودیت‌های فراوانی روبرو شوند.

از سوی دیگر  فقدان توالت و سرویس بهداشتی مناسب، فقدان دارو و وسایل لازم برای مدیریت پریود و دردهای آن، باعث غیبت‌های زیاد تحصیلی می‌شود و نتایج آموزشی ضعیفی به همراه می‌آورد.

بسیاری از دختران قبل از این که با تجربەی قاعدگی روبه رو شوند، نسبت به آن بی اطلاع هستند. شبی در خواب، هنگام بازی‌های کودکانه، در مدرسه، پارک و یا هر مکان و زمانی این تجربەی زنانه به سراغشان می‌آید. ترس از اشتباه و خطا، ترس از تنبیه، تعجب و یا ترس از این ناشناخته، از عکس‌العمل‌هایی هستند که در مقابل این بی اطلاعی بروز می‌کنند.

در این رابطه گفت‌وگویی داشتیم با یکی ازمعلمین بهداشت مدارس دخترانه با نام س.ع دربارە مباحث قاعدگی و شیوه‌ی فرهنگ‌سازی بە ویژە در مدارس و نظام آموزشی ایران.

 

«محرومیت از آموزش عواقب جبران ناپذیر روحی و یا جسمی به همراه دارد»

س.ع در ابتدای سخنان خود می‌گوید: در جامعەی سنتی و مذهبی ایران به دلیل فرهنگ مسلط مردسالار، خانواده‌ها، مدارس، جامعه و غیره از آموزش مستقیم و صریح به دختران خودداری می‌کنند. این عدم آگاهی فقط دامن گیر زنان جامعه نمی‌شود، بلکه مردان نیز از دسترسی به آموزش بدون تعصب و تبعیض محروم هستند. این محرومیت از آموزش برای کودکان و نوجوانان می‌تواند عواقب جبران ناپذیر روحی و یا جسمی به همراه داشته باشد. شاید یکی از عوامل سکوت و یا تن دادن به تجاوز‌های جنسی در سنین کودکی عدم آموزش صحیح و تابوی سخن گفتن از اندام های جنسی باشد.

وی در ادامە سخنان خود با اشارە بە اینکە مسئلەی دیگری که باید به آن توجه کرد موضوع رعایت بهداشت جسمی است می‌گوید: باید فراموش نکرد که رسیدگی‌های بهداشتی برای فرد و خانواده هزینه‌هایی در بر دارد، که تامین این هزینه‌ها توسط خانواده‌های کم درآمد مشکل است. مشکلاتی که عدم رعایت بهداشت قاعدگی ایجاد می‌کند و ترس از ابتلا به این مشکلات و یا بیماری‌ها، ماهیانه توان فکری و جسمی تعداد زیادی از زنان طبقه‌ی کم درآمد را می‌گیرد. حتی این مسئله می‌تواند منجر به حذف زنان از بازار کار و یا محیط‌های عمومی شود.

و در ادامە می‌افزاید: به دلیل محدودیت‌ها و خط قرمزهای جامعه‌ی مردسالار، بیش تر زنان از بیان نیازها و مشکلات خود امتناع می‌کنند و این عاملی است بر پایدار ماندن مشکلات زنان و پر رنگ شدن تبعیض‌ها. شاید اولین قدم را باید از خانواده‌ها شروع کرد، با عدم انکار زنانه‌ها و از بین بردن شرم زنانه.

 

«مادرم یادآور می‌کرد که مبادا پدرم یا برادرم بفهمند چون برای زن گناه کبیره است»

در ادامە س.ع با اشارە بە اینکە آنها در خانوادە ۴خواهر بودەاند اما هیچ وقت مادرشان دربارەی قادگی برایشان توضیح ندادە است می‌گوید: مادرم چون باور داشت که هنوز بچه هستیم و نباید از این مسائل زنانه سر دربیاوریم، چیزی نمی‌گفت. وقتی که من در سن ۱۶سالگی عادت ماهانەام شروع شد خیلی ترسیده بودم. با درد زیاد شکم وقتی خون رو روی لباس‌هایم دیدم  احساس می‌کردم کار بدی کرده‌ام خواهر‌هایم از خودم کوچکتر بودند و می‌دانستم اگر به آنها بگویم فورا به مادر و پدرم می‌گویند و از ترس اینکه آنها نفهمند لباس‌های کهنه‌ام را پاره کردم و از آنها به جای نوار بهداشتی استفاده کردم و از ترس اینکه مادرم بداند که برایم چ مشکلی پیش آمده یک روز پارچه‌های خونی رو داشتم به داخل فاضلاب می‌ریختم که مادرم از راه رسید و حسابی مرا تنبیه کرد  که چرا اینکار را می‌کنم و من مجبور شدم با گریه به او موضوع را بگویم مادرم وقتی فهمید به من کمک کرد و لباس‌هایم رو عوض کردم و نوار بهداشتی گرفتم اما ترس من همچنان در وجودم باقی ماند چون مادرم به من یادآور می‌کرد که مبادا پدرم یا برادرم بفهمند چون برای زن گناه کبیره به حساب می‌آید.

همچنین با اشارە بە اینکە این باور که عادات ماهانه بە عنوان مریضی شناختە می‌شود، ریشە در باورهای دینی بە ویژە باورهای مردسالارانە دارد سخنان خود را چنین ادامە می‌دهد: همین باور باعث شد من با وجود اینکه ازدواج کرده‌ام و یک دختر دارم هنوز رد این افکار را در جامعه می‌بینم حتی وقتی برای خرید نوار بهداشتی می‌روم توی پلاستیک سیاه می‌گذارند که مبادا کسی ببیند.

س.ع می‌گوید: اسلام، زنان را موجودات ناپاکی می‌دانند کە اجازە‌ی برخی از وظایف دینی را حتی از وی سلب می‌کند. در بسیاری از ادیان زنان در دورەی عادت ماهانە اجازە‌ی ورود بە مکان‌های مقدس و حتی سر قبرستان هم ندارند این در حالیست کە عادت ماهانە نشانگر سلامت بدن زن است.

 

«زنان متولی زندگی هستند»

س.ع در ادامە سخنان خود می‌افزاید: زنان متولی زندگی هستند،ما چه بخواهیم چ نخواهیم  در جامعه ای نابرابر زندگی می‌کنیم جامعه‌ای مرد سالار و جنسیت زده که رد پاهای زیادی بر ذهن بسیاری از افراد جامعه به جا گذاشته ما هستند زنانی که بدن خودشان را دوست دارند و از عادت ماهانه با افتخار حرف میزنند چون نشان سلامتی بدن است پس دیگر وقت آن رسیده که ما زنان در همه عرصه‌های جامعه خود را نشان بدهیم و آگاهی را در جامعه ترویج بدهیم باید تابوها را بشکنیم و به برچسب‌زدن به زنان برای تجربه‌ی قاعدگی را پایان دهیم.

در پایان با تاکید براینکە «من خودم دیگر وقتی به خرید نوار بهداشتی می‌روم آن را در پلاستیک سفید می‌گزارم»، این معلم بهداشت می‌گوید: باید به جای این باور و تابوها سلامت زنان و بهداشت قاعدگی رامد نظر قرار بدهیم چون واقعا در بسیاری از روستاهای دیواندره به دلیل نبودن خدمات مشاره‌ای و لوازم بهداشتی بسایاری از دختران در معرض مشکلات قاعدگی و عفونت‌های مکرر قرار دارند. بسیاری از این دختران از ترس اینکە پدر یا برادرشان آنها را ببینند دردهای خود را پنهان می‌کنند و اعتقاد بسیاری وجود دارد کە قاعدگی و خون قاعدگی کثیف یا شرم‌آور است. این دیدگاه به محدودیت‌هایی کمک می‌کند که زنان و دختران در هنگام پریود با آن مواجە هستند هیچ کثیفی و ناپاکی وجود ندارد این نشان پاکی و سلامت زنان و دختران است پس نه تنها به دخترانمان بلکه باید اول پسرها را درباره عادات ماهانه زنان و عقاید و باور‌های آنان آموزش داد و من امیدوار هستم روزی برسد که زنان بدن خود را دوست داشته باشند و ارزش خود را بدانند و بیشتر به فکر سلامت خود باشند.