زنان نویسنده، صدای متفاوت سی‌امین دوره نمایشگاه کتاب رباط
نمایشگاه بین‌المللی نشر و کتاب در رباط با مشارکت برجسته‌ی انجمن نویسندگان زن مراکش، به فعالیت‌های سی‌امین دوره خود پایان داد.
حنان حارت
مراکش – در جهانی که همچنان صدای زن خلاق نیازمند به رسمیت شناخته شدن و حمایت بیشتر است، انجمن نویسندگان زن مراکش به تلاش‌های خود برای برجسته ساختن مسیرهای زنانی که نام خود را در تاریخ خلاقیت حک کرده‌اند، ادامه می‌دهد.
روز یک‌شنبه، ٧ اردیبهشت‌ماه، فعالیت‌های سی‌امین دوره نمایشگاه بین‌المللی نشر و کتاب که به مدت ده روز در شهر رباط برگزار شده بود، به پایان رسید. غرفه انجمن نویسندگان زن مراکش، ایستگاهی برجسته در این برنامه فرهنگی بود و در این غرفه مجموعه‌ای از نشست‌ها میان خلاقیت ادبی و گفت‌وگوی فکری برگزار شد.
در طول این رویداد، نویسندگان زن مراکشی آثار خود را در برابر جمعیتی انبوه از علاقه‌مندان به مسائل فرهنگی ارائه کردند. از جمله این آثار، لبابه لعلج، نویسنده مراکشی، کتاب جدید خود با عنوان «أيقونات التشكيل بصيغة المؤنث» (نمادهای هنر تجسمی به زبان مؤنث) را معرفی و امضا کرد. این کتاب بر مسیر هنرمندان زن تجسمی که اثرات برجسته‌ا‌ی در صحنه هنری برجای گذاشته‌ا‌ند، تمرکز دارد و با رویکردی که خلاقیت و مستندسازی را در هم می‌آمیزد، به بررسی آثار آنان پرداخته است
لبابه لعلج، در مراسم امضای کتاب خود، توضیح داد که این اثر تجلیل از مسیرهای الهام‌بخش زنان است و بر اهمیت برجسته ساختن نقش و مشارکت زنان در هنر در طول دوران‌ها و فرهنگ‌های مختلف تأکید کرد.
لبابه لعلج به شماری از چهره‌های زنان که در کتاب خود به آنها پرداخته است، اشاره کرد و گفت: «ویژگی اصلی این هنرمندان در توانایی‌شان برای تبدیل درد به هنر جاودان نهفته است. وقتی از زن خلاق سخن می‌گوییم، تنها روایتگر داستانی از موفقیت نیستیم، بلکه حکایت مقاومت و سرسختی در برابر شکست را بازگو می‌کنیم.»
در این زمینه، او تجربه‌ی هنرمند مشهور مکزیکی فریدا کالو را یادآوری کرد؛ کسی که با وجود ابتلا به بیماری فلج اطفال و وقوع یک سانحه‌ی دلخراش که باعث شکستگی‌های پیچیده در بدنش شد، توانست دردهای خود را به آثار هنری ماندگار تبدیل کند و گفت: «گرچه استخوان‌هایش شکستند، اما روحش هرگز نشکست.»
همچنین، مسیر زندگی پیکرتراش فرانسوی کامی کلودل را مرور کرد؛ زنی که از سوی مجسمه‌ساز معروف اوگوست رودن مورد بهره‌کشی قرار گرفت و در نهایت به سبب دردهای روحی به انزوایی دردناک کشیده شد. لبابه لعلج همچنین به تجربه‌ی هنرمند نیکی دو سن فال اشاره کرد که رنج‌های روانی خود را به فریادی هنری علیه ظلم در قالب آثارش تبدیل نمود.
لبابه لعلج صحبت‌های خود را اینگونه به پایان رساند: «هر تابلویی که این زنان کشیدند و هر تندیسی که آفریدند، اعلان یک پیروزی تازه برای زن در برابر نیروهای شکست بود.»
از سوی دیگر، بدیعة الراضی، رئیس انجمن نویسندگان زن مراکش، نیز تأکید کرد که ادبیات زنان در مراکش شاهد رشدی چشمگیر از نظر کمّی و تنوع محتوایی بوده است؛ به طوری که دیگر تنها محدود به گونههای سنتی ادبی نیست، بلکه به حوزه‌های فکری و علمی مانند جامعه‌شناسی، فلسفه، مطالعات تاریخی و جغرافیایی، و پژوهش‌های فناورانه نیز گسترش یافته است.
وی خاطرنشان کرد که دسته‌بندی‌هایی چون «ادبیات زنان» یا «ادبیات فمینیستی» نباید جوهره فرآیند خلاقانه را تحتالشعاع قرار دهد و گفت: «آنچه اهمیت دارد، کیفیت خلاقیت، قدرت تولید اثر و میزان سهم نویسنده زن در غنای دانش بشری است.»
وی در خصوص همبستگی میان نویسندگان زن نیز افزود: انجمن تلاش کرده این مفهوم را از طریق حمایت از نویسندگان زن در مناطق مختلف مراکش و تشویق آنان به ادامه نشر آثار و مشارکت فعال در جنبش فرهنگی از یک شعار صرف به یک اقدام میدانی واقعی تبدیل کند.
بدیعه الراضی با تأکید بر اینکه انجمن نویسندگان زن مراکش بر ترویج همکاری با مؤسسات منطقه‌ای و محلی برای باز کردن درهای بیشتری به سوی تولیدات ادبی زنان کار می‌کند و بر این باور است که دفاع از فرهنگ و مسائل نویسندگان زن بخشی جدایی‌ناپذیر از دیدگاه جامع برای توسعه است، همچنین افزود که سرمایه‌گذاری در توانمندی‌های فرهنگی زنان، سرمایه‌گذاری مستقیمی در آینده مراکش است.
بدیعة الراضی سخنان خود را با تأکید بر لزوم تقویت و گسترش همبستگی میان نویسندگان زن به ویژه نویسندگان جوان به پایان رساند، تا بدینوسیله تضمین شود که کار فرهنگی زنان ادامه یابد و تأثیر آن در روند توسعه اجتماعی تقویت شود.